Ο Sandrone Dazieri δεν γράφει θρίλερ. Γράφει μελέτες πάνω στην ανθρώπινη διαστροφή. Κι αυτό εδώ είναι ίσως το πιο συγκροτημένο, πιο απεγνωσμένο, πιο σπαρακτικά σύγχρονο έργο του. Ενα βιβλίο που δεν αρκείται να σε τρομάξει, σε κάνει να αναρωτηθείς πού σταματά η ατομική ευθύνη και πού ξεκινά η συνενοχή.

Στην καρδιά της ιστορίας: η απαγωγή της Αμάλα. Ενα υπόγειο. Μια παγίδα. Ενα κορίτσι που καταλαβαίνει πολύ γρήγορα ότι κανείς δεν πρόκειται να τη σώσει, αν δεν σώσει πρώτα τον εαυτό της. Ομως αυτή είναι μόνο η επιφάνεια. Κάτω απ’ την επιφάνεια, μια Ιταλία παραμορφωμένη από τον καθωσπρεπισμό και τη σήψη. Ενα δίκτυο διαφθοράς που δεν μοιάζει με εκείνα του σινεμά – είναι χειρότερο, γιατί είναι αληθινό.

Η πρώην αστυνομικός Ιταλα Καρούζο, η «Βασίλισσα», είναι το πιο επικίνδυνο είδος ήρωα: εκείνος που έχει επιλέξει να σωπάσει. Πριν χρόνια, έκλεισε στα κάτεργα έναν αθώο. Οχι γιατί πλανήθηκε – αλλά γιατί έτσι τη βόλευε. Και τώρα, το παρελθόν επιστρέφει. Γιατί το Κακό, όπως λέει κι ο Σαίξπηρ, ζει μετά απ’ τους ανθρώπους – δεν θάβεται ποτέ μαζί τους.

Η Φραντσέσκα, δικηγόρος και θεία της Αμάλα, κουβαλάει την ενοχή του χαμένου αγώνα. Και δίπλα της, ο μυστηριώδης Gerry, τουρίστας, ναι, αλλά και εκτελεστής αν χρειαστεί. Οχι ήρωας με κάπα, αλλά παρατηρητής του σκότους που δεν φοβάται να λερωθεί για να κρατήσει έναν κόσμο έστω λίγο όρθιο.

Ο Dazieri δεν αφήνει ούτε στιγμή εφησυχασμού. Η αφήγηση κυλά με ρυθμό καταιγιστικό, αλλά χωρίς θόρυβο είναι ο ψίθυρος πίσω απ’ την πόρτα, το τρίξιμο στα σκαλοπάτια, η αλήθεια που κανείς δεν θέλει να παραδεχτεί.

Αν περιμένεις κάθαρση, δεν θα τη βρεις. Αν περιμένεις λύτρωση, ίσως μόνο στιγμές, ένα βλέμμα, μια απόφαση, μια κίνηση που φέρνει λίγο φως. Το μυθιστόρημα αυτό δεν προσφέρει παρηγοριά· προσφέρει επίγνωση. Και μέσα στην επιτήδεια δομή του, χτυπά και θεματικά: έμφυλη βία, συστημική διαφθορά, δικαιοσύνη ως πρόσχημα.

Αν το «Κακό που κάνουν οι άνθρωποι» ήταν μουσική, θα ήταν ένα κονσέρτο για βιολί, πιστόλι και σιωπή. Αν ήταν ταινία, θα ήταν σκηνοθετημένο από τον Fincher και γραμμένο από τη Ferrante σε σκοτεινή φάση. Και αν είναι βιβλίο που πρέπει να διαβαστεί, είναι γιατί μιλά για πράγματα που συμβαίνουν όχι αλλού, εδώ. Οχι σε άλλους, σε εμάς.

Ο Dazieri μάς ρίχνει σε έναν καθρέφτη ραγισμένο, κι αντί να αποστρέψουμε το βλέμμα, τον κοιτάμε. Το πρόσωπο του Κακού δεν είναι τέρας. Είναι άνθρωπος. Είναι δομή. Είναι επιλογή.

Υστερόγραφο προς τον αναγνώστη: Αν αντέχεις να διαβάσεις αυτό το βιβλίο, ίσως αλλάξεις λίγο τον τρόπο που περπατάς στον κόσμο. Αν όχι, ίσως ήδη είσαι μέρος του.