ΤΟ Δημογραφικό είναι μια πολυπαραγοντική εξίσωση. Μακάρι να ήταν μόνο οικονομικό το πρόβλημα. Κάποια στιγμή θα λυνόταν. Προφανώς και παίζει ρόλο η οικονομία, αλλά δεν είναι μόνο αυτό. Ο δείκτης γονιμότητας στην Ελλάδα βρίσκεται στο 1,3, όταν ο ευρωπαϊκός μέσος όρος είναι στο 1,4, στην Ασία στο 1,9, στη Νότια Αμερική στο 1,8, στη Βόρεια Αμερική στο 1,6 και στην Αφρική στο 4. Η Ελβετία, μία χώρα που έχει από τα υψηλότερα κατά κεφαλήν ΑΕΠ, βρίσκεται στο 1,4, ενώ η Νιγηρία, που έχει από τα χαμηλότερα κατά κεφαλήν ΑΕΠ, σπάει κοντέρ, με τον δείκτη γονιμότητας να έχει ανέλθει στο 4,3. Ενα τελευταίο παράδειγμα. Ποια χώρα έχει τεράστιο δημογραφικό πρόβλημα; Η Κίνα, που έχει πληθυσμό 1,4 δισ. Ναι, στη χώρα που εφαρμόστηκε «η πολιτική του ενός παιδιού» από το 1979 έως το 2015 για να μπει φρένο στον υπερπληθυσμό, τώρα αντιμετωπίζουν πρόβλημα υπογεννητικότητας, με τον δείκτη γονιμότητας να έχει καταρρεύσει στο 1,0.

ΜΕ δυο λόγια, από τα παγκόσμια στοιχεία για το Δημογραφικό αναδεικνύεται πως, πέρα από το οικονομικό ζήτημα, κυρίαρχο ρόλο στη μείωση των γεννήσεων παίζει αυτό που αποκαλούμε «ο τρόπος ζωής».

ΟΦΕΙΛΟΥΜΕ να αντιληφθούμε πως το δημογραφικό πρόβλημα δεν είναι κάτι αόριστο και θεωρητικό, ούτε θα έρθει κάποια στιγμή στο μέλλον. Είναι, ήδη, εδώ. Με ρώτησαν γιατί βάλατε ως τίτλο στο φόρουμ «Το Δημογραφικό και η Ελλάδα του 2040». Η απάντηση είναι πως σε 15 χρόνια από σήμερα θα βιώνουμε με επώδυνο τρόπο τις συνέπειες, αν δεν λάβουμε μέτρα. Το 2012-2013 τα παιδιά μου πήγαν στην πρώτη δημοτικού. Τότε, στο σχολείο της γειτονιάς τα τμήματα κάθε τάξης ήταν γεμάτα με 25 μαθητές το καθένα. Σήμερα, τα δύο τμήματα κάθε τάξης με δυσκολία φτάνουν τα 25 παιδιά. Ακούμε τις αντιδράσεις για συγχωνεύσεις τμημάτων. Βλέπουμε το δέντρο και χάνουμε το δάσος, γιατί στα επόμενα χρόνια θα δούμε συγχωνεύσεις και λουκέτα όχι τμημάτων αλλά σχολείων, ακόμα και μέσα στην Αθήνα.

ΑΣ κάνουμε μια προβολή στο μέλλον, στο 2040, όταν τα πρωτάκια του 2025 θα βγαίνουν στην αγορά εργασίας. Και να δούμε όταν η επόμενη γενιά θα είναι μικρότερη σε πληθυσμό κατά 30%, τι θα σημάνει αυτό για την έλλειψη εργαζομένων, για την παραγωγή και την κατανάλωση, για το ασφαλιστικό σύστημα και βέβαια, για την γεωπολιτική ισχύ της Ελλάδας. Βλέπουμε τα χωριά στην ελληνική περιφέρεια να ερημώνουν, τις πληγές του brain drain της προηγούμενης δεκαετίας της κρίσης να μην έχουν ακόμα επουλωθεί και αυτή τη στιγμή οι νέοι να εμφανίζονται ακόμα πιο επιφυλακτικοί απέναντι στο ενδεχόμενο να δημιουργήσουν οικογένεια και να κάνουν παιδιά.

ΧΑΡΗ στις πολιτικές και τις μεταρρυθμίσεις της κυβέρνησης του Κυριάκου Μητσοτάκη η χώρα έχει εισέλθει σε έναν ενάρετο κύκλο στην οικονομία με ανάπτυξη, πλεονάσματα, μείωση του δημόσιου χρέους. Το κρίσιμο διακύβευμα, πλέον, είναι, πέρα από τις μεταρρυθμίσεις που υλοποιούνται και σχεδιάζονται για να κάνει η Ελλάδα περισσότερα βήματα προς τα εμπρός, να προσπαθήσουμε να μειώσουμε το ετήσιο έλλειμμα ανθρώπων, το οποίο δείχνει να μειώνεται ο πληθυσμός κατά 50.000-60.000 κάθε χρόνο.

Μαγικές λύσεις δεν υπάρχουν. Τα πρώτα βήματα έχουν ήδη γίνει: Η κυβέρνηση Μητσοτάκη παρουσίασε το πρώτο Εθνικό Σχέδιο για το Δημογραφικό, μείωσε δραστικά τη φορολογία εισοδήματος για οικογένειες με παιδιά, καθιέρωσε τη μηδενική ή ελάχιστη φορολογία για πολύτεκνους και νέους έως 30 ετών, θεσμοθέτησε νέα επιδόματα, όπως αυτό της γέννησης.

ΧΡΕΙΑΖΟΝΤΑΙ, όμως, πολλά ακόμα και όχι μόνο σε οικονομικό επίπεδο. Ενα ολιστικό σχέδιο για το Δημογραφικό, ίσως, και η ενσωμάτωση παραμέτρων για το Δημογραφικό σε κάθε νομοσχέδιο, σε κάθε μεταρρύθμιση, σε κάθε δράση της Πολιτείας. Αυτά πρέπει να δούμε. Οχι με μιζέρια και γκρίνιες, αλλά με ρεαλισμό και θετικό πρόσημο για τις προκλήσεις και τις προοπτικές του μέλλοντος.