Η ιδέα ενός μνημείου για τους νεκρούς των πολέμων που δεν είναι δυνατόν να αναγνωρισθούν, ξεκινά στην αρχαία Ελλάδα όπου βρίσκουμε σχετικές αναφορές σε κείμενα των Θουκυδίδη, Σοφοκλή, Ευριπίδη και Χαρίτωνα. Στα νεότερα χρόνια το πρώτο μνημείο για τους άταφους πεσόντες της Επανάστασης του 1821 δημιουργείται στις 16 Ιανουαρίου 1858 στον δήμο Ερμούπολης Σύρου.

Η γενική και παγκόσμια ιδέα όμως, ανήκει στους Γάλλους. Η ανάγκη τέτοιων μνημείων γιγαντώνεται μετά τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο, που αφήνει πίσω του εκατομμύρια νεκρούς, πολλοί εκ των οποίων δεν τυγχάνουν κανονικής ταφής. Το παράδειγμα της Γαλλίας μιμούνται και άλλες χώρες, με αποτέλεσμα σήμερα τέτοια μνημεία να υπάρχουν πλέον σε όλες τις πρωτεύουσες, αλλά και σε μικρότερες πόλεις.

Στις αρχές του 1926 αποφασίζεται η ανέγερση εθνικού μνημείου του “Αγνώστου Στρατιώτου” στην πρωτεύουσα και συγκεκριμένα “εις την έμπροσθεν των Παλαιών Ανακτόρων Πλατείαν, καταλλήλως προς τούτο διαρρυθμιζομένην”. Η πρωτοβουλία ξεκινά  από τον, τότε, υπουργό Στρατιωτικώ Θεόδωρο Πάγκαλο, και η προκήρυξη του διαγωνισμού δημοσιεύεται στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως την 28η Φεβρουαρίου 1926. Μετά από πολλές ίντριγκες και διαφωνίες, το διαγωνισμό κερδίζει τελικά ο αρχιτέκτονας Εμμανουήλ Λαζαρίδης, ο οποίος υποβάλει τη μελέτη του με το ψευδώνυμο ΣΚΡΑ.

Το μνημείο αναλαμβάνει αρχικά ο γλύπτης Θωμοπουλος, ο οποίος όμως διαφωνεί με τον Λαζαρίδη και αντικαθίσταται από τον Φωκίωνα Ρωκ, που τελικά το φιλοτεχνεί με την επίβλεψη του Λαζαρίδη. Μια δεύτερη διαφωνία είναι το που θα στηθεί το μνημείο, καθώς άλλοι το θέλουν στην Πλατεία Συντάγματος και  άλλοι στη νέα Βουλή .

Την ημέρα των εγκαινίων ο Τύπος μεταφέρει το πανηγυρικό κλίμα, αλλά κυρίαρχη θέση στα δημοσιεύματα έχει η απουσία του πρωθυπουργού Ελευθέριου Βενιζέλου από τη γιορτή, που επικαλείται “λόγους υγείας” παρότι λίγη ώρα πριν έχει ηγηθεί σύσκεψης των πολιτικών αρχηγών. Την κυβέρνησή  εκπροσωπεί ο αντιπρόεδρος του υπουργικού συμβουλίου και υπουργός Εξωτερικών Ανδρέας Μιχαλακόπουλος, ενώ πολλοί εκπρόσωποι ξένων κρατών καταθέτουν στεφάνια και αποδίδουν τιμές στο μνημείο. Στο τέλος της τελετής, την οποία παρακολουθεί να μεγάλο και ενθουσιώδες πλήθος, πραγματοποιείται παρέλαση της φρουράς, των προσκόπων και των σχολείων, ενώ το βράδυ τελείται στρατιωτική λαμπαδηφορία, με συμμετοχή 3.000 ανδρών της φρουράς Αθηνών.

Όμως, από την επόμενη κιόλας ημέρα των εγκαινίων ξεκινά  σφοδρή διαμάχη ανάμεσα σε  όσους αρέσει το μνημείο, και στους, περισσότερους, που δεν αρέσει. Ενδεικτικά, το Σωματείο Ελλήνων Γλυπτών αποκαλεί το έργο “ανοσιούργημα εις βάρος της ελληνικής τέχνης¨, η εφημερίδα “Αθηναϊκά Νέα” γράφει στο πρωτοσέλιδο της:“Ο Άγνωστος Στρατιώτης. Πώς εγεννήθη το τέρας”, ενώ κάποιοι προτείνουν ακόμα και την ανατίναξη του γλυπτού…

Το Μνημείο του Άγνωστου Στρατιώτη είναι αυτό ακριβώς που λέει το όνομά του: Ένα ταφικό μνημείο για τους αφανείς πεσόντες των πολεμικών αγώνων του έθνους. Βρίσκεται κάτω από την κεντρική είσοδο του κτιρίου της Βουλής των Ελλήνων και φυλάσσεται τιμητικά από τους άνδρες της Προεδρικής Φρουράς. Αρχικά, την τιμητική φρούρηση αναλαμβάνει ο ευζωνικός λόχος της “Φρουράς του Προέδρου της Δημοκρατίας”, ο οποίος μετονομάζεται σε “Φρουρά του μνημείου του Αγνώστου Στρατιώτου”, όνομα που διατηρεί ως τη μεταπολίτευση του 1935. Μετά την επάνοδο του βασιλιά Γεωργίου Β’, ο λόχος μετονομάζεται σε “Βασιλική Φρουρά”, ονομασία που παραμένει μέχρι το τέλος της επτάχρονης δικτατορίας, ενώ μετά το 1974 επικρατεί επίσημα το όνομα “Προεδρική Φρουρά”.