Στη συνεδρίαση που πραγματοποιήθηκε το Σάββατο στη Νίκαια της Λάρισας, με τη συμμετοχή εκπρόσωπων από 57 μπλόκα, αποφασίστηκε η περαιτέρω κλιμάκωση των κινητοποιήσεων, καθώς χαρακτήρισαν προσχηματικό τον διάλογο, ζητώντας να υπάρξουν πρώτα δεσμεύσεις από την κυβέρνηση ότι θα δοθεί λύση στα αιτήματά τους που αφορούν στο κόστος παραγωγής και στην αναπλήρωση του εισοδήματός τους και μετά να συζητήσουν με τον πρωθυπουργό.

Ποια είναι τα αιτήματά τους;

1 Παραγραφή διώξεων των αγροτών από τη Βουλή

Ουσιαστικά οι αγρότες ζητούν να σταματήσουν και να ακυρωθούν, μέσω νομοθετικής ρύθμισης, τυχόν ποινικές διώξεις και πρόστιμα που έχουν επιβληθεί σε αγρότες για παραβάσεις που διαπράχθηκαν κατά τη διάρκεια των κινητοποιήσεων με αποκλεισμούς δρόμων και αεροδρομίων.

Υπενθυμίζεται ότι πριν από λίγες ημέρες ο εισαγγελέας του Αρείου Πάγου διέταξε την παρέμβαση των εισαγγελέων της χώρας, ζητώντας την παραπομπή στη Δικαιοσύνη όσων παραβιάζουν τον νόμο για αδικήματα, όπως η παρακώλυση ή διατάραξη των συγκοινωνιών, εγκλήματα βίας κατά ζωής και κατά υπαλλήλων και απρόκλητων φθορών ξένης ιδιοκτησίας.

Στο πλαίσιο αυτό, οι διαμαρτυρόμενοι αγρότες ζητούν από την κυβέρνηση να… ακυρώσει τον νόμο και να παρέμβει στις αποφάσεις της Δικαιοσύνης, φέρνοντας στη Βουλή μια τροπολογία ή έναν νόμο που θα παραγράφει τις ποινικές διώξεις που σχετίζονται με τις κινητοποιήσεις τους. 

2 Καταβολή των χρημάτων που οφείλει η κυβέρνηση είτε από επιδοτήσεις είτε από αποζημιώσεις είτε από οπουδήποτε αλλού

Υπήρξαν όντως καθυστερήσεις στις πληρωμές των επιδοτήσεων λόγω του σκανδάλου του ΟΠΕΚΕΠΕ και των αυστηρών ελέγχων που επέβαλε η Κομισιόν προκειμένου να μη χαθούν οι ευρωπαϊκοί πόροι, ωστόσο μέχρι στιγμής έχουν καταβληθεί στους αγρότες ενισχύσεις και αποζημιώσεις ύψους 2,5 δισ. ευρώ και έως το τέλος του έτους θα πληρωθούν επιπλέον 1,2 δισ. ευρώ.

Και μπορεί η προκαταβολή της βασικής ενίσχυσης που έλαβαν οι δικαιούχοι, να ανήλθε στα  363 εκατ. ευρώ έναντι 476 εκατ. ευρώ πέρυσι, ωστόσο οφείλεται στο γεγονός ότι πλέον υπολογίζεται με βάση τα πραγματικά δεδομένα των αγροτών, δηλαδή τα τεκμήρια για το μέγεθος των εκμεταλλεύσεων.

Μάλιστα, περίπου 44.000 παραγωγοί εξαιρέθηκαν από την προκαταβολή της βασικής ενίσχυσης, καθώς υπήρχαν προβλήματα στις αιτήσεις και έχουν τεθεί σε διαδικασία ελέγχου, ωστόσο εφόσον το δικαιούνται και επαληθευτούν τα στοιχεία των δηλώσεών τους, θα πληρωθούν μόλις ολοκληρωθεί ο έλεγχος. Αυτοί που αποκλείονται από τις επιδοτήσεις είναι 2.000 παραγωγοί, μεταξύ των οποίων εκείνοι που εμπλέκονται με την Οικονομική Αστυνομία.

Από τον ΟΠΕΚΕΠΕ, πάντως, το 2025 θα καταβληθούν 3,3 δισ. ευρώ έναντι 2,7 δισ. ευρώ το 2024, δηλαδή 600 εκατ. περισσότερα, τα οποία προέρχονται από τον δεύτερο πυλώνα της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής, πράγμα που σημαίνει ότι κατευθύνονται σε προγράμματα εκσυγχρονισμού των καλλιεργειών και των εκμεταλλεύσεων.

3 Κατώτερες εγγυημένες τιμές

Οι αγρότες ζητούν την παρέμβαση του κράτους, ώστε να καθοριστεί ένα κατώτατο όριο τιμής, κάτω από το οποίο δεν θα μπορούν να πωλούνται τα αγροτοκτηνοτροφικά προϊόντα, ώστε καλύπτουν το κόστος παραγωγής τους και να διασφαλίζουν ένα σεβαστό εισόδημα. Ωστόσο, κάτι τέτοιο δεν συνάδει με την έννοια της ελεύθερης αγοράς, στην οποία οι τιμές καθορίζονται από την προσφορά και τη ζήτηση και διαμορφώνονται ελεύθερα, χωρίς κρατικούς περιορισμούς.

Η επιβολή κατώτερων εγγυημένων τιμών αποτελεί απόκλιση από τις αρχές της ελεύθερης αγοράς. Οταν μια εγγυημένη τιμή ορίζεται πάνω από την τιμή ισορροπίας της αγοράς (όπου η προσφορά συναντά τη ζήτηση), δημιουργεί συνήθως πλεόνασμα προσφοράς, καθώς οι παραγωγοί παράγουν περισσότερο, αλλά οι καταναλωτές αγοράζουν λιγότερο σε αυτή την υψηλότερη τιμή.

Ομως, σε κάποιες περιπτώσεις, η Ε.Ε. επιτρέπει τη χρήση μηχανισμών κατώτερων εγγυημένων τιμών, κυρίως στο πλαίσιο της ΚΑΠ. Ωστόσο, αυτό αποτελεί μια ειδική εξαίρεση από τους γενικούς κανόνες της ενιαίας αγοράς και του Δικαίου Ανταγωνισμού της Ε.Ε.

Σύμφωνα, πάντως, με πληροφορίες του «Ε.Τ.», από τη δεύτερη κατανομή των επιδοτήσεων εκτιμάται ότι θα υπάρξει ένα «περίσσευμα» κοντά στα 150-170 εκατ. ευρώ, τα οποία θα δοθούν για ενισχύσεις συγκεκριμένων προϊόντων, όπως το βαμβάκι και το σιτάρι, μέσω των συνδεδεμένων ενισχύσεων και των οικολογικών σχημάτων.

Μάλιστα, όπως ανέφερε ο πρωθυπουργός στην κυριακάτικη ανάρτησή του στα social media, η κυβέρνηση ήδη μελετά μια δέσμη μέτρων ενίσχυσης. «Πάντα, όμως, στο πλαίσιο των δυνατοτήτων της εθνικής οικονομίας και σύμφωνα με τους ευρωπαϊκούς κανόνες. Μέτρα τα οποία κυρίως θα βασίζονται σε πόρους από την ανακατανομή των αδιάθετων ποσών τα οποία προέκυψαν από το νέο πλαίσιο για τις αγροτικές επιδοτήσεις», ανέφερε χαρακτηριστικά ο Κυριάκος Μητσοτάκης.

4 Ρεύμα στα 7 λεπτά

Για το αγροτικό ρεύμα τρέχει ήδη από την άνοιξη του 2024 το ειδικό πρόγραμμα «ΓΑΙΑ» που απευθύνεται αποκλειστικά σε αγρότες και προσφέρει χαμηλές τιμές ρεύματος. Το συμβόλαιο έχει συνολική διάρκεια 10 ετών, εκ των οποίων για τα δύο πρώτα χρόνια οι αγρότες απολαμβάνουν μια σταθερή, προνομιακή τιμή ανά κιλοβατώρα (kWh), η οποία ανέρχεται στα 9,2 λεπτά ανά κιλοβατώρα, και για τα υπόλοιπα οχτώ χρόνια για το 1/3 της κατανάλωσής τους οι αγρότες διατηρούν σταθερή τιμή, ενώ για την υπόλοιπη κατανάλωση έχουν τη δυνατότητα επιλογής τιμολογίου από τα διαθέσιμα της αγοράς.

Δικαίωμα ένταξης έχουν οι κάτοχοι αγροτικών συνδέσεων (Χαμηλής ή Μέσης Τάσης) που δεν έχουν ληξιπρόθεσμες οφειλές ή έχουν ρυθμίσει τυχόν οφειλές που εκδόθηκαν έως τις 31 Δεκεμβρίου 2023.

Για να συνεχίσουν οι παραγωγοί να έχουν φθηνό ρεύμα, στο τραπέζι της κυβέρνησης βρίσκεται η χρονική επέκταση του προγράμματος, με πιθανότερο σενάριο την παράταση της «κλειδωμένης» χαμηλής τιμής των 9 λεπτών ανά κιλοβατώρα για τέσσερα χρόνια αντί για δύο. Μάλιστα, το πρόγραμμα παραμένει ανοιχτό, ώστε να ενταχθούν και όσοι αγρότες δεν το έχουν ακόμα πράξει.

5 Αφορολόγητο πετρέλαιο στη μάνικα

Για τη στήριξη των αγροτών και τη μείωση του κόστους παραγωγής, πριν από δύο χρόνια η κυβέρνηση επανέφερε την επιστροφή του Ειδικού Φόρου Κατανάλωσης για το αγροτικό πετρέλαιο. Για το 2025, έχουν καταβληθεί ήδη τρεις δόσεις συνολικού 56,3 εκατ. ευρώ σε σύνολο 160 εκατ. ευρώ και απομένουν δύο ακόμη πληρωμές, μία έως τις 30 Δεκεμβρίου για τιμολόγια αγοράς που έχουν εκδοθεί έως τις 30 Νοεμβρίου και μία στις 31 Ιανουάριου για τιμολόγια που έχουν εκδοθεί έως τις 31 Δεκεμβρίου.

Ωστόσο, επειδή σε πολλούς δικαιούχους περιορίστηκε το ποσό της τρίτης δόσης της επιστροφής του ΕΦΚ, λόγω του γεγονότος ότι τα λίτρα που αντιστοιχούν στα τιμολόγια πώλησης που έχουν εκδοθεί και διαβιβαστεί στην ψηφιακή πλατφόρμα myDATA και eSend υπερβαίνουν τις μέγιστες δικαιούμενες ποσότητες βάσει των δεικτών μηχανικής απασχόλησης (απαιτούμενης ενέργειας) ανά καλλιέργεια, ο πρωθυπουργός αποφάσισε την αύξηση σε μόνιμη βάση κατά 50% του μέγιστου ορίου των λίτρων επιδότησης.

Μάλιστα, σύμφωνα με κύκλους του υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης, επειδή όντως υπήρξαν προβλήματα στην ενσωμάτωση τιμολογίων, η ΑΑΔΕ εξετάζει τρόπους υπολογισμού και των τιμολογίων που δεν έχουν γίνει αποδεκτά ώστε να μπορέσουν να πληρωθούν περισσότεροι αγρότες με περισσότερα χρήματα.

Σε ό,τι αφορά στον υπολογισμό της κατανάλωσης ανά στρέμμα και ανά καλλιέργεια, η Εθνική Ενωση Αγροτικών Συνεταιρισμών προχωρά σε επανυπολογισμό της κατανάλωσης πετρελαίου. Το τελικό ποσό επιστροφής προς τους αγρότες μπορεί να φτάσει έως και τα 150 εκατ. ευρώ έπειτα από την καταβολή των δύο δόσεων που υπολείπονται και τον συνυπολογισμό της αύξησης κατά 50% του ορίου επιστροφής του ΕΦΚ.

Σχετικά με το αφορολόγητο πετρέλαιο στην αντλία, σε πρόσφατη συνέντευξή του, ο υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης, Κώστας Τσιάρας, δήλωσε ότι το θέμα μπορεί να μπει στο τραπέζι, εφόσον υπάρχουν οι τεχνολογικές υποδομές για να διασφαλιστεί η σωστή εφαρμογή και να αποφευχθούν φαινόμενα λαθρεμπορίου.

ΤΑ ΥΠΟΛΟΙΠΑ ΑΙΤΗΜΑΤΑ

Σε ό,τι αφορά στα υπόλοιπα αιτήματα των αγροτών αφορούν:

• Κατάργηση του Χρηματιστηρίου Ενέργειας, πράγμα που δεν μπορεί να γίνει μονομερώς από την ελληνική κυβέρνηση, καθώς η λειτουργία του αποτελεί υποχρέωση που προκύπτει από την ευρωπαϊκή νομοθεσία και τη συμμετοχή της χώρας στην ενιαία ευρωπαϊκή αγορά ενέργειας.
• Εξυγίανση του ΟΠΕΚΕΠΕ που έχει ήδη ξεκινήσει με τα αυστηρότερα κριτήρια και ελέγχους που απαιτούνται για την πληρωμή των επιδοτήσεων (εξ ου και οι καθυστερήσεις στις πληρωμές), κατανομή των κλεμμένων του ΟΠΕΚΕΠΕ στους πραγματικούς δικαιούχους και δημοσιοποίηση των στοιχείων όσων έχουν καταχραστεί ευρωπαϊκούς όρους, που ήδη πολλοί εξ αυτών ελέγχονται από την οικονομική αστυνομία και οδηγούνται στην Ευρωπαϊκή Εισαγγελία.
• Μη ενσωμάτωση του ΟΠΕΚΕΠΕ από την ΑΑΔΕ.