Πέρα από τη γεωπολιτική ένταση, το βασικό χαρακτηριστικό αυτής της σύγκρουσης ήταν η άνευ προηγουμένου χρήση προηγμένων οπλικών συστημάτων από αμφότερες τις πλευρές.

Σε αυτό το ET Magazine του Eleftherostypos.gr καταγράφουμε και αναλύουμε τα βασικά οπλικά συστήματα που χρησιμοποίησαν οι δύο πλευρές, αλλά και τι σηματοδοτεί αυτή η σύγκρουση για το μέλλον των πολέμων

Η ιρανική επίθεση: Μαζική χρήση βαλλιστικών πυραύλων και drones

Το Ιράν εξαπέλυσε μια άνευ προηγουμένου επίθεση με περισσότερους από 400 βαλλιστικούς και κρουζ πυραύλους, καθώς και πάνω από 300 μη επανδρωμένα αεροσκάφη (UAVs), κυρίως τύπου Shahed-136 και Shahed-238. Ανάμεσά τους, ξεχώρισαν και πιο εξελιγμένα μοντέλα, όπως ο κρουζ πύραυλος Paveh και οι βαλλιστικοί Emad και Kheibar-Shekan, με βεληνεκές άνω των 1.800 χλμ.

Ωστόσο, η μεγαλύτερη έκπληξη αποτέλεσε η χρήση των Fattah-1, που φέρονται να είναι υπερηχητικοί πύραυλοι ικανοί να φτάσουν ταχύτητες Mach 13–15. Αν επιβεβαιωθεί πλήρως η λειτουργική τους χρήση, πρόκειται για την πρώτη επιχειρησιακή εκτόξευση hypersonic όπλων στην ιστορία της Μέσης Ανατολής.

1. Βαλλιστικοί Πύραυλοι Μεσαίου και Μακρού Βεληνεκούς

Το Ιράν διέθεσε ένα ευρύ φάσμα βαλλιστικών πυραύλων:

• Shahab-3: πυρηνικής δυνατότητας, υγρού καυσίμου, με εμβέλεια ~1.300–2.000 χλμ.

• Ghadr-110: τροποποιημένος Shahab-3 με μεγαλύτερη ακρίβεια (Circular Error Probable ~50 μ.)

• Emad: πρώτος ιρανικός πύραυλος με πλοηγούμενη κεφαλή (maneuverable re-entry vehicle), αυξάνοντας την ικανότητα αποφυγής αντιπυραυλικής άμυνας.

• Kheibar-Shekan: τρίτης γενιάς πυραύλων στερεού καυσίμου, με εμβέλεια άνω των 1.800 χλμ., υψηλή ταχύτητα εκτόξευσης και δυνατότητα αποφυγής ραντάρ.

Αυτοί οι πύραυλοι εξαπολύθηκαν με στόχο στρατιωτικές βάσεις, αεροδρόμια και υποδομές εντός Ισραήλ. Πολλοί αναχαιτίστηκαν, αλλά μερικοί έπληξαν στόχους στο Νότιο Ισραήλ και την έρημο Νεγκέβ.

2. Κρουζ Πύραυλοι

• Paveh: Σχεδιάστηκε για να πετάει σε χαμηλό ύψος και να αποφεύγει τα ραντάρ. Εμβέλεια >1.500 χλμ., αργός αλλά δύσκολος στην αναχαίτιση λόγω της χαμηλής πτήσης.

• Οι κρουζ χρησιμοποιήθηκαν για να πλήξουν υποδομές ενέργειας και να μπερδέψουν τα ισραηλινά συστήματα έγκαιρης προειδοποίησης.

3. Μη Επανδρωμένα Αεροσκάφη (Drones)

• Shahed-136 / Shahed-238: “kamikaze drones”, φθηνά και μαζικής παραγωγής, με ακτίνα δράσης πάνω από 2.000 χλμ.

• Mohajer-6: αναγνωριστικό και οπλισμένο UAV.

• Arash-2: ειδικά σχεδιασμένο για να αποφεύγει radar μέσω ελιγμών zig-zag και πτήσης σε πολύ χαμηλό ύψος.

Τα drones χρησιμοποιήθηκαν ταυτόχρονα με πυραύλους για να υπερφορτωθεί η ισραηλινή αεράμυνα (saturation tactic).

4. Υπερηχητικοί Πύραυλοι – Fattah-1

Ο Fattah-1, που φέρεται να έφτασε ταχύτητα Mach 13-15, ήταν ίσως το πιο ανησυχητικό στοιχείο για το Ισραήλ. Πρόκειται για πύραυλο με hypersonic glide vehicle (HGV), ικανό να αλλάζει πορεία κατά την επανείσοδο, αποφεύγοντας έτσι σχεδόν κάθε γνωστό αντιπυραυλικό σύστημα. Η χρήση τέτοιου όπλου – ακόμα κι αν ήταν περιορισμένη – επιβεβαιώνει ότι η Τεχεράνη επιδιώκει να ενταχθεί στο κλειστό “κλαμπ hypersonics”, μαζί με τη Ρωσία, την Κίνα και τις ΗΠΑ.

Η ισραηλινή απάντηση: Τεχνολογική υπεροχή και ακρίβεια

Το Ισραήλ, από την πλευρά του, αντέδρασε με υψηλή ακρίβεια και αποτελεσματικότητα, χάρη στην αεροπορική του υπεροχή και στο πυκνό δίκτυο αντιπυραυλικής άμυνας.

Η ισραηλινή Πολεμική Αεροπορία ενεργοποίησε πάνω από 60 μαχητικά αεροσκάφη – κυρίως F-15I Ra’am και F-35I Adir – τα οποία εξαπέλυσαν περισσότερες από 100 βόμβες ακριβείας σε στρατηγικούς στόχους εντός του Ιράν, περιλαμβανομένων πυρηνικών εγκαταστάσεων και εκτοξευτών πυραύλων.

Το σύστημα αεράμυνας Iron Dome αναχαίτισε την πλειονότητα των drones και των ρουκετών μικρής εμβέλειας, ενώ τα πιο προηγμένα David’s Sling και Arrow 2/3 προστάτευσαν από απειλές μεσαίου και μεγάλου βεληνεκούς. Η ενεργή συμμετοχή αμερικανικών πλοίων (όπως το USS Cole) με συστήματα Aegis ενίσχυσε το πλέγμα προστασίας, υπογραμμίζοντας την περιφερειακή στρατιωτική συνεργασία.

1. Μαχητικά Αεροσκάφη

• F-15I “Ra’am”: μαχητικά βαρέως πλήγματος, ικανά να φέρουν bunker-buster βόμβες (BLU-109/BLU-113), κατάλληλες για σκληρούς στόχους, όπως υπόγεια πυρηνικά εργαστήρια.

• F-35I “Adir”: stealth μαχητικό 5ης γενιάς με προηγμένο ηλεκτρονικό πόλεμο, καταστολή εχθρικής αεράμυνας (SEAD) και χρήση κατευθυνόμενων βομβών JDAM & SDB (Small Diameter Bombs).

2. Αντιπυραυλική Άμυνα – “Σιδερένιος Θόλος” και πέραν

Το Ισραήλ διαθέτει την πιο πολυεπίπεδη αεράμυνα στον κόσμο:

• Iron Dome: κατά ρουκετών & drones μικρής εμβέλειας – ποσοστά επιτυχίας >90%.

• David’s Sling: ενδιάμεσης εμβέλειας αναχαίτιση βαλλιστικών.

• Arrow 2 & Arrow 3: ειδικά για αναχαίτιση βαλλιστικών σε ατμοσφαιρικό και εξωατμοσφαιρικό επίπεδο αντίστοιχα. Το Arrow 3 θεωρείται το πιο προηγμένο στον κόσμο, με ικανότητα να αντιμετωπίζει πυραύλους με πυρηνικές κεφαλές.

• Συνεργασία με ΗΠΑ – Aegis / THAAD: αμερικανικά πλοία τύπου Aegis σταθμευμένα στη Μεσόγειο συνέδραμαν στην αναχαίτιση στόχων μεγάλου ύψους.

3. Επιχειρήσεις Κυβερνοπολέμου και Ηλεκτρονικής Αναχαίτισης

Πηγές αναφέρουν πως πριν τη φυσική επίθεση, το Ισραήλ προχώρησε σε κυβερνοεπιθέσεις κατά των ιρανικών αεράμυνων και του δορυφορικού συστήματος εντοπισμού.

Η σκιά των ΗΠΑ: Η κρίσιμη αμερικανική επέμβαση πίσω από το παρασκήνιο

Αν και ο πόλεμος μεταξύ Ισραήλ και Ιράν ξεκίνησε ως διμερής σύγκρουση, η εμπλοκή των Ηνωμένων Πολιτειών αποδείχθηκε καταλυτική, τόσο στρατιωτικά όσο και διπλωματικά. Η Ουάσιγκτον, παρά τις αρχικές εκκλήσεις για αυτοσυγκράτηση, ενεργοποιήθηκε στρατιωτικά εντός λίγων ωρών από την έναρξη της ιρανικής πυραυλικής καταιγίδας – κάτι που δείχνει πως οι ΗΠΑ δεν ήταν αιφνιδιασμένες. Η πραγματική τομή όμως ήρθε όταν οι ΗΠΑ, σε συντονισμό με το Ισραήλ, πραγματοποίησαν περιορισμένες αλλά στοχευμένες αεροπορικές επιδρομές μέσα στο ιρανικό έδαφος.

Στην κορύφωση της κρίσης, λίγες ώρες μετά τις ιρανικές επιθέσεις, οι ΗΠΑ έστειλαν ξεκάθαρο μήνυμα με την απογείωση τριών B-2 Spirit από τη βάση Whiteman στο Μιζούρι των ΗΠΑ – με τελικό προορισμό την περιοχή επιχειρήσεων στη Μέση Ανατολή.

Τα B-2 είναι τα πιο προηγμένα “stealth στρατηγικά βομβαρδιστικά” στον κόσμο, ικανά να εισχωρούν ανεντόπιστα σε εχθρικό εναέριο χώρο, να πλήττουν στόχους με χειρουργική ακρίβεια και να επιστρέφουν χωρίς να γίνουν αντιληπτά.

Βόμβες GBU-57 και βομβαρδιστικά Β-2: Η ακτινογραφία των αμερικανικών υπερόπλων που έπληξαν το Ιράν

Οι ΗΠΑ επιτέθηκαν σε τρεις πυρηνικές εγκαταστάσεις του Ιράν, με βόμβες καταστροφής καταφυγίων GBU-57 από τα βομβαρδιστικά Β-2. Το Fox News μετέδωσε ότι οι ΗΠΑ χρησιμοποίησαν στο Φορντό έξι βόμβες καταστροφής καταφυγίων και 30 πυραύλους Τόμαχοκ σε άλλες πυρηνικές εγκαταστάσεις στο Ιράν.

Πώς λειτουργεί η αμερικανική βόμβα GBU-57

Η GBU-57, μια βόμβα 13 τόνων ικανή να πλήξει στόχους σε βάθος δεκάδων μέτρων κάτω από τη Γη.  Η βόμβα αυτή είναι μοναδική διότι μπορεί να εισχωρήσει βαθιά σε βράχους και μπετόν, καθώς σχεδιάστηκε για να διεισδύει σε βάθος έως 60 μέτρων κάτω από τη Γη προτού εκραγεί.

Σε αντίθεση με πολλούς πυραύλους ή βόμβες που πυροδοτούνται κατά την πρόσκρουση, η GBU-57 πρώτα βυθίζεται στο έδαφος και μετά εκρήγνυται. Αυτή η βόμβα διαθέτει ένα πολύ παχύ περίβλημα από ενισχυμένο ατσάλι που τη βοηθά ναδιεισδύει σε στρώματα βράχων. Έτσι εξηγείται το βάρος της, πάνω από 13 τόνους, ενώ το μήκος της είναι 6,6 μέτρα. Η αποτελεσματικότητά της έγκειται επίσης στον πυροκροτητή της, ο οποίος δεν ενεργοποιείται κατά την πρόσκρουση αλλά «ανιχνεύει» «κοιλότητες» για να «εκραγεί όταν (η βόμβα) εισέλθει στο καταφύγιο. Η κατασκευή της βόμβας αυτής ξεκίνησε στις αρχές της δεκαετίας του 2000 και το 2009 έγινε μια παραγγελία για 20 μονάδες στη Boeing.

Τα αμερικανικά αεροσκάφη Β-2 είναι τα μοναδικά που μπορούν να ρίξουν αυτή τη βόμβα. Κάποια από αυτά τα στρατηγικά βομβαρδιστικά αναπτύχθηκαν στην αμερικανική βάση Ντιέγκο Γκαρσία στον Ειρηνικό Ωκεανό.

Με το μεγάλο εύρος δράσης τους τα B-2 που απογειώνονται από τις ΗΠΑ είναι ικανά να πετάξουν ως τη Μέση Ανατολή για να προχωρήσουν σε βομβαρδισμούς.  Κάθε Β-2 μπορεί να μεταφέρει δύο GBU-57.