Στις παρακάτω γραμμές θα παρακολουθήσουμε μια άλλη απεργία πείνας που πραγματοποιείται σχεδόν έναν αιώνα πριν -ενενήντα έξι χρόνια για την ακρίβεια- μόνο που εκείνη τη φορά ο απεργός δεν είναι ένας, αλλά τριάντα δύο νέοι άνθρωποι…

Η ακαδημαϊκή χρονιά 1929-1930 σημαδεύεται από έντονες φοιτητικές κινητοποιήσεις, οι οποίες δεν συνδέονται άμεσα με κάποια εκπαιδευτική μεταρρύθμιση, αλλά με τα οξυμένα κοινωνικά και οικονομικά προβλήματα των φοιτητών: υψηλά δίδακτρα, ακριβά συγγράμματα, περιορισμένα συσσίτια και το αίτημα για τρίτη εξεταστική περίοδο. Μη ξεχνάμε ότι δεν υπάρχει ακόμα δωρεάν παιδεία και οι φοιτητές είναι υποχρεωμένοι να πληρώνουν για τα μαθήματά τους. Η ψήφιση του «Ιδιωνύμου» και οι πρώτες καταδίκες φοιτητών οξύνουν την πόλωση, ενώ η Σύγκλητος, με αυστηρή στάση, αυξάνει τα δίδακτρα και δεν ανακαλεί αποβολές φοιτητών λόγω πολιτικής δράσης. Στις 27 Νοεμβρίου 1929, χιλιάδες φοιτητές διαδηλώνουν ζητώντας «λαϊκό και συγχρονισμένο πανεπιστήμιο». Οι βίαιες συγκρούσεις με την αστυνομία έχουν ως αποτέλεσμα ένα νεκρό διαδηλωτή και πολλές συλλήψεις.

Οι 32 συλληφθέντες φοιτητές, αφού καταδικάζονται άμεσα σε φυλάκιση, οδηγούνται στις φυλακές της Παλαιάς Στρατώνας και Αβέρωφ. Κάποιοι εξ αυτών καταγγέλλουν την αστυνομία ότι «υπεδέχθη τους συλληφθέντες φοιτητάς με βροχήν λακτισμάτων, ξυλοκοπημάτων και χυδαίων ύβρεων». Οι φυλακισμένοι φοιτητές λαμβάνουν την παράτολμη απόφαση της απεργίας πείνας, ζητώντας την άνευ όρων αποφυλάκισή τους χωρίς καταβολή εγγύησης. Υπογράφουν μάλιστα και «συμβόλαιο τιμής» πως δεν θα σταματήσουν την απεργία αν δεν δικαιωθούν τα αιτήματά τους. Αρχικά η απόφασή τους αντιμετωπίζεται από όλους με θυμηδία αφού όλοι θεωρούν πως δεν θα πραγματοποιήσουν την απειλή τους.

Όμως από την επόμενη κιόλας ημέρα όλα αλλάζουν. Δημιουργείται μεγάλο κύμα συμπαράστασης με τους καθηγητές του Πανεπιστημίου να αρνούνται να κάνουν μαθήματα, τους γονείς τους να προσπαθούν να τους μεταπείσουν, ενώ ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει η στάση που κρατά απέναντί τους ο κόσμος των φυλακών. Οι διοικήσεις των φυλακών, δεσμοφύλακες, αστυνομικοί, ποινικοί κρατούμενοι τους παρακαλάνε να σταματήσουν την απεργία και να φάνε, ώστε να μην κινδυνεύει η ζωή τους. Ο διοικητής των φυλακών της Παλαιάς Στρατώνας τους λέει ότι θα τους αφήσει να τρώνε κρυφά : «Τους βεβαίωσα επί τον λόγον της τιμής μου, ότι εις ουδένα θα είπω τίποτε εάν δεχτούν έστω και άπαξ της ημέρας να πιούν ολίγον γάλα. Αντέταξαν επίμονον άρνησην». Συγκινητικότερη όλων είναι η συμπαράσταση που εισπράττουν από τα ρακένδυτα χαμίνια της φυλακής τα οποία εκτελούν χρέη δεκανικιού βοηθώντας τους να περπατήσουν.

Οι εφημερίδες, κυρίως οι αντιπολιτευόμενες, δημοσιεύουν καθημερινά ρεπορτάζ για την κατάσταση της υγείας τους. «Οι περισσότεροι έχουν περιέλθει εις κατάστασιν αναισθησίας και ληθάργου μη δυνάμενοι ούτε να κινηθούν ούτε να ομιλήσουν». Πίνουν μόνο νερό και καπνίζουν ενώ διαβάζουν το μυθιστόρημα του Κνούντ Χάμσουν «Η πείνα»… Φυσικά βρίσκονται υπό διαρκή ιατρική επιτήρηση με τους γιατρούς να διαπιστώνουν βραδυκαρδία και υποθερμία. Ο εισαγγελέας Κιουρτάκης διατάζει τους διοικητές των φυλακών όταν αντιληφθούν την εξάντληση των απεργών να τους κάνουν ενέσεις φυσιολογικού ορού. Πράγματι, σε κάποιες περιπτώσεις γίνονται ενέσεις φυσιολογικού ορού καμφοράς για τόνωση της καρδιάς, ώστε να μπορούν να περπατήσουν.
Όταν ένας απεργός λιποθυμά από την εξάντληση, οι υπόλοιποι τον αποδεσμεύουν από το «συμβόλαιο τιμής» που έχει υπογράψει, αλλά ο ίδιος αρνείται συνεχίζοντας την απεργία. Στις ερωτήσεις που τους γίνονται γιατί συνεχίζουν την απεργία αφού κινδυνεύει η ζωή τους απαντούν : «Θα φάμε όταν βγούμε εντελώς ελεύθεροι έξω, αλλιώς καλύτερα να πεθάνωμεν».

Μπροστά στο αδιέξοδο, ο Ελευθέριος Βενιζέλος καλεί σύσκεψη με τη Σύγκλητο του Πανεπιστημίου, στο τέλος της οποίας ο πρωθυπουργός απευθύνει έκκληση προς τη δικαιοσύνη ώστε να δει με επιείκεια τα φοιτητικά αιτήματα. Πράγματι, την τρίτη ημέρα της απεργίας οι φοιτητές ξυπνούν από τις φωνές του δεσμοφύλακα : «Παιδιά, να σας φιλήσω. Ήρθε η διαταγή. Βγαίνετε έξω». Την αρχική αμφισβήτηση ακολουθεί μεγάλος ενθουσιασμός. Τους δίνουν πορτοκαλάδα και σοκολάτα αλλά δεν δέχονται τίποτα γιατί «έχουμε χορτάσει διότι νικήσαμε και αποκτήσαμε ξανά την ελευθερία μας».

Φεύγοντας αγκαλιάζουν και φιλούν όλους τους ανθρώπους της φυλακής για τη συμπαράσταση και «δια τας αδελφικάς και πατρικάς περιποιήσεις», και αφού κατεβαίνουν πέντε -πέντε τα σκαλιά βγαίνουν έξω, ανασαίνοντας τον αέρα της ελευθερίας «Όταν πάτησαν έξω τα πόδια μας στην άσφαλτο, τότε μόνον αισθανθήκαμε τι πάει να πει ελευθερία». Παρά την πολυήμερη αποχή από το φαγητό, δεν πεινούν άμεσα, και αρκούνται σε λίγο γάλα και γιαούρτι.

Μετά την απελευθέρωσή τους κάποιοι από αυτούς επισκέπτονται γραφεία εφημερίδων ώστε να ευχαριστήσουν τους δημοσιογράφους για τη στήριξη που είχαν στη διάρκεια της απεργίας τους. Ένας φοιτητής μάλιστα δείχνει τα σημάδια μιας δαγκωματιάς στο χέρι που προέρχεται από άλλο απεργό, όταν σε μια στιγμή αλλοφροσύνης λόγω πείνας του δάγκωσε το χέρι. Στις συνεντεύξεις τους αναφέρονται στην καθημερινότητά τους εκείνες τις δύσκολες 72 ώρες που για εμάς φαίνονται λίγες αλλά σε εκείνους φάνηκαν αιώνες : «Την δεύτερη ημέρα εμείναμε όλη τη νύχτα άυπνοι.

Κάθε τόσο όνειρα τρομακτικά μας εξυπνούσαν. Ονειρευόμαστε κυριολεκτικώς φούρνους με καρβέλια, ψάρια όλων ειδών, μπριζόλες, μπιφτέκια κι ανοίγαμε τα χέρια μας να τα πιάσουμε. Όλοι δαγκώναμε τα χέρια μας, τις κουβέρτες, τα κρεβάτια δια να ξεχάσουμε την πείνα μας, αλλά του κάκου. Είχαμε λυσσάξει θαρρείς».

Για το τέλος αφήνουμε ένα απόσπασμα συνέντευξης ενός απεργού πείνας φοιτητή, που σε ελάχιστες γραμμές μιλά για το άλλου είδους «πτυχίο» που κατέκτησαν οι απεργοί στη φυλακή : «Αυτή η περιπέτεια μας εδίδαξε πολλά. Είναι πολύ καλύτερο Πανεπιστήμιο η Παλαιά Στρατώνα από το μεσαιωνικό Πανεπιστήμιό μας. Μαθαίνει κανείς εκεί τόσα πράγματα, μορφώνεται αληθινά. Επίσης απεκομίσαμε την εντύπωση πως οι δικαστές μας θα πρέπει να ζήσουν για 2-3 μήνες τη ζωή του φυλακισμένου, πριν γίνουν δικασταί. Έτσι θα υπάρχει ελπίς να είναι δίκαιοι κριταί των προσώπων και των περιστάσεων και να μη γίνουν ασυνείδητοι λειτουργοί».