Πώς μπορούν, όμως, οι γονείς να προστατεύσουν τα παιδιά τους και να ενισχύσουν το ανοσοποιητικό τους σύστημα αυτή την εποχή; Για να δώσουμε απαντήσεις, μιλήσαμε με την παιδίατρο, Σύλβια Μαρούτσου, η οποία μας εξηγεί ποιοι είναι οι συχνότεροι ιοί του φθινοπώρου και ποια απλά, καθημερινά μέτρα μπορούν να κάνουν τη διαφορά στην υγεία των παιδιών.

1. Γιατί κάθε φθινόπωρο οι ιώσεις «χτυπούν» πιο έντονα τα παιδιά;

Οι ιώσεις του φθινοπώρου είναι αναμενόμενο φαινόμενο, κάθε εποχή έχει και τη νοσηρότητα της από συγκεκριμένους ιούς. Ενδεικτικά αναφέρω ότι το φθινόπωρο κυριαρχούν οι ιώσεις του αναπνευστικού από ρινοϊούς / ιούς παραγρίπης, τέλος φθινοπώρου με αρχές χειμώνα ξεκινά η γρίπη και οι λοιμώξεις από τον συγκυριακό αναπνευστικό ιό (RSV), την άνοιξη συναντάμε κυρίως εντεροϊούς. Τα παιδιά που πλήττονται είναι κυρίως τα νήπια που μόλις ξεκίνησαν το σχολείο (παιδικό σταθμό, νηπιαγωγείο) και έρχονται συνήθως πρώτη φορά σε επαφή με αυτούς τους κατά τ άλλα αναμενόμενους ιούς.

Σε αυτή την πρώτη επαφή έχουμε πιο έντονη νοσηρότητα σε σχέση με ένα παιδάκι Δημοτικού που έχει στο παρελθόν νοσήσει: θα δούμε ίσως πιο υψηλό πυρετό, πιο έντονα συμπτώματα, για περισσότερες μέρες. Το καλό είναι ότι μετά από κάθε ίωση αναπτύσσεται ανοσία και τις επόμενες χρονιές εάν έρθουν πάλι σε επαφή με αντίστοιχους ιούς θα εκδηλώσουν πολύ πιο ήπια συμπτώματα.

2. Ποια συμπτώματα πρέπει να ανησυχήσουν τους γονείς και να τους οδηγήσουν άμεσα στον παιδίατρο;

Ενώ αυτές οι ιώσεις είναι όπως είπαμε εν πολλοίς αναμενόμενες, το πόσο έντονα θα επηρεαστεί ένα παιδάκι από αυτές δεν είναι πάντα δεδομένο. Σίγουρα ένα παιδί που κάνει υψηλό πυρετό για αρκετές ημέρες, δεν προσλαμβάνει επαρκή ποσότητα υγρών, κοιμάται πάρα πολλές ώρες και δεν έχει μεσοδιαστήματα ικανοποιητικής αφύπνισης (να φάει, να παίξει, να επικοινωνήσει) ή εμφανίσει συμπτώματα όπως γρήγορη αναπνοή (ενδεικτικά λέω 50 αναπνοές το λεπτό, σε μεγαλύτερα παιδάκια το όριο μας είναι ακόμα χαμηλότερο), δυσκολία στην αναπνοή (βαθιές ανάσες, αναπνοή με προσπάθεια / δυσκολία), εμέτους, συγκεκριμένου τύπου (αιμορραγικό) εξάνθημα ή σε πιο σπάνιες περιπτώσεις απώλεια συνείδησης / σπασμούς τότε πρέπει να επικοινωνήσει άμεσα με παιδίατρο.

3. Πώς μπορούμε να προφυλάξουμε τα παιδιά στο σχολείο και στο σπίτι από τη γρίπη και τις εποχικές ιώσεις;

Η κύρια αιτία μετάδοσης των ιώσεων είναι ο συγχρωτισμός, η παρουσία δηλαδή πολλών ατόμων σε στενή επαφή (κλειστό περιβάλλον σχολείου, μέσων μεταφοράς, παιδότοπου) όπου γίνεται εύκολα η μετάδοση των ιών μέσω σταγονιδίων. Ο καλύτερος τρόπος να αποφευχθεί η μετάδοση είναι να αερίζονται επαρκώς οι χώροι που βρίσκονται τα παιδιά, να απομακρύνονται έγκαιρα τα παιδάκια με πυρετό ή εμφανή συμπτώματα λοίμωξης και πάντα μα πάντα σχολαστική υγιεινή των χεριών και των επιφανειών καθώς ξέρουμε ότι κάποιοι μπορεί να παραμείνουν και αρκετές μέρες σε επιφάνειες, ρούχα , παιχνίδια κλπ.

4. Ο εμβολιασμός για τη γρίπη είναι απαραίτητος; Σε ποια ηλικία και για ποια παιδιά συστήνεται;

Σχετικά πρόσφατα άλλαξε το πρόγραμμα εμβολιασμών στη χώρα μας και όλοι οι παιδίατροι είμαστε ενήμεροι και ενημερώνουμε και τους γονείς ότι ο αντιγριπικός εμβολιασμός πλέον είναι υποχρεωτικός σε όλα τα βρέφη και παιδιά από 6 μηνών έως 5 ετών. Για παιδιά άνω των 5 ετών υπάρχουν συγκεκριμένες ενδείξεις και αφορούν κυρίως χρόνια νοσήματα. Θα πρέπει επίσης να μην αμελούμε και των εμβολιασμό και σε όλους όσους (γονείς, μεγαλύτερα αδέρφια, φροντιστές) έρχονται σε επαφή με βρέφη κάτω των 6 μηνών αλλά και με ειδικές ομάδες όπως άτομα με ανοοσοκαταστολή, έγκυες, χρόνια αναπνευστικά προβλήματα, συγγενείς καρδιοπάθειες.

5. Πώς μπορούν οι γονείς να ενισχύσουν με πολύ απλά βήματα το ανοσοποιητικό των παιδιών;

Οι παιδίατροι δεχόμαστε πολύ συχνά αυτήν την ερώτηση και είναι εύλογη η αγωνία των γονιών να βοηθήσουν τα παιδιά τους με κάθε τρόπο ώστε να μην αρρωσταίνουν. Αυτό που πρέπει να καταλάβουμε είναι ότι οι ιώσεις είναι αναπόφευκτες και ένα παιδί με κατά τ΄άλλα υγιές υπόβαθρο (χωρίς δηλαδή χρόνιο νόσημα π.χ αναπνευστικό, καρδιολογικό κ.λ.π) θα ξεπεράσει σχετικά εύκολα τη λοίμωξη, πάντα σε συνεννόηση με τον παιδίατρο του που ξέρει το ιστορικό και την πορεία του παιδιού. Αυτό που έχουν να φροντίσουν οι γονείς είναι να έχει το παιδί μια ισορροπημένη διατροφή , να τηρείται ένα επαρκές πρόγραμμα ύπνου, να ακολουθείται το πρόγραμμα βασικού εμβολιασμού, και (όσο το δυνατόν) την επαφή με τη φύση.

Βλέπουμε επίσης να κυκλοφορεί στα φαρμακεία μια ευρεία ποικιλία «ενισχυτών του ανοσοποιητικού» για τα οποία δεχόμαστε συχνά ερωτήσεις. Αν δούμε τα συστατικά των «ενισχυτικών» αυτών θα δούμε ότι υπάρχουν σε επάρκεια σε πολλές τροφές που μπορούμε να καταναλώσουμε καθημερινά. Άρα η ενίσχυση του ανοσοποιητικού ξεκινά από πολύ μικρή ηλικία μέσω της κατανάλωσης φρούτων, λαχανικών και γαλακτοκομικών ώστε να προσλαμβάνονται βιταμίνη C, E, σημαντικά αντιοξειδωτικά καθώς και ευεργετικά προβιοτικά. Όλα αυτά σε συνδυασμό με άσκηση και πιστό ωράριο ύπνου είναι το «μυστικό του δυνατού ανοσοποιητικού».

6. Ποια λάθη κάνουν συχνά οι γονείς όταν το παιδί αρρωστήσει και πώς μπορούν να τα αποφύγουν;

Έχει αποδειχθεί ότι το ένστικτο του γονιού που βλέπει και ξέρει καθημερινά το παιδί του είναι τελικά αλάνθαστο. Όταν ο γονιός νιώθει ότι «κάτι δεν πάει καλά», οφείλει ο γιατρός να τον ακούσει και να εξετάσει την περίπτωση. Μόνο προσοχή! Ο γιατρός / παιδίατρος που έχει ασχοληθεί, έχει ακροαστεί, έχει προβληματιστεί με το εκάστοτε παιδί και όχι ο ChatGPΤ γιατρός…

7. Υπάρχουν παιδιά που κολλάνε πιο εύκολα ιώσεις; Ποια θεωρούνται πιο ευάλωτα και γιατί;

Αδρά μπορούμε να πούμε ότι όσο πιο μικρή η ηλικία του παιδιού τόσο πιο ανώριμο το ανοσοποιητικό του σύστημα άρα τόσο πιο «ευπαθές» το καθιστά σε λοιμώξεις (είτε ιογενείς είτε μικροβιακές). Για αυτό είναι κεφαλαιώδους σημασίας να τηρείται ο ενδεδειγμένος εμβολιασμός ώστε να αποφευχθούν σοβαρές επιπλοκές και από εκεί και πέρα όλα τα μέτρα που προαναφέρθηκαν παραπάνω (σωστή υγιεινή των χεριών, σωστή διατροφή, επαρκής ξεκούραση) θα βοηθήσουν τον οργανισμό να ξεπεράσει ευκολότερα τη λοίμωξη που τον ταλαιπωρεί.

Να αναφέρουμε επίσης ότι υπάρχουν και οι πιο σπάνιες περιπτώσεις που υπάρχει αληθής ανεπάρκεια του ανοσοποιητικού (είτε πρωτοπαθής ανοσοανεπάρκεια είτε δευτεροπαθής λόγω κάποιου χρόνιου νοσήματος). Τα παιδιά αυτά είναι ειδικές περιπτώσεις και ακολουθούν ειδικό πρόγραμμα εμβολιασμών και προφυλάξεων.