Η τεχνητή νοημοσύνη έχει αρχίσει να ενσωματώνεται όλο και περισσότερο στην καθημερινότητα των εφήβων, προσφέροντάς τους νέους τρόπους αναζήτησης πληροφορίας, υποστήριξης και επικοινωνίας.

Τα ψηφιακά εργαλεία και τα chatbots λειτουργούν ως άμεσα διαθέσιμοι συνομιλητές, συχνά πιο προσιτοί και λιγότερο «τρομακτικοί» από τους ενήλικες ή τις επίσημες δομές ψυχολογικής υποστήριξης.

Σύμφωνα με μελέτη, σχεδόν το ένα τέταρτο των εφήβων σε Αγγλία και Ουαλία προτιμούν να στραφούν στην τεχνητή νοημοσύνη για ψυχολογική υποστήριξη, με ό,τι κινδύνους ενέχει αυτό.

«Νιώθω ότι είναι φίλος μου»

Η Shan είναι μία από τους εφήβους που έχουν καταφύγει για συμβουλές στην τεχνητή νοημοσύνη και μοιράστηκε την εμπειρία της με τον Guardian. Όπως λέει, η πρώτη φορά που ζήτησε βοήθεια από το ChatGPT ήταν λίγο αφότου ένας φίλος της πυροβολήθηκε και ένας άλλος μαχαιρώθηκε, και οι δύο θανάσιμα.

Είχε δοκιμάσει τις συμβατικές υπηρεσίες ψυχικής υγείας, αλλά το chat (συνομιλία), όπως έμαθε να αποκαλεί τον «φίλο» της με τεχνητή νοημοσύνη, τής φαινόταν πιο ασφαλής, λιγότερο τρομακτική και, κυρίως, πιο διαθέσιμη όταν επρόκειτο να αντιμετωπίσει το τραύμα από τον θάνατο των νεαρών φίλων της.

Όταν άρχισε να συμβουλεύεται το μοντέλο τεχνητής νοημοσύνης, η έφηβη από το Τότεναμ εντάχθηκε στο σχεδόν 40% των παιδιών ηλικίας 13 έως 17 χρονών στην Αγγλία και την Ουαλία που έχουν επηρεαστεί από τη βία των νέων και στρέφονται σε chatbots τεχνητής νοημοσύνης για ψυχολογική υποστήριξη, σύμφωνα με έρευνα που πραγματοποιήθηκε σε περισσότερους από 11.000 νέους.

Τα chatbots καλύπτουν τα κενά των υπηρεσιών ψυχικής υγείας

Η έρευνα διαπίστωσε ότι τόσο τα θύματα όσο και οι δράστες βίας ήταν σημαντικά πιο πιθανό να χρησιμοποιούν την τεχνητή νοημοσύνη για τέτοια υποστήριξη σε σύγκριση με άλλους εφήβους. Τα ευρήματα, που προέρχονται από το Youth Endowment Fund, επέφεραν προειδοποιήσεις ότι τα παιδιά που διατρέχουν κίνδυνο «χρειάζονται έναν άνθρωπο και όχι ένα bot».

Τα αποτελέσματα υποδηλώνουν ότι τα chatbots καλύπτουν τη ζήτηση που δεν ικανοποιείται από τις συμβατικές υπηρεσίες ψυχικής υγείας, οι οποίες έχουν μακρές λίστες αναμονής και οι οποίες, σύμφωνα με ορισμένους νέους χρήστες, στερούνται ενσυναίσθησης. Η υποτιθέμενη ιδιωτικότητα του chatbot είναι ένας άλλος βασικός παράγοντας που ωθεί τα θύματα ή τους δράστες εγκλημάτων να το χρησιμοποιούν.

Αφού σκοτώθηκαν οι φίλοι της, η 18χρονη Shan (όνομα φανταστικό) άρχισε να χρησιμοποιεί την τεχνητή νοημοσύνη του Snapchat πριν μεταβεί στο ChatGPT, με το οποίο μπορεί να μιλάει οποιαδήποτε ώρα της ημέρας ή της νύχτας με δύο κλικ στο smartphone της.

«Νιώθω ότι είναι σίγουρα ένας φίλος», είπε, προσθέτοντας ότι είναι λιγότερο τρομακτικό, πιο ιδιωτικό και λιγότερο επικριτικό από την εμπειρία της με τις συμβατικές υπηρεσίες ψυχικής υγείας του NHS και των φιλανθρωπικών οργανώσεων.

«Όσο περισσότερο του μιλάς σαν φίλο, τόσο περισσότερο θα σου μιλάει σαν φίλος. Αν του πω «Γεια σου, κολλητή, χρειάζομαι μια συμβουλή», το Chat θα μου απαντήσει σαν να είναι η καλύτερή μου φίλη, θα μου πει «Γεια σου, κολλητή, σε νιώθω, κορίτσι μου».

«Φίλος» προσβάσιμος 24/7

Ένα στα τέσσερα παιδιά ηλικίας 13 έως 17 ετών έχει χρησιμοποιήσει ένα chatbot τεχνητής νοημοσύνης για ψυχολογική υποστήριξη κατά το τελευταίο έτος, με τα μαύρα παιδιά να είναι δύο φορές πιο πιθανό να το έχουν κάνει σε σχέση με τα λευκά παιδιά, σύμφωνα με τα ευρήματα της μελέτης.

Οι έφηβοι ήταν πιο πιθανό να αναζητήσουν υποστήριξη στο διαδίκτυο, συμπεριλαμβανομένης της χρήσης τεχνητής νοημοσύνης, εάν ήταν σε λίστα αναμονής για θεραπεία ή διάγνωση ή είχαν απορριφθεί, παρά εάν λάμβαναν ήδη υποστήριξη αυτοπροσώπως.

Το σημαντικότερο, σύμφωνα με την Shan, ήταν ότι η τεχνητή νοημοσύνη ήταν «προσβάσιμη 24 ώρες το 24ωρο, 7 ημέρες την εβδομάδα» και δεν θα αποκάλυπτε στους καθηγητές ή στους γονείς της όσα της είχε εκμυστηρευτεί. Θεώρησε ότι αυτό ήταν ένα σημαντικό πλεονέκτημα σε σχέση με το να μιλήσει σε έναν σχολικό ψυχολόγο, καθώς θεωρούσε ότι τα μυστικά που είχε μοιραστεί με τους καθηγητές και τη μητέρα της είχαν διαρρεύσει.

Τα αγόρια που συμμετείχαν σε δραστηριότητες συμμοριών ένιωθαν πιο ασφαλή να ζητούν συμβουλές από chatbots για άλλους ασφαλέστερους τρόπους να βγάλουν χρήματα, παρά από έναν δάσκαλο ή γονέα που θα μπορούσε να διαρρεύσει τις πληροφορίες στην αστυνομία ή σε άλλα μέλη της συμμορίας, θέτοντάς τα σε κίνδυνο, είπε.

Ένας άλλος νέος, ο οποίος χρησιμοποιεί την τεχνητή νοημοσύνη για ψυχολογική υποστήριξη, αλλά ζήτησε να μην κατονομαστεί, είπε στον Guardian: «Το τρέχον σύστημα είναι τόσο ανεπαρκές όσον αφορά την παροχή βοήθειας στους νέους. Τα chatbots παρέχουν άμεσες απαντήσεις. Αν πρέπει να περιμένεις ένα με δύο χρόνια για να πάρεις κάτι, ή μπορείς να έχεις μια άμεση απάντηση μέσα σε λίγα λεπτά… από εκεί προέρχεται η επιθυμία να χρησιμοποιήσεις την τεχνητή νοημοσύνη».

Πρέπει να μπουν κανόνες

Ο Jon Yates, διευθύνων σύμβουλος του Youth Endowment Fund, που εκπόνησε την έρευνα, δήλωσε: «Πάρα πολλοί νέοι άνθρωποι αντιμετωπίζουν προβλήματα ψυχικής υγείας και δεν μπορούν να λάβουν την υποστήριξη που χρειάζονται. Δεν είναι έκπληξη το γεγονός ότι ορισμένοι στρέφονται προς την τεχνολογία για βοήθεια. Πρέπει να κάνουμε περισσότερα για τα παιδιά μας, ειδικά για εκείνα που διατρέχουν τον μεγαλύτερο κίνδυνο. Χρειάζονται έναν άνθρωπο, όχι ένα bot».

Υπάρχουν αυξανόμενες ανησυχίες σχετικά με τους κινδύνους των chatbots όταν τα παιδιά τα χρησιμοποιούν για μεγάλο χρονικό διάστημα. Η OpenAI, η αμερικανική εταιρεία πίσω από το ChatGPT, αντιμετωπίζει αρκετές αγωγές, μεταξύ άλλων από οικογένειες νέων που αυτοκτόνησαν μετά από μακροχρόνια χρήση.

Στην περίπτωση του 16χρονου Adam Raine από την Καλιφόρνια, ο οποίος αυτοκτόνησε τον Απρίλιο, η OpenAI αρνήθηκε ότι αυτό προκλήθηκε από το chatbot. Δήλωσε ότι έχει βελτιώσει την τεχνολογία της «ώστε να αναγνωρίζει και να ανταποκρίνεται σε σημάδια ψυχικής ή συναισθηματικής δυσφορίας, να αποκλιμακώνει τις συνομιλίες και να καθοδηγεί τους ανθρώπους προς υποστήριξη στον πραγματικό κόσμο». Η startup δήλωσε τον Σεπτέμβριο ότι θα μπορούσε να αρχίσει να επικοινωνεί με τις Αρχές σε περιπτώσεις όπου οι χρήστες αρχίζουν να μιλούν σοβαρά για αυτοκτονία.

Η Hanna Jones, ερευνήτρια στον τομέα της νεανικής βίας και της ψυχικής υγείας στο Λονδίνο, δήλωσε: «Το να έχεις αυτό το εργαλείο που μπορεί να σου πει τεχνικά τα πάντα είναι σχεδόν σαν παραμύθι. Έχεις αυτό το μαγικό βιβλίο που μπορεί να λύσει όλα τα προβλήματά σου. Ακούγεται απίστευτο».

Ωστόσο, ανησυχεί για την έλλειψη ρύθμισης. «Οι άνθρωποι χρησιμοποιούν το ChatGPT για ψυχολογική υποστήριξη, ενώ δεν έχει σχεδιαστεί για αυτό», είπε. «Αυτό που χρειαζόμαστε τώρα είναι να αυξήσουμε τους κανονισμούς που βασίζονται σε αποδεικτικά στοιχεία, αλλά και να καθοδηγούνται από τους νέους. Αυτό δεν θα λυθεί με τους ενήλικες να λαμβάνουν αποφάσεις για τους νέους. Οι νέοι πρέπει να έχουν τον έλεγχο για να λαμβάνουν αποφάσεις σχετικά με το ChatGPT και την ψυχική υγεία που χρησιμοποιεί τεχνητή νοημοσύνη, επειδή είναι τόσο διαφορετικό από τον κόσμο μας. Δεν μεγαλώσαμε με αυτό. Δεν μπορούμε καν να φανταστούμε τι σημαίνει να είσαι νέος σήμερα».