Η αλλαγή αυτή αναμένεται να έρθει με συνέχιση επενδύσεων σε «πράσινη» ενέργεια και ενεργειακά δίκτυα, την άμυνα, κατασκευή και επέκταση βασικών υποδομών όπως λιμάνια, αεροδρόμια και δρόμους .

Αν η εκτίμηση αυτή γίνει πραγματικότητα, οι συνολικές επενδύσεις θα ξεπεράσουν τα 52 δισ. ευρώ ( πάνω από 20% του ΑΕΠ) μέχρι και το 2029 με τις ιδιωτικές επενδύσεις να έχουν την μερίδα του λέοντος φτάνοντας τα 40,5 δισ. ευρώ και τις δημόσιες επενδύσεις μετά το ΤΑΑ να έχουν υποχωρήσει στα 11,75 δις ευρώ. Ωστόσο και το 2026, η Ελλάδα θα πετύχει να έχει μια από τις υψηλότερες αυξήσεις επενδύσεων εντός της Ε.Ε., έστω και αν τα 45 δισ. που θα φτάσουν τον επόμενο χρόνο, αναλογούν στο 17,7% του ΑΕΠ, έναντι 21% που είναι κατά μέσο όρο στην Ε.Ε.

Ανοδικά

Η μεγάλη ανάκαμψη των ιδιωτικών επενδύσεων αναμένεται να έρθει και από τα υπόλοιπα των ιδιωτικών επενδύσεων που έχουν κινητοποιήσει τα δάνεια ύψους 17,8 δισ. από το ΤΑΑ (αναμένεται να φτάσουν τα 35-40 δισ.) οι οποίες θα υλοποιούνται σταδιακά μέχρι και το 2029. Σημαντικό μερίδιο στις ιδιωτικές επενδύσεις θα έχει και η στροφή της Ε.Ε. σε νέους αμυντικούς εξοπλισμούς, αλλά και τα κίνητρα που θα δοθούν από νέες επενδυτικές πρωτοβουλίες της Ε.Ε., στην οποίες θα συμμετέχει και η Ελλάδα. Επίσης, στην αύξηση των επενδύσεων θα συμμετέχει και το επόμενο ΕΣΠΑ για την περίοδο 2028 -2034, το οποίο θα έχει πλέον το χαρακτήρα του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας. Θα επικεντρώνεται δηλαδή σε συγκεκριμένους στόχους (πράσινη και ψηφιακή μετάβαση, στέγαση, άμυνα) οι οποίοι θα επιβάλλονται κεντρικά από τις Βρυξέλλες.

Αναλογία

Σε επίπεδο μεγεθών, με βάση τις εκτιμήσεις του ΥΠΕΘΟ, οι δημόσιες επενδύσεις το 2026 θα φτάσουν το 39% του συνόλου (18 δισ. ευρώ) και οι ιδιωτικές σε 61% του συνόλου (28 δισ. ευρώ), σε σύνολο επενδύσεων 46 δισ. ευρώ. Η πρόβλεψη του Πολυετούς Δημοσιονομικού Πρόγραμμα 2026-2029 είναι ότι έως το 2029 ο λόγος αυτός θα αυξηθεί σημαντικά υπέρ των ιδιωτικών επενδύσεων, ακριβώς λόγω του μετασχηματισμού της οικονομίας. Η εκτίμηση για το 2029 είναι ότι οι δημόσιες επενδύσεις θα ανέρχονται σε περίπου 22% του συνόλου (11,2 δισ. ευρώ) και οι ιδιωτικές σε 78% του συνόλου (40,5 δισ. ευρώ), σε σύνολο επενδύσεων 51,7 δισ. ευρώ. Δηλαδή εκτιμάται ότι ιδιωτικές επενδύσεις θα αυξηθούν κατά 12 δισ. ευρώ ή περίπου 45% σε τρέχουσες τιμές την επόμενη τετραετία. Επίσης το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων πέραν του Ταμείου Ανάκαμψης, τόσο το Εθνικό όσο και συγχρηματοδοτούμενο, αυξάνεται σημαντικά από 9,5 δισ. ευρώ το 2026 σε 9,95 δισ. ευρώ το 2027, 10,75 δισ. ευρώ το 2028 και 11,75δισ. ευρώ το 2029. Αυτό βέβαια χωρίς να υπολογιστούν τα πρόσθετα κονδύλια, τα οποία θα έρθουν με το επόμενο ΕΣΠΑ της περιόδου 2028- 2034, το οποίο θα οριστικοποιηθεί το 2027.

Εμπόδια

Για να φτάσουν οι ιδιωτικές επενδύσεις σε ένα ποσό πάνω από τα 40 δις ευρώ, το ΥΠΕΘΟ υπολογίζει στην ολοκλήρωση βασικών μεταρρυθμίσεων, οι οποίες θα πρέπει να ολοκληρωθούν με χρηματοδότηση του ΤΑΑ, αίροντας μια σειρά από εμπόδια. Η βελτίωση της λειτουργίας του Δημοσίου, μέσω της μείωσης της γραφειοκρατίας, η επιτάχυνση της απονομής δικαιοσύνης, το Κτηματολόγιο και τα πολεοδομικά σχέδια σε όλη την χώρα, είναι παρεμβάσεις οι οποίες θα πολλαπλασιάσουν τις παραγωγικές επενδύσεις. Η απουσία ξεκάθαρων κανόνων στις οποίες επιμένει η Ελλάδα επί 10ετίες εκτιμάται από την Παγκόσμια Τράπεζα, ότι αναστέλλει κάθε χρόνο επενδύσεις 7 έως 10 δισ. ευρώ.

Οι βασικοί πρωταγωνιστές

 Οι τομείς που θα πρωταγωνιστήσουν μέχρι το 2029 είναι: 

* Υποδομές  Οι επενδύσεις σε υποδομές, οι οποίες θα γίνουν με συγχρηματοδότηση δημόσιου και ιδιωτικού τομέα (ΣΔΙΤ). Σε αυτήν την κατηγορία εντάσσονται τα έργα τα οποία θα έχουν συνολικό προϋπολογισμό 2,5 δισ. ευρώ, το οποίο εξαγγέλθηκε πρόσφατα. Το πρόγραμμα αυτό θα συμπληρώσει την υποδομή ώστε να εξασφαλιστεί η ύδρευση του λεκανοπεδίου της Αττικής για τα επόμενα 30 χρόνια. Ανάλογα έργα, αν και μικρότερη κλίμακας, πρόκειται να γίνουν και στην περιφέρεια και ειδικότερα σε νησιά του Αιγίου τα οποία έχουν πρόβλημα ύδρευσης κυρίως το καλοκαίρι που δέχονται και το μεγαλύτερο αριθμό τουριστών.

* Αμυνα: Ενας -ξεχασμένος σήμερα – τομέας επενδύσεων, ο οποίος αναμένεται να αναζωπυρωθεί τα επόμενα χρόνια, είναι οι επενδύσεις σε έρευνα και τεχνολογία στον τομέα της άμυνας, για τις εγχώριες ιδιωτικές και δημόσιες επιχειρήσεις του χρόνου. Με βάση και την υποχρέωση για ετήσιες δαπάνες στο 5% που ανέλαβε η χώρα απέναντι στο ΝΑΤΟ, οι επενδύσεις σε Αμυνα θα επιταχύνουν και τις δημόσιες υποδομές. Τούτο διότι με βάση τη συμφωνία το 3,5% θα πρέπει να δίνεται για δαπάνες ενίσχυσης της αποτρεπτικής μας ισχύος αλλά το 1,5% του ΑΕΠ (περίπου 4 δισ. ευρώ κάθε χρόνο) κάθε χρόνο θα πρέπει να επενδύεται σε υποδομές μικτής χρήσης, δηλαδή αυτές που μπορούν να εξυπηρετούν και αστικούς αλλά και στρατιωτικούς σκοπούς. Τέτοιες υποδομές είναι το οδικό και σιδηροδρομικό δίκτυο, τα λιμάνια, τα αεροδρόμια και οι σταθμοί παραγωγής και αποθήκευσης ενέργειας.

* Ενέργεια – Ναυτιλία: Η σύσφιξη των εμπορικών σχέσεων με τις ΗΠΑ  ανοίγει τον δρόμο για μεγάλες επενδύσεις στον τομέα της Ενέργειας (μεταφορά από Αλεξανδρούπολη υγροποιημένου φυσικού αερίου από τις ΗΠΑ στην Ε.Ε.) και των υποδομών (λιμάνι της Ελευσίνας). Επενδύσεις 6 – 7 δισ. ευρώ αναμένεται να έρθουν από την αναζωογόνηση της δραστηριότητας του ναυπηγικού τομέα, και ειδικά των Ναυπηγείων του Σκαραμαγκά, της Ελευσίνας και του Νεώριου της Σύρου.

* Στέγαση: Τέλος, το σήμα για «προσιτή στέγη», το οποίο έδωσε πρόσφατα η Ε.Ε., αναμένεται να διπλασιάσει τα επόμενα χρόνια τις επενδύσεις σε κατασκευή και αγορά ακινήτων, τα οποία σήμερα υπολογίζονται στα 2,5 – 3 δισ. ευρώ σε ετήσια βάση από την πλευρά των αγορών ακινήτων. Επίσης αναμένονται νέες επενδύσεις 2-2,5 δισ. ευρώ τον χρόνο και σε νέες κατασκευές και ανακατασκευές κατοικιών, με τις τελευταίες να έχουν και τη συμμετοχή του Δημοσίου μέσα από τα προγράμματα για κοινωνική στέγη, που δρομολογεί για το επόμενο χρόνο.