Ειδικά στα μέρη που αναφέρονται στις περίφημες διαπραγματεύσεις με τους εταίρους και στην οικονομική πολιτική που ακολούθησε με τα γνωστά αποτελέσματα, οι αναλύσεις και οι επισημάνσεις θα μπορούσαν να αποτελέσουν ξεχωριστό βιβλίο, την «Ιθάκη 2» αλλά με άλλο συγγραφέα. Ομως, αξίζει να σταθούμε σε ένα σημείο που αν και εκ πρώτης όψεως δεν είναι αμιγώς οικονομικό, ωστόσο ίσως είναι η απάντηση στο γιατί πήγαν όλα στραβά.

«Κατηγορήθηκα, τέλος, ότι δεν υιοθέτησα ποτέ την ιδιοκτησία του προγράμματος. Αποδέχομαι την κατηγορία. Είχα άλλη αντίληψη για τις ανάγκες και τις προτεραιότητες της ελληνικής οικονομίας και κοινωνίας. Ως πρωθυπουργός, όμως, ήμουν υποχρεωμένος να κινηθώ με βάση τις αντιλήψεις μου, αλλά λαμβάνοντας σοβαρά υπόψη τις ανάγκες του λαού και της χώρας», γράφει ο Αλέξης Τσίπρας. Πρόκειται για μία ομολογία την οποία κάνει, υποθέτουμε, με μεγάλη περηφάνια. Δεν υιοθέτησε ποτέ την ιδιοκτησία του προγράμματος, αλλά στο τέλος έκανε την ανάγκη φιλότιμο και προχώρησε στον επώδυνο συμβιβασμό. Μάλιστα.

Αν ανατρέξουμε στην ίδια εποχή θα δούμε ότι και άλλες χώρες είχαν μπει σε Μνημόνια, κάποιες μάλιστα πολύ αργότερα από εμάς, αλλά όλες βγήκαν νωρίτερα από την Ελλάδα. Χωρίς να κλείσουν τις τράπεζες και χωρίς να προκαλέσουν όλο αυτό το πανδαιμόνιο που οδήγησε τη χώρα με το ένα πόδι έξω από το ευρώ. Γιατί; Μα επειδή οι κυβερνήσεις τους είχαν υιοθετήσει την ιδιοκτησία των προγραμμάτων. Επειδή είχαν πιστέψει ότι μόνο με βαθιές μεταρρυθμίσεις, όπως με την καταπολέμηση της φοροδιαφυγής και την αναδιάρθρωση του δημόσιου τομέα, θα μπορούσαν να βγουν από το τέλμα και να κάνουν μια νέα, πιο υγιή, αρχή.

Οταν οι ηγέτες έχουν εμπιστοσύνη στις αποφάσεις τους, όταν έχουν στρατηγική, σχεδιασμό και τους σωστούς συνεργάτες, οι λαοί συσπειρώνονται και ακολουθούν. Αν όμως αυτοί που κυβερνούν λένε διαρκώς στους πολίτες ότι αυτό που γίνεται είναι άδικο, ότι υπονομεύει το μέλλον των παιδιών τους και ότι η χώρα ξεπουλιέται, τότε γιατί η κοινωνία να συναινέσει και να βάλει πλάτη; Στο τέλος, βέβαια, ο λαός επέδειξε μεγαλύτερο βαθμό ωριμότητας και υπευθυνότητας από ό,τι η κυβέρνηση της πρώτη φορά Αριστεράς. Με τις θυσίες της ελληνικής κοινωνίας καταφέραμε να βγούμε από το Μνημόνιο, όχι από την περήφανη διαπραγμάτευση που μας κόστισε ακριβά.

Η Ελλάδα έχασε χρόνο, χρήμα και αντοχές επειδή κάποιοι ήθελαν να κάνουν επαναστατική γυμναστική. Τελικά, οι μαθητευόμενοι μάγοι κατάλαβαν ότι οδηγούσαν τη χώρα στον γκρεμό, πάτησαν φρένο λίγο πριν από τη βουτιά και τώρα χαίρονται που ξεπουλάνε περισσότερο και από τον Χάρι Πότερ…