Μία ιδιότυπη πρόσμιξη βίαιων παθών, παρεξηγημένης υπερηφάνειας και πρωτόγονης αντίληψης περί τιμής και αξιοπρέπειας, όλα μαζί σε έναν κώδικα συμπεριφορών που μεταφράζεται κατά κύριο λόγο με τη βοήθεια πολλών πτωμάτων και αίματος.

Δεν είναι διόλου τυχαίο ότι πάνω στο οικοδόμημα που λέγεται «βεντέτα» στηρίχτηκε, από την άποψη της κοινωνικής αποδοχής ως κανονικότητα στο σύστημα σχέσεων, η σικελική μαφία. Ουδέποτε συστηνόταν ως εγκληματική οργάνωση, αλλά ως ένα σύστημα με τα παραπάνω χαρακτηριστικά από το οποίο ήταν αδύνατον να αποδράσει κανείς.

«Εχουμε μπερδέψει τα “εγκλήματα τιμής” με τη στυγνή διαφθορά που αφορά συμμορίες, μη τα συγχέουμε όλα. Βεντέτα σημαίνει “έγκλημα τιμής”. Η Κρήτη έχει χαμηλότερο μέσο όρο ανθρωποκτονιών απ’ ό,τι η υπόλοιπη Ελλάδα. Δηλαδή, στην Κρήτη, που αντιπροσωπεύει το 6% του συνολικού πληθυσμού, οι ανθρωποκτονίες είναι στο 2,5%», είπε ο πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ. Ηταν εμφανές ότι πίσω από αυτή τη δήλωση δεν επικρατεί η ορθολογική προσέγγιση, αλλά το ντάντεμα και το ψάρεμα, ταυτόχρονα, ψηφοφόρων με σκοπό να καταφέρει ο Ν. Ανδρουλάκης να ξεκολλήσει την περιβόητη δημοσκοπική βελόνα που, όπως του έχουν μηνύσει εσωκομματικοί δελφίνοι, απειλεί τη θέση και τον ρόλο του. Φαίνεται, όμως, πως ο πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ, τελευταίως, πλουτίζει διαρκώς τη συλλογή του με πολιτικά λάθη.

Ο Παύλος Μαρινάκης κάλεσε τον Νίκο Ανδρουλάκη να εξηγήσει τι ακριβώς εννοεί με το «έγκλημα τιμής» και αν πιστεύει ότι υπάρχουν «δικαιολογημένα εγκλήματα». Το αμιγώς πολιτικό ερώτημα που έθεσε ο κυβερνητικός εκπρόσωπος είναι ακόμα πιο σοβαρό: «Μήπως ετοιμάζεται ο κ. Ανδρουλάκης να προτείνει και αλλαγή του ποινικού κώδικα, που να ρίχνει στα “μαλακά” μια δολοφονία στο πλαίσιο “βεντέτας”;». Και, όπως ήταν αναμενόμενο, η κυβερνητική αντίδραση στην ατυχέστατη, στα όρια της γκάφας, δήλωση του κ. Ανδρουλάκη, απαντήθηκε από το ΠΑΣΟΚ με τη γνωστή τακτική, «δεν καταλάβατε τι εννοούσε».

Η άποψη που καλύπτει τη μαφιόζικη δράση αδίστακτων συμμοριών πίσω από ένα παραδοσιακό – πολιτισμικό, με κοινωνιολογικές καταβολές, ηθικό πλαίσιο, δεν είναι καινούργιο, ούτε και ανύπαρκτο. Μία από τις κορυφώσεις της είναι η αναγωγή σκληρών μαφιόζων – δολοφόνων σε λαϊκούς ήρωες. Δεν έχει συμβεί μόνο σε πρωταγωνιστές της σικελικής μαφίας, αλλά και στην Ελλάδα όπου διάφορα ονόματα του σκληρού οργανωμένου εγκλήματος έχουν λάβει μυθικές διαστάσεις, ιδίως όταν έχουν επιχειρήσει να προσδώσουν ιδεολογικά χαρακτηριστικά στον κύκλο του αίματος όπου έχουν πρωταγωνιστήσει.

Ο τυποποιημένος κώδικας σιωπής γύρω από τα εγκλήματα, η γνωστή «Ομερτά», μαζί με τις ισχυρές πολιτικές διασυνδέσεις, είναι οι μεγαλύτεροι εχθροί κάθε προσπάθειας διάλυσης αυτού του εγκληματικού αποστήματος. Μόνο με την εξασφάλιση πολιτικής συμφωνίας και υπερκομματικής συναίνεσης, μαζί με πολλά άλλα βήματα, σε νομικό, εκπαιδευτικό και πολιτισμικό επίπεδο, μπορεί να αρχίζουμε να ελπίζουμε ότι δεν θα ξαναζήσουμε Βορίζια. Και κυρίως με την κοινωνική απαξίωση, απομόνωση και την κατανόηση ότι ανθρώπινη τιμή και έγκλημα δεν πάνε μαζί στη σύγχρονη κοινωνία. Αλλο τι έκαναν δύο αιώνες πριν…