Τα τελευταία χρόνια ζείτε στην Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου, ως υπεύθυνος της κοινοτικής εφημερίδας «Αλεξανδρινός Ταχυδρόμος». Πώς προέκυψε αυτή η αλλαγή στη ζωή σας;

Ως συγγραφέας βιβλίων για ενήλικες και μαθητές σχολείων, επισκέφθηκα, στις αρχές του έτους 2022, τα εκπαιδευτήρια της παροικίας των Αιγυπτιωτών Ελλήνων, για να παρουσιάσω το βιβλίο μου «Ο ζωγράφος με τις τρεις πατρίδες» (εκδόσεις «Καλειδοσκόπιο»). Ετσι, γνώρισα τα ιστορικά σχολικά συγκροτήματα του Αβερωφείου Γυμνασίου – Λυκείου και Τοσιτσαίου – Πρατσικείου Δημοτικού στην Αλεξάνδρεια και το Γυμνάσιο – Λύκειο της Αμπετείου Σχολής και το Δημοτικό της Αχιλλοπουλείου Σχολής στο Κάιρο. Τότε μου έγινε η τιμητική πρόταση από την Ελληνική Κοινότητα Αλεξανδρείας να αναλάβω αρχισυντάκτης του «Αλεξανδρινού Ταχυδρόμου» και την αποδέχθηκα με ξεχωριστή χαρά, καθότι η ανωτέρω κοινότητα και η αλεξανδρινή παροικία έχουν ιστορία σπουδαία, το δε παρελθόν των Αιγυπτιωτών στη χώρα του Νείλου είναι καταγεγραμμένο με χρυσά γράμματα στις δέλτους του Ελληνισμού! 

Εκτοτε προβάλλετε τα θέματα της αλεξανδρινής παροικίας. Ποια, όμως, μπορεί να είναι αυτά τα γεγονότα που ενδιαφέρουν ένα ομογενειακό έντυπο;

Σημασία δεν έχει τόσο ένα γεγονός από μόνο του όσο πού, πότε και γιατί αυτό πραγματώνεται. Κυρίως, δε, ποιους αφορά. Υπάρχουν, λοιπόν, τρεις σπουδαίες νησίδες παροικιακής ισχύος στην Αλεξάνδρεια. Η πρώτη κατά θεσμική σειρά, ένεκα θρησκευτικής ταυτότητας των Αιγυπτιωτών, είναι το Πατριαρχείο Αλεξανδρείας και Πάσης Αφρικής. Αποτελεί την πλέον αντιπροσωπευτική κοιτίδα Ελληνισμού, εμπεριέχουσα την πίστη, τη γλώσσα και την ιεραποστολική διακονία στην αφρικανική ήπειρο, η οποία μαστίζεται από φτώχεια, πείνα, εμφυλίους και την εκμετάλλευση των δυτικών ανεπτυγμένων χωρών εις βάρος των αναπτυσσομένων. Αυτές οι παράμετροι συγκλίνουν με τα χρόνια σε μια πολύτιμη σταθερά, η οποία θεμελιώνει στις καρδιές των Ελλήνων τη βεβαιότητα πως οτιδήποτε κι αν συμβεί, ακόμα κι αν δεν υπάρχει μήτε ένας πάροικος, το Πατριαρχείο θα εξακολουθήσει να υφίσταται και να εγγυάται με την παρουσία του τη θρησκευτική διαφορετικότητα στην -από αιώνων- φίλη χώρα της Αιγύπτου. 

Και οι άλλες δύο νησίδες που παράγουν γεγονότα και ενδιαφέρουσα θεματολογία;

Η αρχή και η βάση του Αιγυπτιωτισμού στην Αλεξάνδρεια είναι η Ελληνική Κοινότητα Αλεξανδρείας. Δίχως τη νησίδα αυτή δεν δύναται να υπάρχει Ελληνισμός. Αυτός ο οργανισμός έχει ενσωματώσει στο υπαρκτικό του περίγραμμα την καρδιά και την ψυχή της παροικίας. 

Παραμένει ακόμα μία νησίδα πολιτισμικής δραστηριότητας. Ποια είναι;

Την τρίτη και τελευταία, αντί να την αποκαλέσουμε νησίδα, ίσως θα ταίριαζε καλύτερα να την αναφέρουμε ως «νησιωτικό σύμπλεγμα». Γιατί έχουμε μια γκάμα πολλών μικρών νησίδων, οι οποίες εντάσσονται σε ένα ομοειδές κεφάλαιο πολιτισμικής προσφοράς στην αιγυπτιώτικη παροικία, αρχής γενομένης από τον Ελληνικό Ναυτικό Ομιλο Αλεξανδρείας. Ακολουθεί ο Σύλλογος Ελλήνων Επιστημόνων «Πτολεμαίος Α’», κατεξοχήν χώρος επιστήμης, φιλοσοφίας και πολιτισμού, με διοργανώσεις συνεδρίων, ημερίδων και διαλέξεων στην ιστορική έπαυλη της πρώτης Ελληνίδας ιατρού, αείμνηστης Αγγελικής Παναγιωτάτου, η οποία συμμετείχε σε ανακαλύψεις εμβολίων και ιατρικών πειραμάτων, στην πάλαι ποτέ ένδοξη Αλεξάνδρεια. Το «νησιωτικό σύμπλεγμα» ολοκληρώνεται με το Λύκειο Ελληνίδων Παράρτημα Αλεξανδρείας, που εδρεύει στην Ιερά Μονή του Οσίου Σάββα του Ηγιασμένου και πραγματοποιεί εκδηλώσεις και εορταγορές κοινωνικού σκοπού. Και, βέβαια, δεν θα μπορούσαμε να λησμονήσουμε τον σπουδαίο ρόλο που διαδραματίζει το Ελληνικό Ιδρυμα Βιβλίου και Πολιτισμού Αλεξανδρείας, όπου μέσα από αυτό έχουν διδαχθεί την ελληνική γλώσσα πάμπολλοι Αιγύπτιοι. Να σημειωθεί ακόμη και η ύπαρξη του Ελληνικού Εμπορικού Επιμελητηρίου.

Η Ελληνική Κοινότητα Αλεξανδρείας πώς αντιμετωπίζει την κληρονομιά της, ενώ ταυτόχρονα εξελίσσεται στη σύγχρονη εποχή;

Θεωρώ ότι οι εναπομείναντες Αιγυπτιώτες, των οποίων το πληθυσμιακό μέγεθος έχει ελαχιστοποιηθεί με τα χρόνια, ενδιαφέρονται για την πατρίδα τους την Αλεξάνδρεια και πονούν γι’ αυτήν. Αλλωστε, η ιστορική διαδρομή του Ελληνισμού στην Αλεξάνδρεια ανάγεται σε βάθος δύο και πλέον χιλιετηρίδων και η αρχή της σηματοδοτείται από την τοποθέτηση του θεμέλιου λίθου το 331 π.Χ. από τον Μέγα Αλέξανδρο. Ομως, το μεγάλο ρεύμα των Ευρωπαίων και, κυρίως, των Ελλήνων άρχισε να φθάνει στην Αλεξάνδρεια από τον 18ο αιώνα και να εντείνεται στις αρχές του 19ου, κατά τη διάρκεια της διακυβέρνησης από τον Μοχάμεντ Αλι, ο οποίος υπήρξε αναμορφωτής της χώρας και ιδρυτής της σύγχρονης Αιγύπτου. Είναι τότε, λίγο μετά την Ελληνική Επανάσταση, που ξεκινά ένα συνεχώς αυξανόμενο μεταναστευτικό κύμα προς την Αλεξάνδρεια και αρχίζει η ευρωπαϊκή περίοδος, η επονομαζόμενη και κοσμοπολίτικη στην Ιστορία της πόλης. 

Βοήθησε, όμως, και το λιμάνι της, ένα από τα σπουδαιότερα και πλέον ονομαστά της Μεσογείου…

Εχετε απόλυτο δίκιο, γιατί αυτή η παράμετρος βοηθούσε και βοηθά πολύ το εμπόριο. Μάλιστα, τα μέλη της κοινότητας διατηρούσαν τα περισσότερα εμπορικά καταστήματα. Στις αρχές του εικοστού αιώνα ο αριθμός των Ελλήνων της Αλεξάνδρειας υπερέβαινε τις εκατόν είκοσι χιλιάδες. Αλλωστε, η Αίγυπτος πάντα υπήρξε μια φιλόστοργη μάνα, που αγκάλιαζε τους φιλοξενούμενους λαούς, όπως τον ελληνικό, με τον οποίο συνδέεται βαθιά και ουσιαστικά. Οι δε Αιγυπτιώτες θεωρούνται τυχεροί που έχουν δύο πατρίδες, την Αίγυπτο που τους γέννησε και την Ελλάδα από την οποία κατάγονται. Μάλιστα και για εμένα η Αίγυπτος αποτελεί, πλέον, πατρίδα μου!

 Και σήμερα ποια η προοπτική της;

Η Ελληνική Κοινότητα Αλεξανδρείας απασχολεί πλέον των 100 υπαλλήλων. Από το έτος 2023 κι εντεύθεν, πρόεδρος έχει εκλεγεί ο κ. Ανδρέας Βαφειάδης. Σπούδασε μηχανολόγος μηχανικός στη Στουτγάρδη της Γερμανίας, είναι επιτυχημένος επιχειρηματίας στον χώρο της τυπογραφίας και έχει θητεύσει στο παρελθόν ως αντιπρόεδρος α’ στην Ελληνική Κοινότητα Αλεξανδρείας και αντιπρόεδρος στον Σύλλογο Ελλήνων Επιστημόνων «Πτολεμαίος Α’». Μαζί με τους άλλους εκλεκτούς και δραστήριους συναδέλφους του κοινοτικούς επιτρόπους, προσπαθούν να δώσουν όραμα στους Αιγυπτιώτες παροίκους και να αναβαθμίσουν τα κληροδοτήματα των προγόνων τους, είτε με την προοπτική ενός ελληνικού πανεπιστημίου στην Αλεξάνδρεια είτε μέσω της προβολής του ιστορικού βάθους και κύρους της κοινότητας.

Δηλαδή, κατά κάποιον τρόπο, φυλάττουν Θερμοπύλες, που έλεγε και ο Αλεξανδρινός Καβάφης;

Κύριε Ιντζέμπελη, μάλλον φυλάττουν την Αλεξάνδρεια…