Η κρίση του 2008 βρήκε την Ελλάδα βυθισμένη με τεράστια ελλείμματα και υπερδιογκωμένο χρέος. Βρεθήκαμε μπροστά στη χρεοκοπία και αναγκαστήκαμε να βιώσουμε μια μνημονιακή δεκαετία με επώδυνα μέτρα, που έριξαν σημαντικά το βιοτικό επίπεδο.

Η κρίση της πανδημίας εξελίχθηκε διαφορετικά. Η κυβέρνηση Μητσοτάκη αντέδρασε αστραπιαία σε υγειονομικό επίπεδο, ενώ τα χρήματα που δόθηκαν από την Ευρώπη έφεραν πρωτοφανείς επιδοτήσεις τόσο για επιχειρήσεις όσο και για εργαζομένους. Συγκυριακά το 2020 ήταν έτος ύφεσης, αλλά από εκεί και μετά η οικονομία εισήλθε σε μία εντυπωσιακή αναπτυξιακή τροχιά.

ΤΟ τέλος της πανδημίας συνοδεύτηκε από τον πόλεμο στην Ουκρανία. Οι αναταράξεις στην παγκόσμια εφοδιαστική αλυσίδα, σε συνδυασμό με την εκτίναξη των τιμών σε πετρέλαιο και ενέργεια, δημιούργησαν ένα παγκόσμιο πληθωριστικό τσουνάμι, το οποίο μπορεί πλέον να έχει αποκλιμακωθεί, αλλά κανείς δεν περιμένει ότι θα πέσουν οι τιμές σε προϊόντα και υπηρεσίες.

ΚΑΙ τώρα βρισκόμαστε μπροστά σε μία νέα μεγάλη κρίση στη Μέση Ανατολή, η οποία κανείς δεν ξέρει πώς θα εξελιχθεί. Αν θα υπάρξει αποκλιμάκωση σε λίγες εβδομάδες ή αν θα μπούμε σε έναν νέο κύκλο μακροχρόνιας πολεμικής έντασης.

ΑΡΑ, το πρόβλημα είναι πως η αβεβαιότητα βαίνει διαρκώς αυξανόμενη, με αποτέλεσμα να δημιουργούνται κίνδυνοι για νέες πληθωριστικές πιέσεις και αναβολή επενδύσεων.

ΓΙΑ την Ελλάδα, όμως, υπάρχει μία μεγάλη διαφορά σε σχέση με τις προηγούμενες παγκόσμιες κρίσεις. Η οικονομία, πλέον, είναι θωρακισμένη. Η δημοσιονομική πολιτική και οι μεταρρυθμίσεις έχουν δημιουργήσει υπεραπόδοση. Τα έσοδα έχουν εκτιναχθεί και η χώρα βαδίζει με εντυπωσιακά υπερπλεονάσματα, τα οποία δίνουν την ευκαιρία στην κυβέρνηση να προχωρήσει σε μόνιμα μέτρα ενίσχυσης των εισοδημάτων. Η ανάπτυξη τρέχει με διπλάσιο ρυθμό από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο. Το δημόσιο χρέος μειώνεται με μεγάλη ταχύτητα τόσο λόγω της αύξησης του ΑΕΠ όσο και λόγω των πρόωρων αποπληρωμών για τα μνημονιακά δάνεια.

ΑΥΤΟ σημαίνει πως αν οι εξελίξεις στη Μέση Ανατολή δεν οδηγήσουν στο χειρότερο σενάριο, τότε οι επιπτώσεις δεν θα επηρεάσουν σημαντικά την ελληνική οικονομία. Ακόμα, όμως, κι αν τα πράγματα εξελιχθούν πολύ χειρότερα του αναμενόμενου και πάλι η ελληνική οικονομία έχει, πια, τα όπλα ώστε να μετριάσει τις συνέπειες τόσο σε δημοσιονομικό επίπεδο όσο και στην πραγματική οικονομία.