Η «Αγορασμένη νύφη» γεννήθηκε από την πραγματική ιστορία της γιαγιάς σας, μα αγκαλιάζει ένα ολόκληρο κομμάτι της Ιστορίας που σπάνια φωτίζεται: τον ξεριζωμό των Ελλήνων του Καυκάσου, τις βίαιες μετακινήσεις, την επιβίωση μέσα από το ανείπωτο. Πώς βιώσατε εσείς τη διαδικασία τού να «δώσετε φωνή» σε εκείνη τη σιωπηλή γενιά;

Το κεντρικό θέμα του μυθιστορήματός μου είναι η αγορά μιας δεκαπεντάχρονης Ελληνοπούλας από έναν πενηντάχρονο Κωνσταντινουπολίτη Οθωμανό το 1909. Πρόκειται για μυθιστόρημα και όχι για βιογραφία, όμως αυτό που με ώθησε να το γράψω ήταν η ανάγκη μου να ερευνήσω ένα εξαιρετικά προβληματικό στοιχείο στη ζωή του πατέρα μου, το οποίο έχει ρίξει βαριά τη σκιά του στην ιστορία της οικογένειάς μας. Ο πατέρας μου πίστευε ότι η αγορά της μητέρας του από τον πατέρα του ήταν μια πράξη καλοσύνης: Ένας πλούσιος άντρας πρόσφερε σε ένα φτωχό κορίτσι μια καλύτερη ζωή. Ομως ήταν πράγματι έτσι; Ο πατέρας μου γεννήθηκε το 1914, πέντε χρόνια μετά τα γεγονότα που περιγράφω στο μυθιστόρημά μου, αν και διάφορα έγγραφα δείχνουν ότι γεννήθηκε το 1916 ή το 1919. Κάποια έγγραφα αναφέρουν ότι γεννήθηκε στην Κωνσταντινούπολη, άλλα στην Κύπρο. Θαύμαζε τον μουσουλμάνο Τούρκο πατέρα του, τον λάτρευε τυφλά, κι όμως, πριν κλείσει τα τριάντα του χρόνια, είχε βαπτιστεί χριστιανός, είχε πάρει ελληνικό όνομα και απέφευγε κάθε αναφορά στις οθωμανικές του ρίζες. Οταν γεννήθηκα, είχε ήδη πάρει τη βρετανική υπηκοότητα. Ολες αυτές οι παραδοξότητες, όλα αυτά τα μυστήρια και όλα τα προβλήματα που τα συνόδευαν με ώθησαν να γράψω αυτό το μυθιστόρημα. Ηθελα να ερευνήσω σε βάθος τις άβολες αντιφάσεις που κρύβονται στο DNA της οικογένειάς μου. Ηταν σημαντικό για εμένα να «δώσω φωνή» σε αυτήν τη γενιά, που, σύμφωνα με την εμπειρία μου, δεν έμεινε μόνο σιωπηλή, αλλά και προσπάθησε να κρύψει κάτω από το χαλί κάποιες δυσάρεστες αλήθειες και βιώματα.

Η Μαρία δεν είναι απλώς μια ηρωίδα· είναι σύμβολο. Ποια πτυχή της προσωπικότητάς της σας δυσκόλεψε περισσότερο να αποδώσετε και γιατί;

Η γιαγιά μου, στην οποία βασίζεται ο χαρακτήρας της Μαρίας, ήταν στην πραγματικότητα 13 ετών όταν παντρεύτηκε· στο μυθιστόρημα έγινε 15, καθώς ήθελα να τονίσω την ωριμότητα και την ψυχραιμία της κατά τη διάρκεια του ταξιδιού της προς το πεπρωμένο της μέσα από τα εμπόλεμα ανατολικά εδάφη της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Στη μια παρουσίαση του βιβλίου μου στις 17 Μαΐου στην προφεστιβαλική εκδήλωση του Φεστιβάλ Βιβλίου Χανίων, μια γυναίκα από το κοινό μάς εκμυστηρεύτηκε ότι είχε ακούσει παρόμοιες ιστορίες από τη γιαγιά της. Μας είπε πόσο συγκινήθηκε και πόσο ζωντανές και αληθινές ήταν οι περιγραφές των τόπων και των περιπετειών της Μαρίας. Η πιο μεγάλη πρόκληση για μένα ως μυθιστοριογράφο ήταν να αποτυπώσω όλα αυτά στο χαρτί και με συγκίνησε που το βιβλίο μου άγγιξε κάποια που η γιαγιά της είχε βιώσει δυσκολίες παρόμοιες με εκείνες της Μαρίας.

Τι θα θέλατε να μείνει στον αναγνώστη όταν η τελευταία σελίδα γυρίσει; Μια συγκίνηση; Ενα ερώτημα; Μια αλήθεια που δεν ειπώθηκε ποτέ δυνατά;

Εζησα στην Ελλάδα όταν ήμουν μικρός. Ηρθαμε το 1966, οπότε η Μικρασιατική Καταστροφή, η ανταλλαγή πληθυσμών, η οθωμανική κατοχή της Θεσσαλονίκης και της Κρήτης ήταν ακόμα νωπές στη μνήμη πολλών. Υπήρχαν άνθρωποι γύρω στα πενήντα που ήταν έφηβοι στη Μικρασιατική Καταστροφή, είχαν μεγαλώσει μιλώντας ποντιακά ή καππαδοκικά, λυδικά, μυσιακά, μηλασιανά ή τα ελληνοκαυκασιανά ιδιώματα. Αν και η Ιστορία έχει καταγράψει με πολλούς τρόπους τη μοίρα αυτών των ανθρώπων, ένα θέμα που συχνά αποσιωπάται είναι οι μικτοί γάμοι και οι σκληρές, απρόβλεπτες συνέπειες που είχαν στις ζωές των εμπλεκόμενων. Έτσι, ίσως η σημαντικότερη αναζήτηση αυτού του μυθιστορήματος είναι μια αλήθεια που δεν ειπώθηκε ποτέ. Αν το βιβλίο γεννήσει στο αναγνωστικό κοινό ένα ή περισσότερα ερωτήματα, τότε πιστεύω πως έχει πετύχει τον σκοπό του.

Το μυθιστόρημα διαδραματίζεται σε μια εποχή κατακερματισμού και βίας, μα συνάμα βαθιάς ανθρώπινης επιβίωσης. Πώς συνταιριάξατε τη σκληρή πραγματικότητα με την ποιητική σας ματιά στη γλώσσα;

Στις ιστορίες τους, οι παππούδες και οι γιαγιάδες μας αφηγούνταν με πολύ ζωντανό τρόπο τις δυσκολίες και τις αντιξοότητες που βίωσαν οι ελληνικές κοινότητες της Μικράς Ασίας και του Καυκάσου, αλλά και οι Ελληνες του ελλαδικού χώρου. Ο δέκατος ένατος αιώνας, όπως και ο εικοστός εξάλλου, ήταν σκληρός και βίαιος. Οι διάφορες μορφές της ελληνικής γλώσσας, οι οποίες διαδραματίζουν κεντρικό ρόλο στο μυθιστόρημά μου, υπήρξαν όχι μόνο αναπόσπαστο κομμάτι της μακρόχρονης ιστορίας των ελληνικών κοινοτήτων, αλλά και σωτήρια δύναμη, ένας τρόπος διαφύλαξης της ταυτότητας και του πολιτισμού.