Η θερινή ώρα τελείωσε την περασμένη Κυριακή. Η χειμερινή ώρα θα ισχύει μέχρι το τελευταίο σαββατοκύριακο του Μαρτίου (29/3), όταν θα «προχωρήσουμε» ξανά με την επιστροφή της θερινής ώρας.

Υπάρχει πολύ παράπονο σχετικά με την αλλαγή ώρας δύο φορές το χρόνο. Η αλλαγή της άνοιξης τείνει να είναι πιο δύσκολη, καθώς χάνουμε αυτή την ώρα ύπνου που υποτίθεται ότι ανακτούμε το φθινόπωρο. Αλλά πολλοί άνθρωποι επίσης λυπούνται για το τέλος της θερινής ώρας το φθινόπωρο, όταν οι ημέρες γίνονται ήδη πιο σύντομες και η μετακίνηση των ρολογιών μπορεί να σημαίνει λιγότερο φως μετά το σχολείο ή την εργασία για άσκηση ή υπαίθρια διασκέδαση.

Ορισμένες οργανώσεις υγείας, όπως η Αμερικανική Ιατρική Ένωση και η Αμερικανική Ακαδημία Ιατρικής του Ύπνου, εδώ και καιρό προτείνουν την υιοθέτηση της χειμερινής ώρας καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους.

Νέα έρευνα από το Πανεπιστήμιο του Στάνφορντ συμφωνεί, δείχνοντας ότι οι συνεχείς αλλαγές είναι η χειρότερη επιλογή για την υγεία μας. Η μελέτη έδειξε ότι η παραμονή σε οποιαδήποτε από τις δύο ώρες θα ήταν λίγο πιο υγιεινή, αλλά η μόνιμη χειμερινή ώρα είναι ελαφρώς καλύτερη — επειδή ευθυγραμμίζεται περισσότερο με τον ήλιο και τη βιολογία του ανθρώπου, αυτό που ονομάζεται κιρκαδικός ρυθμός.

Περισσότερο φως το πρωί και λιγότερο τη νύχτα είναι το κλειδί για τη διατήρηση αυτού του ρυθμού — όλα τα όργανα σε συγχρονισμό. Όταν το ρολόι διαταράσσεται τακτικά λόγω αλλαγών ώρας ή άλλων παραγόντων, κάθε σύστημα οργάνων του σώματος, όπως το ανοσοποιητικό ή ο μεταβολισμός, «λειτουργεί λίγο λιγότερο καλά».

Οι περισσότερες χώρες δεν εφαρμόζουν θερινή ώρα. Για αυτές που την εφαρμόζουν — κυρίως στη Βόρεια Αμερική και την Ευρώπη — η ημερομηνία αλλαγής διαφέρει. Στις ΗΠΑ, η Αριζόνα και η Χαβάη δεν αλλάζουν και παραμένουν στη χειμερινή ώρα.

Πώς αντιδρά το σώμα στο φως

Ο εγκέφαλος έχει ένα κεντρικό ρολόι που ρυθμίζεται από την έκθεση στο φως του ήλιου και το σκοτάδι. Ο κιρκαδικός ρυθμός είναι ένας κύκλος περίπου 24 ωρών που καθορίζει πότε νιώθουμε ύπνο και πότε είμαστε πιο alert. Οι ρυθμοί αλλάζουν με την ηλικία, ένας λόγος για τον οποίο τα παιδιά που ξυπνούν νωρίς μετατρέπονται σε έφηβους που είναι δύσκολο να ξυπνήσουν.

Το πρωινό φως επαναρυθμίζει τον ρυθμό. Το βράδυ, τα επίπεδα της μελατονίνης αυξάνονται, προκαλώντας υπνηλία. Πολύ φως το βράδυ — είτε από καθυστερημένο χρόνο έξω λόγω θερινής ώρας είτε από τεχνητό φως όπως οθόνες υπολογιστών — καθυστερεί αυτή την αύξηση και ο κύκλος αποσυντονίζεται.

Ο κιρκαδικός ρυθμός επηρεάζει περισσότερο από τον ύπνο, επηρεάζοντας επίσης τον καρδιακό ρυθμό, την αρτηριακή πίεση, τις ορμόνες του στρες και τον μεταβολισμό.

Πώς επηρεάζουν οι αλλαγές ώρας τον ύπνο

Ακόμη και μια αλλαγή μίας ώρας μπορεί να διαταράξει το πρόγραμμα ύπνου, καθώς οι ώρες έναρξης εργασίας και σχολείου παραμένουν οι ίδιες.

Η αλλαγή της άνοιξης σε θερινή ώρα μπορεί να είναι πιο δύσκολη, καθώς τα πιο σκοτεινά πρωινά και τα πιο φωτεινά βράδια δυσκολεύουν τον ύπνο στην ώρα του. Οι πρώτες ημέρες έχουν συσχετιστεί με αύξηση τροχαίων ατυχημάτων και καρδιακών επεισοδίων.

Άτομα με εποχιακή κατάθλιψη μπορεί επίσης να δυσκολεύονται.

Πολλοί άνθρωποι προσαρμόζονται εύκολα, όπως μετά από τζετ λαγκ, αλλά η αλλαγή ώρας μπορεί να προσθέσει πίεση σε εργαζόμενους με βάρδιες ή σε όσους έχουν ήδη έλλειψη ύπνου.

Στις ΗΠΑ, περίπου 1 στους 3 ενήλικες κοιμάται λιγότερο από τις συνιστώμενες 7 ώρες, και πάνω από τους μισούς εφήβους δεν κοιμούνται τις 8+ ώρες τις καθημερινές. Η χρόνια έλλειψη ύπνου συνδέεται με καρδιοπάθειες, γνωστική φθορά, παχυσαρκία και άλλα προβλήματα.

Πώς να προετοιμαστείτε για την αλλαγή ώρας

Τις ημέρες πριν την αλλαγή, μετακινώντας την ώρα ύπνου μόλις 15 λεπτά κάθε βράδυ μπορεί να διευκολύνει την προσαρμογή.

Το πρωινό φως είναι κρίσιμο για την επαναρύθμιση του κιρκαδικού ρυθμού και υγιεινού ύπνου. Αν δεν μπορείτε να βγείτε έξω, καθίστε δίπλα σε παράθυρα.