Το σεμινάριο «Δημιουργία ψηφιδωτών έργων», που υλοποιεί το Κέντρο Διά Βίου Μάθησης της Αμερικανικής Γεωργικής Σχολής, προσφέρει σε ενήλικες την ευκαιρία να γνωρίσουν από κοντά μία από τις αρχαιότερες και πιο εμβληματικές τέχνες. Aλλωστε, το ψηφιδωτό αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι της ελληνικής καλλιτεχνικής και ιστορικής κληρονομιάς. Από τα βοτσαλωτά δάπεδα της ελληνιστικής περιόδου έως τα περίτεχνα βυζαντινά ψηφιδωτά που κοσμούν ναούς και μνημεία, η τέχνη αυτή λειτούργησε επί αιώνες ως μέσο αφήγησης, συμβολισμού και έκφρασης πίστης και εξουσίας. Ιδιαίτερα στη Βυζαντινή Αυτοκρατορία, τα ψηφιδωτά απέκτησαν εξέχουσα θέση, με χαρακτηριστικά παραδείγματα εκείνα της Θεσσαλονίκης, που παραμένει μέχρι σήμερα μία από τις σημαντικότερες πόλεις παγκοσμίως σε σωζόμενα βυζαντινά έργα.

Αυτήν ακριβώς τη μακραίωνη παράδοση επιχειρεί να μεταφέρει στο σήμερα το συγκεκριμένο σεμινάριο, μέσα από μια σύγχρονη εκπαιδευτική προσέγγιση. Oπως επισημαίνεται από στελέχη του Κέντρου Διά Βίου Μάθησης, στόχος του σεμιναρίου δεν είναι απλώς η εκμάθηση μιας τεχνικής, αλλά η ουσιαστική επαφή με μια τέχνη που απαιτεί χρόνο, συγκέντρωση και υπομονή. Πρόκειται για μια μορφή εκπαίδευσης που έρχεται σε αντίθεση με τη λογική της ταχύτητας και της επιφανειακής πληροφορίας που κυριαρχεί στη σύγχρονη καθημερινότητα. Οι συμμετέχοντες το επιβεβαιώνουν με τον δικό τους τρόπο. Η συνταξιούχος τεχνολόγος-ακτινολόγος Ευαγγελινή Ελευθεριάδου λέει ότι «είναι συγκλονιστική η εμπειρία» και ότι της δίνει χαρά να μαθαίνει κάτι νέο.

Η ψυχοθεραπεύτρια Ευγενία Σγούρα το βλέπει ως άσκηση ενσυνειδητότητας: «Το ψηφιδωτό είναι κινητικός διαλογισμός. Αφιερώνεσαι στη στιγμή του τώρα». Η συνταξιούχος δικηγόρος Νίκη Μάνου το περιγράφει ως «άδειασμα μυαλού και γέμισμα ψυχής», ενώ θυμάται πως μέσα στην πανδημία δημιούργησε τέσσερα έργα με μόλις δύο μαθήματα.

Η Eλενα Σαββαΐδου, η οποία στο παρελθόν σχεδίαζε ρούχα, λέει ότι η περιέργεια την έφερε στο σεμινάριο: «Δεν το έχω μετανιώσει». Η αρχιτέκτονας Φανή Ρεβιθιάδου εμπνεύστηκε από τα ψηφιδωτά που είδε στη δουλειά της στο υπουργείο Πολιτισμού. Η υπεύθυνη μηχανογράφησης Αθηνά Παπαχρήστου το συνδέει με την αγάπη της για τα παζλ: «Θέλει μεγάλη προσοχή στη λεπτομέρεια και απόλυτη συγκέντρωση». Η συντηρήτρια Πηγή Βλάχου αναφέρει ότι το σεμινάριο τη βοηθά να κατανοεί καλύτερα τα έργα που συναντά στη δουλειά της. Τέλος, ο συνταξιούχος εκπαιδευτικός Βαγγέλης Μπαλογιάννης το περιγράφει ως «νεανικό όνειρο» που επιτέλους πραγματοποιεί.

Η ΕΠΙΛΟΓΗ ΚΑΙ Η ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ

Οι συμμετέχοντες εκπαιδεύονται στα βασικά στάδια της δημιουργίας ενός ψηφιδωτού έργου: από τον σχεδιασμό και την επιλογή του θέματος μέχρι την κοπή και την τοποθέτηση των ψηφίδων, καθώς και την τελική σύνθεση. Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στη γνωριμία με τα υλικά και τα εργαλεία, αλλά και στην κατανόηση της λογικής πίσω από τη δομή και τη σταθερότητα ενός έργου.

ΛΙΛΗ ΣΤΑΜΠΟΥΛΗ: «ΑΝΤΕΧΕΙ ΣΤΟΝ ΧΡΟΝΟ»

 Η εκπαιδεύτρια Λίλη Σταμπουλή, συντηρήτρια αρχαιοτήτων και έργων τέχνης, περιγράφει: «Το ψηφιδωτό έχει το πλεονέκτημα ότι αντέχει στον χρόνο. Ο κόσμος αρχίζει και πάλι να το αγαπά όλο και περισσότερο». Ως μέλος της ομάδας καλλιτεχνών «Φρουτιέρα», υλοποιεί για πρώτη φορά το σεμινάριο στη Σχολή και εξηγεί ότι οι συμμετέχοντες δουλεύουν με πέτρα, γυαλί, σμάλτο, βότσαλο αλλά και ανακυκλωμένο πλαστικό. «Στον πρώτο κύκλο μαθαίνουν την άμεση τοποθέτηση πάνω σε ξύλο. Οταν ολοκληρώσουν το έργο τους, θα γίνει η αρμολόγηση. Στον επόμενο κύκλο θα περάσουμε σε ψηφιδωτά εξωτερικού χώρου», καταλήγει.