Οι αστρονόμοι αναζητούν εδώ και καιρό μια κοσμική εξήγηση για το Άστρο της Βηθλεέμ της Βίβλου, το λαμπερό ουράνιο σώμα που, σύμφωνα με την ιστορία, οδήγησε τους τρεις μάγους, από την Ιερουσαλήμ για να καλωσορίσουν το μωρό Ιησού.

Μια μακροχρόνια υπόθεση υποστήριζε ότι το Αστέρι της Βηθλεέμ ήταν στην πραγματικότητα μια σύζευξη, ίσως μεταξύ του Δία και του Κρόνου. Αλλά λίγο πριν γιορτάσουμε τα φετινά Χριστούγεννα, ένας αστρονόμος της NASA παρουσίασε μια νέα υπόθεση: έναν κομήτη.

Αναφορές για έναν κομήτη βρίσκονται σε κινεζικά αρχεία από το 5 π.Χ., σύμφωνα με έρευνα που δημοσιεύθηκε στις 3 Δεκεμβρίου στο Journal of the British Astronomical Association και φέρει την υπογραφή του Mark Matney, ενός ερευνητή πλανητών της NASA, ο οποίος διεξήγαγε την έρευνα ανεξάρτητα από την αμερικανική διαστημική υπηρεσία.

Ο Matney θυμάται πώς, ως φοιτητής, εργάστηκε σε ένα πλανητάριο που διοργάνωνε μια χριστουγεννιάτικη παράσταση με θέμα τον ουρανό, η οποία αφηγούνταν την ιστορία του Άστρου της Βηθλεέμ, που ανέτελλε στον νότιο ουρανό μέχρι που φαινόταν να σταματάει πάνω από τα κεφάλια των ανθρώπων. Η παράσταση του πλανηταρίου ανέφερε ότι κανένα γνωστό αστρονομικό αντικείμενο δεν θα μπορούσε να συμπεριφερθεί με τον τρόπο που περιγράφεται στην ιστορία των μάγων — η περιστροφή της Γης σημαίνει ότι όλα στον ουρανό ανατέλλουν στην ανατολή και δύουν στη δύση.

«Θυμάμαι που καθόμουν εκεί και έλεγα: Ω, ξέρω ένα που θα μπορούσε να το κάνει αυτό», λέει ο Matney, σύμφωνα με το Scientific American. Υποψιάστηκε ότι ένας κομήτης μακράς περιόδου από το μυστηριώδες Νέφος του Oort, που βρίσκεται πολύ πέρα από τους πλανήτες του ηλιακού μας συστήματος, θα μπορούσε να είναι το κλειδί.

Εάν ένας τέτοιος κομήτης περνούσε πολύ κοντά από τη Γη — περίπου όσο και η Σελήνη — θα μπορούσε να δημιουργήσει την παράξενη εικόνα ενός αντικειμένου που μοιάζει με αστέρι να ανατέλλει στον ουρανό κατά τη διάρκεια της ημέρας και στη συνέχεια να φαίνεται να παραμένει ακίνητο για μερικές ώρες. «Ένας κομήτης θα μπορούσε να παραμείνει σε ένα σημείο εάν βρισκόταν ουσιαστικά σε «πορεία σύγκρουσης» με τη Γη», λέει ο Matney. «Αυτό ακριβώς θα περίμενε κανείς από ένα αντικείμενο που θα περνούσε πολύ, πολύ κοντά από τη Γη».

Για να δοκιμάσει αυτή την ιδέα, ο Matney στράφηκε σε προηγούμενες αναφορές κινεζικών αρχείων για ένα «αστέρι σκούπα» —ένας όρος που έχει χρησιμοποιηθεί συχνά για να περιγράψει τους κομήτες, αναφερόμενος στη δυναμική ουρά τους— που εμφανίστηκε την άνοιξη του 5 π.Χ. Τα αρχεία έχουν τραβήξει την προσοχή των «κυνηγών» του Άστρου της Βηθλεέμ για δεκαετίες.

Είναι ενδιαφέρον ότι τα κινεζικά αρχεία φαίνεται να υποδηλώνουν ότι το παράξενο αστέρι παρέμεινε στον ίδιο αστερισμό για 70 ημέρες — πολύ μεγάλο χρονικό διάστημα για έναν κομήτη, γεγονός που οδήγησε ορισμένους αστρονόμους να υποθέσουν ότι το αντικείμενο ήταν ίσως μια φωτεινή nova με ακτίνες. Ο Matney, εν τω μεταξύ, λέει ότι αυτή η περιγραφή υποστηρίζει τη θεωρία του για τον κομήτη σε τροχιά σύγκρουσης.

«Αυτή είναι η πρώτη αστρονομική πιθανότητα για το Άστρο που έχει ποτέ εντοπιστεί και που θα μπορούσε να είχε εμφανή κίνηση που να αντιστοιχεί στην περιγραφή του Ματθαίου, όπου το Άστρο «βρισκόταν μπροστά» στους Μάγους στο ταξίδι τους προς τη Βηθλεέμ μέχρι που «στάθηκε» πάνω από το σημείο όπου βρισκόταν το παιδί Ιησούς», έγραψε ο Matney στη μελέτη του.

Είπε ακόμη στην Daily Mail ότι ένας κομήτης που είχε περάσει τόσο κοντά θα μπορούσε «εύκολα να είναι ορατός κατά τη διάρκεια της ημέρας» και θα ήταν «εξαιρετικά φωτεινός».

Άλλοι αστρονόμοι είναι λιγότερο αισιόδοξοι. Ο Ralph Neuhäuser, αστροφυσικός στο Πανεπιστήμιο Friedrich Schiller της Ιένας στη Γερμανία, ο οποίος επίσης μελετά την αστρονομία μέσα από την ιστορία, λέει ότι τα κινεζικά αρχεία μπορεί να είναι παραπλανητικά. «Γενικά, όσο παλαιότερα είναι τα αρχεία, τόσο λιγότερες πληροφορίες έχουν απομείνει», λέει. Άλλοι αστρονόμοι έχουν επίσης υποδείξει ότι η αναζήτηση μιας εξήγησης για το αστέρι είναι, στην καλύτερη περίπτωση, λανθασμένη.

Ο Matney δεν αρνείται τους περιορισμούς των αρχείων, τονίζοντας ότι θα προτιμούσε να έχει περισσότερες πηγές. Λέει ότι ο στόχος του δεν είναι τόσο να προσδιορίσει με βεβαιότητα το Άστρο της Βηθλεέμ, όσο να προτείνει ένα έγκυρο αστρονομικό αντικείμενο που θα μπορούσε να ταιριάζει με την περιγραφόμενη συμπεριφορά του.

«Είμαι σίγουρος ότι αυτή η μελέτη δεν θα είναι η τελευταία λέξη για το Άστρο της Βηθλεέμ, αλλά φαίνεται να είναι μια αξιόλογη συμβολή στην αστρονομία», λέει ο Frederick Walter, αστρονόμος στο Πανεπιστήμιο Stony Brook.

Έχουν γίνει τουλάχιστον 400 επιστημονικές προσπάθειες για να εξηγηθεί η αλήθεια για το Άστρο της Βηθλεέμ, μεταξύ των οποίων ισχυρισμοί για μια σουπερνόβα ή ένα αστέρι που εξερράγη και θα είχε εμφανιστεί ξαφνικά.

Άλλοι απλώς απέρριψαν την ύπαρξή του ως θαύμα ή μύθο.