Ονειρικό σκηνικό

Ιστορικοί χώροι, αρχαιολογικά και αρχιτεκτονικά μνημεία, εμβληματικά τοπόσημα και ατμοσφαιρικά καστροχώρια έγιναν το ονειρικό σκηνικό των παραστάσεων, των μουσικών βραδιών, των ομιλιών, που δόνησαν τους τόπους και ένωσαν την αύρα τού χθες με τον πολιτισμό τού αύριο.

Ανάμεσα στις λαμπρές εκδηλώσεις και παρουσίες που φιλοξένησε το 4ο Φεστιβάλ Χίου ήταν και ο ακαδημαϊκός και καθηγητής Αστροφυσικής Σταμάτης Κριμιζής, που ταξίδεψε το κοινό στ’ αστέρια με ήχους και εικόνες από το Διάστημα, ο καθηγητής Φιλοσοφίας στο City University of New York και συγγραφέας του βιβλίου «Πλάτωνας, όχι Πρόζακ!», Λου Μαρίνοφ, ο οποίος έθεσε φιλοσοφικά ερωτήματα για τη φύση και την ηθική αξία της Τεχνητής Νοημοσύνης, ο πατριάρχης της βιοτεχνολογίας, Στέλιος Παπαδόπουλος, η κορυφαία ηθοποιός Καρυοφυλλιά Καραμπέτη, που ήταν συγκλονιστική στην παράσταση που έδωσε στον μεσαιωνικό, ακατοίκητο σχεδόν σήμερα, Ανάβατο, τον «Μυστρά της Χίου», ο διεθνής εικαστικός Νάκης Παναγιωτίδης με την έκθεσή του «Ανάβασις» -που διαρκεί έως τις 19 Οκτωβρίου- στο Τέμενος Χαμιδιέ, σε επιμέλεια του δρος Φώτη Παπαθανασίου, αλλά και ο Στέλιος Καζαντζίδης με τα τραγούδια του, μέσα από την ταινία «Υπάρχω».

Το Φεστιβάλ δεν θα μπορούσε να πραγματοποιηθεί χωρίς τις άοκνες προσπάθειες της Δήμητρας Μουτζούρη, επικεφαλής της Οργανωτικής Επιτροπής, η οποία με ζέση κινήθηκε για να υλοποιήσει το όραμα της Περιφέρειας Βορείου Αιγαίου, που ήταν, όπως μας είπε, «να αναδείξει τόσο τη Χίο όσο και όλα τα νησιά του Βορείου Αιγαίου. Ειδικότερα, στόχος μας ήταν το Φεστιβάλ Χίου να αποτελέσει παράδειγμα εξωστρέφειας, με εκδηλώσεις που αναδεικνύουν την πλούσια πολιτιστική κληρονομιά του τόπου, ενώ παράλληλα αγκαλιάζουν τις σύγχρονες τάσεις, προκλήσεις και προοπτικές του μέλλοντος. Επίσης, θέλαμε τη συμμετοχή των κατοίκων του νησιού, κάτι που καταφέραμε. Το Φεστιβάλ Χίου είναι ένα γεγονός για την κοινότητα με την κοινότητα, που χτίστηκε μέσα από τις προσωπικές επαφές μου και του περιφερειάρχη, Κωνσταντίνου Ι. Μουτζούρη, και με τη συμβολή πολύτιμων συντελεστών και φίλων, όπως η οικογένεια Νίκου και Νινέττας Βαφειά».

Εκδηλώσεις

Ας σταχυολογήσουμε μερικές από τις εκδηλώσεις του 4ου Φεστιβάλ Χίου, που ολοκληρώθηκε με μεγάλη επιτυχία και πλέον αποτελεί θεσμό για το νησί:

» Στον Εμπορειό, στον αρχαιολογικό χώρο των ανασκαφών, με καθηλωτική θέα στο Αιγαίο, μίλησαν για την ιστορία και τις αρχαιότητες της Χίου ο Βασίλης Λαμπρινουδάκης, ομ. καθηγητής Αρχαιολογίας ΕΚΠΑ, και η Ρεμπέκα Σουίτμαν, καθηγήτρια και διευθύντρια της Βρετανικής Αρχαιολογικής Σχολής στην Αθήνα. H βραδιά ολοκληρώθηκε με το χορωδιακό σύνολο Lyrica. Ο Γιάννης Τζούμας διάβασε τον χαιρετισμό του σερ Ρόμπερικ Μπίτον.

» Στο γραφικό λιμάνι στα Καρδάμυλα, είχαμε μουσική συνάντηση ανάμεσα στις δύο πλευρές του Αιγαίου με τον Σωκράτη Σινόπουλο και τον Cäglar Fidαn, δεξιοτέχνες της λύρας, τον Νίκο Παπαγεωργίου και τον Deryan Turkän στο τραγούδι.

» Στη Νέα Μονή, η βυζαντινολόγος καθηγήτρια του Princeton, Τερέζα Σόουκρος, και η ακαδημαϊκός και καθηγήτρια του Harvard, Ιόλη Καλαβρέζου, μίλησαν για την αριστουργηματική αρχιτεκτονική και τέχνη του εμβληματικού αυτού μνημείου της UNESCO συνδέοντάς το με τη βυζαντινή ιστορία της Χίου. Ο Γιάννης Τζούμας διάβασε τον χαιρετισμό της υπουργού Λίνας Μενδώνη.

» Στα Αυγώνυμα, το ατμοσφαιρικό μεσαιωνικό χωριό, ο συνθέτης Θοδωρής Οικονόμου μάς ταξίδεψε στο δικό του μουσικό σύμπαν, με την Αντιγόνη Πάππου να τον συνοδεύει στο νέι.

» Οι βραδιές πολιτισμού συνεχίστηκαν στο Καστέλι, την ιστορική κατοικία του 15ου αιώνα, που φιλοξένησε θεματικές ενότητες αφιερωμένες στους ηθικούς προβληματισμούς που εγείρει η Τεχνητή Νοημοσύνη, στο περιβάλλον και την τέχνη, στη βιοτεχνολογία και την καινοτομία θέτοντας στο προσκήνιο τις σύγχρονες προκλήσεις.

• Η τριλογία των εκδηλώσεων αυτών ξεκίνησε με τον Παναγιώτη Ροϊλό, καθηγητή Συγκριτικής Γραμματολογίας του Harvard και πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Πολιτιστικού Κέντρου Δελφών, ο οποίος απηύθυνε διαδικτυακό χαιρετισμό. Ο Νεκτάριος Ταβερναράκης, καθηγητής Μοριακής Βιολογίας Συστημάτων στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Κρήτης και πρ. πρόεδρος του ΙΤΕ, τόνισε τη σημασία της Τεχνητής Νοημοσύνης στην ιατρική έρευνα. Ο Σπύρος Ν. Πολλάλης, ομ. καθηγητής του Harvard και πρόεδρος του Κολλεγίου Αθηνών, αναφέρθηκε στην εκπαίδευση, ενώ ο Κωνσταντίνος Φίλης, καθηγητής Διεθνών Σχέσεων και διευθυντής του Ινστιτούτου Διεθνών Υποθέσεων, στον κίνδυνο διαστρέβλωσης γεγονότων και χειραγώγησης της κοινής γνώμης. Η Xiaojun Ding, καθηγήτρια Φιλοσοφίας στο Jiaotong University, αντιπαρέβαλε την ανατολική φιλοσοφία του Κομφούκιου με τη δυτική του Σωκράτη ως οδηγούς για την ηθική ανάπτυξη της Τεχνητής Νοημοσύνης.
• Στην επόμενη ενότητα, μετά τον διαδικτυακό χαιρετισμό του Χιώτη Γιάννη Χανδρή, μίλησαν για θέματα περιβάλλοντος ο αρχιτέκτων Νίκος Σηφουνάκης, πρ. υπουργός Πολιτισμού, και η Λυδία Καρρά, πρόεδρος της ΕΛΛΕΤ. Η Νίκη Μπουτάρη μάς μίλησε για την πρωτοβουλία του Just a Number, ενώ ο Νικόλας Παππάς, καθηγητής στο City University of New York, παρουσίασε φιλοσοφικούς προβληματισμούς σε σχέση με τη νέα εποχή της Τεχνητής Νοημοσύνης μέσα από την αρχαία ελληνική σκέψη, εστιάζοντας στον Πλάτωνα. Ο Μισέλ Καζαμόντι, από την περίφημη γκαλερί Tornabuoni Αrte, και ο διεθνούς ακτινοβολίας εικαστικός καλλιτέχνης Νάκης Παναγιωτίδης παρουσίασαν τη σύγχρονη τέχνη μέσα από 10 λέξεις-κλειδιά.
• Οι βραδιές στο Καστέλι ολοκληρώθηκαν με τη συζήτηση μεταξύ του δρος Στέλιου Παπαδόπουλου και της δημοσιογράφου Τασούλας Επτακοίλη, γύρω από την προσωπική του πορεία και τον ρόλο της βιοτεχνολογίας, της οποίας θεωρείται ο «πατριάρχης». Ο δρ Γιώργος Νούνεσης, πρόεδρος του «Δημόκριτου», παρουσίασε την έρευνα του Κέντρου με έμφαση στους κβαντικούς υπολογιστές και την καινοτομία. Ο Darwin Caldwell, καθηγητής Ρομποτικής και πρόεδρος του Ιταλικού Τεχνολογικού Ινστιτούτου, παρουσίασε τις εξελίξεις στη ρομποτική.

» Η μουσική είχε πρωταρχικό ρόλο στις βραδιές στο Καστέλι, με τραγούδια από τον ελληνικό και τον ξένο κινηματογράφο, με τη Νινέττα Βαφειά και τον Φώτη Νέζη στο πιάνο και τη Σοφία Παπαδημητροπούλου στο τραγούδι. Η διεθνούς φήμης Χιώτισσα υψίφωνος Χριστίνα Πουλίτση, με τη συνοδεία του Δημήτρη Γιάκα στο πιάνο, μάγεψε το κοινό με τις μοναδικές ερμηνείες της.

» Στην κατάμεστη πλατεία του ιστορικού Γενοβέζικου Κάστρου της Χίου πραγματοποιήθηκε ιταλική βραδιά με την παρουσία του Ιταλού πρέσβη Πάολο Κούκουλι. Οι μουσικοί του φημισμένου θεάτρου Carlo Felice της Γένοβας, Φιλιπίνο Γκάμπα στο πιάνο και Τζιοβάνι Μπατίστα στο βιολί, έπαιξαν έργα Μπετόβεν και Παγκανίνι. Ακολούθησαν παραδοσιακοί χοροί και τραγούδια της Κάτω Ιταλίας και της Απουλίας από το συγκρότημα Agriko.

Καζαντζίδης, Μπαλέτο Λυρικής και αυλαία με Καραμπέτη 

» Μία ξεχωριστή εκδήλωση, αφιερωμένη στην ταινία «Υπάρχω» για τη ζωή του Στέλιου Καζαντζίδη, πραγματοποιήθηκε στο Ομήρειο Πνευματικό Κέντρο της Χίου με την προβολή της ταινίας «Υπάρχω» και με την παρουσία του σκηνοθέτη Γιώργου Τσεμπερόπουλου, της σεναριογράφου Κατερίνας Μπέη και της πρωταγωνίστριας της ταινίας Ασημένιας Βουλιώτη. Ακολούθησε συζήτηση με το κοινό. Η βραδιά ολοκληρώθηκε με Χιώτες καλλιτέχνες σε τραγούδια του Στέλιου Καζαντζίδη στην πλατεία της Χίου.

» Το Μπαλέτο της Εθνικής Λυρικής Σκηνής παρουσίασε το δίπτυχο χορού «Return of the Summer» στο Πετροκάραβο του Βροντάδου, στο πλαίσιο της φετινής ευρωπαϊκής περιοδείας του, με χορογραφίες του διευθυντή Μπαλέτου, Κωνσταντίνου Ρήγου, σε μουσική του Εκτόρ Μπερλιόζ, καθώς και του Γιάννη Μανταφούνη, σε μουσική του καλλιτεχνικού διευθυντή της Εθνικής Λυρικής Σκηνής, Γιώργου Κουμεντάκη. Η παράσταση ήταν καθηλωτική. Το Πετροκάραβο την ώρα του ηλιοβασιλέματος υπήρξε μοναδικό σκηνικό για το δίπτυχο της Λυρικής, που πρόσφερε πνευματική ανάταση και στιγμές σπάνιας αισθητικής απόλαυσης στο κοινό που κατέκλυσε τον χώρο.

» Το Φεστιβάλ ολοκληρώθηκε με τον πιο επιβλητικό και ατμοσφαιρικό τρόπο, στην κεντρική πλατεία του Ανάβατου, του «Μυστρά της Χίου». Το μεσαιωνικό αυτό χωριό, που η ιστορία του χάνεται στα βυζαντινά χρόνια, και τη μοναδική του κάτοικο, την κ. Σμαράγδα, που παρέστη στην εκδήλωση, γέμισε ασφυκτικά από κόσμο. Η συγκλονιστική ερμηνεία της Καρυοφυλλιάς Καραμπέτη, στον μονόλογο της Μήδειας, με μουσική συνοδεία στο πιάνο από τον μαέστρο Μάρκελλο Χρυσικόπουλο, καθήλωσε το κοινό, δημιουργώντας μια εμπειρία βαθιάς καλλιτεχνικής συγκίνησης και μέθεξης που θα μείνει αξέχαστη σε όσους την παρακολούθησαν.

Το 4ο Φεστιβάλ Χίου πραγματοποιήθηκε υπό την αιγίδα της UNESCO Greece, της ιταλικής και της ελβετικής πρεσβείας.