Σύμφωνα, όμως, με τους ιστορικούς, υπάρχει μία συγκεκριμένη χρονιά που δικαίως παίρνει τα «σκήπτρα» της…δυστυχίας. Πρόκειται επισήμως για το χειρότερο έτος στα χρονικά και οι ειδικοί μπορούν να μας εξηγήσουν επακριβώς το γιατί πήρε αυτό τον τίτλο!

Πάει καιρός από την πιο μίζερη χρονιά της ανθρωπότητας. Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις των ειδικών, το χειρότερο έτος που μας…βρήκε ποτέ, ήταν το 536 μ.Χ.

Τι ήταν όμως αυτό που έκανε την συγκεκριμένη χρονιά να ξεχωρίσει;

Σύμφωνα με τους επιστήμονες, το 536 μ.Χ. σηματοδότησε την έναρξη μίας εξαιρετικά ζοφερής περιόδου. Η εποχή εκείνη ήταν ούτως ή άλλως αιματηρή, με διάφορες πολεμικές συγκρούσεις σε διάφορες περιοχές της γνωστής υφηλίου, ενώ οι άνθρωποι μαστίζονταν από πολύ σοβαρές ασθένειες. Το…κερασάκι στην τούρτα μπήκε, όμως, χάρη σε μία τεράστια ηφαιστειακή έκρηξη που σήμερα εκτιμάται πως έλαβε χώρα στην περιοχή του Ελ Σαλβαδόρ, στην Κεντρική Αμερική.

Το ηφαίστειο Ιλοπάνγκο φαίνεται να πραγματοποίησε μία έκρηξη τόσο μεγάλης κλίμακας, που ο ουρανός σκοτείνιασε μέχρι και την…Μεσόγειο. Μία πιο σύγχρονη θεωρία θέλει κάποιο ηφαίστειο στην Ισλανδία να ήταν εκείνο που εξερράγη, γεμίζοντας στάχτη και θολούρα όλη την Ευρώπη. Είναι επίσης πιθανό ο λεγόμενος «ηφαιστειακός χειμώνας» να προκλήθηκε, στην πραγματικότητα, από μια ατυχή σειρά αλλεπάλληλων ηφαιστειακών εκρήξεων σε διάφορα μέρη, οι οποίες έλαβαν χώρα γύρω στο 536 έως το 540 μ.Χ.

Όποιος και αν ήταν ο ηφαιστειακός… ένοχος, οι επιπτώσεις του ήταν δραματικές. Σε μια επιστολή που γράφτηκε το 538 μ.Χ., ο Ρωμαίος πολιτικός Κασσιόδωρος έγραψε : «Οι άνθρωποι ανησυχούν για τα τρομερά σημάδια στους ουρανούς και ρωτούν με ανήσυχη καρδιά τι γεγονότα μπορεί να προμηνύουν. Ο Ήλιος, ο πρώτος από τα αστέρια, φαίνεται να έχει χάσει το συνηθισμένο του φως και εμφανίζεται με ένα γαλαζωπό χρώμα».

«Μας εκπλήσσει που δεν βλέπουμε τις σκιές των σωμάτων μας το μεσημέρι, που νιώθουμε την άλλοτε πανίσχυρη δύναμη της θερμότητας του Ηλίου πιο αδύναμη από ποτέ […] Η Σελήνη, επίσης, ακόμα και όταν η σφαίρα της είναι πλήρης, είναι άδεια από τη φυσική της λαμπρότητα».

Ο Προκόπιος, ένας Βυζαντινός ιστορικός που ζούσε στη Μέση Ανατολή εκείνη την εποχή, έγραψε επίσης για τον «τρόμο» που προκλήθηκε από μια «ομιχλώδη έκλειψη του Ήλιου».

Υπάρχουν επίσης πολλές φυσικές, επιστημονικές ενδείξεις για αυτό το φαινόμενο. Τα δέντρα που κόπηκαν στη Δανία παρουσιάζουν εξαιρετικά στενούς δακτυλίους ανάπτυξης κατά τα μέσα του έκτου αιώνα, λόγω των «δραστικών κλιματικών αλλαγών» που σημειώθηκαν το 536 μ.Χ., ενώ πυρήνες πάγου από τη Γροιλανδία και την Ανταρκτική υποδεικνύουν ότι η ατμόσφαιρα ήταν…πνιγμένη από ένα «εκτεταμένο, όξινο πέπλο σκόνης» κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου.

Μέσα στο σκοτάδι, οι θερμοκρασίες έπεσαν κατακόρυφα στο Βόρειο Ημισφαίριο και η γεωργία κατέρρευσε. Οι μελετητές πιστεύουν ότι οι εκρήξεις του 536 μ.Χ. μπορεί να συνδέονται με την έναρξη της λεγόμενης «Μικρής Εποχής των Παγετώνων της Ύστερης Αρχαιότητας», η οποία ξεκίνησε την ίδια χρονιά και ενισχύθηκε από περισσότερες εκρήξεις γύρω στο 540 και 547 μ.Χ.

Οι καλοκαιρινές θερμοκρασίες σε όλο τον κόσμο έπεσαν κατά αρκετούς βαθμούς και το κλίμα της Γης διαταράχτηκε βαθιά. Χιόνι έπεσε κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού στην Κίνα, ξηρασίες έπληξαν τη Νότια Αμερική και η θανατηφόρα ομίχλη στον ουρανό κάλυπτε την Μέση Ανατολή.

Αναπόφευκτα, ακολούθησε γρήγορα λιμός και δυστυχία. Κάποια ιρλανδικά χρονικά κάνουν λόγο για «έλλειψη ψωμιού το έτος 536 [μ.Χ.]», ενώ η βουβωνική πανώλη σάρωσε το ρωμαϊκό λιμάνι του Πηλουσίου στην Αίγυπτο.

Στην Ευρώπη και σε μέρη της Ασίας, το έτος 536 μ.Χ. «ήταν η αρχή μιας από τις χειρότερες περιόδους για να ζήσει κανείς, αν όχι η χειρότερη χρονιά», δήλωσε στο περιοδικό Science το 2018 ο Μάικλ Μακ Κόρμικ, ιστορικός του Μεσαίωνα και αρχαιολόγος στο Πανεπιστήμιο Χάρβαρντ.

Μέσα σε πέντε χρόνια από την έναρξη της Μικρής Εποχής των Παγετώνων της Ύστερης Αρχαιότητας, η πανδημία της Ιουστινιάνειας πανώλης σάρωσε την Μεσόγειο. Η Κωνσταντινούπολη, η καρδιά της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας, επλήγη ιδιαίτερα σκληρά και εκατομμύρια άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους τις επόμενες δεκαετίες.

Ενώ πολλαπλοί παράγοντες συνέβαλαν στην τελική κατάρρευση της αυτοκρατορίας πολλούς αιώνες αργότερα, ορισμένοι μελετητές υποστηρίζουν ότι αυτός ο θανατηφόρος συνδυασμός κλιματικής καταστροφής και πανδημίας έπαιξε καθοριστικό ρόλο στο τέλος των ημερών της δόξας της.

Οι επιπτώσεις επεκτάθηκαν πολύ πέρα ​​από τη Μεσόγειο. Στις ψυχρότερες, ξηρότερες συνθήκες της κεντρικής Ασίας, η μείωση των βοσκοτόπων ανάγκασε αρκετές νομαδικές φυλές να μεταναστεύσουν ανατολικά, προς την Κίνα. Αυτό το κίνημα πυροδότησε συγκρούσεις μεταξύ αυτών των μεταναστευτικών ομάδων και των τοπικών δυνάμεων στις περιοχές της στέπας της βόρειας Κίνας.

Σε μια εκπληκτική ανατροπή, ορισμένες από αυτές τις φυλές της στέπας αργότερα σχημάτισαν συμμαχίες με τη Βυζαντινή Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία. Μαζί, βοήθησαν στην πτώση της Σασσανιδικής Αυτοκρατορίας στην Περσία.

Ωστόσο, ίσως ο ηφαιστειακός χειμώνας του 536 μ.Χ. να μην ήταν τόσο κακός για άλλα μέρη του κόσμου. Καθώς η Βυζαντινή Αυτοκρατορία και η Σασσανιδική Αυτοκρατορία υπέφεραν, η Αραβική Χερσόνησος  εν τέλει υποδέχτηκε περισσότερες βροχές.

Με τις παλιές αυτοκρατορίες να αντιμετωπίζουν προβλήματα, η Αραβική Χερσόνησος – πλέον ελαφρώς πιο πράσινη από ό,τι στους προηγούμενους αιώνες – ήταν έτοιμη να γίνει το σκηνικό για την άνοδο μιας νέας δύναμης. Και όντως, άνθισε. Εν μέσω πολλών άλλων παραγόντων, η Αραβική Αυτοκρατορία εμφανίστηκε στην παγκόσμια σκηνή τον 7ο αιώνα μ.Χ., εξελισσόμενη γρήγορα σε μια από τις πιο ισχυρές και επιδραστικές δυνάμεις στην ιστορία.