Γιατί αποφασίσατε να γυρίσετε μια ταινία για τους δύο αγίους;

Διαβάζοντας για το ανεκτίμητο εκπαιδευτικό έργο τους, που ξεκινώντας από τη Μοραβία επηρέασε τον πολιτισμό της σλαβικής ομοεθνίας από την Τσεχία και τη Σλοβακία μέχρι τη Βουλγαρία, τη Σερβία, την Πολωνία, τη Λευκορωσία, την Ουκρανία και τη Ρωσία, αποφάσισα να φέρω στο φως αυτό το κομμάτι της ιστορίας που αγνοείται από πολλούς. Η ζωή των δύο αγίων με συγκλόνισε. Πέρα από τη δημιουργία του σλαβικού αλφάβητου και της σλαβικής γραφής, η ζωή και η δράση τους είναι άγνωστες στο ευρύ κοινό. Είναι ένα πραγματικά συναρπαστικό κεφάλαιο του Μεσαίωνα.

Ποια θεωρείτε πως ήταν η σημαντικότερη στιγμή της προσφοράς τους;

Η σλαβική γλώσσα είναι μόνο προφορική εκείνη την εποχή. Οι Φράγκοι προσπαθούν να προσηλυτίσουν τον κόσμο στον Χριστιανισμό, επιτρέποντας όμως μόνο τη λατινική γλώσσα στην εκκλησία, που ο λαός δεν την καταλάβαινε. Το ιστορικό υπόβαθρο μέσα στο οποίο εκτυλίσσεται η αφήγηση της ταινίας έχει πρωταγωνιστή τον Γοράζδο, μαθητή και βιογράφο των Αγίων Κυρίλλου και Μεθοδίου, από το στόμα του οποίου μαθαίνουμε την ιστορία των δύο Θεσσαλονικέων αδελφών και το οικουμενικό έργο τους, τον εκχριστιανισμό των Σλάβων. Ο Γοράζδος είχε καταφύγει στο Βυζάντιο, είχε γνωρίσει τον Κωνσταντίνο Κύριλλο, τον επονομαζόμενο Φιλόσοφο και προστατευόμενο του Πατριάρχη Φωτίου, και είχε αναλάβει, μαζί με τον Κύριλλο, τον Μεθόδιο και άλλους μαθητές τους, ιεραποστολή στην Μοραβία. Ηξεραν πως η αποστολή τους δεν θα είχε επιτυχία αν δεν επινοούσαν αλφάβητο, ώστε η σλαβική γλώσσα να γίνει γραπτή και να μεταφραστούν σ’ αυτήν τα ιερά βιβλία. Ομως αυτή η αποστολή έμελλε να έχει πολλές περιπέτειες και διώξεις για τους αδελφούς και τους μαθητές τους, καθώς οι θρησκευτικές και πολιτικές δυνάμεις εκείνη την εποχή, μαζί και η Ρώμη, διεκδικούσαν ρόλο και εξουσία. Χάρη σ’ εκείνους, λοιπόν, οι οποίοι δημιούργησαν το σλαβικό αλφάβητο και συνακόλουθα τη γραφή, μπόρεσαν οι σλαβικοί λαοί να εκφραστούν, αλλά και να έρθουν σε επαφή με τη χριστιανική γραμματεία. Κι αυτή είναι η μεγάλη προσφορά. Το αλφάβητο αυτό αποδίδεται στον Κύριλλο, γι’ αυτό και ονομάζεται κυριλλικό.

Γιατί θεωρείτε σημαντικό να θυμηθούμε στον 21ο αιώνα τις αξίες που διέδωσαν;

Με τις ταινίες μου θέτω ερωτήματα για την πραγματικότητα, τη ματαιότητα, την ελπίδα. Πιστεύω πως η Ιστορία, όπως μας τη μεταδίδει η Τέχνη, είναι κάτι πολύτιμο, ακόμα κι αν δεν μπορεί να συνδεθεί άμεσα με τη σύγχρονη πραγματικότητα. Γι’ αυτό και αφιέρωσα τις δυνάμεις μου σ’ αυτό το ντοκιμαντέρ, για να μεταδώσω τη συγκίνηση που εγώ ένιωσα όταν άρχισα να ασχολούμαι με τις μεγάλες αυτές μορφές που σφράγισαν την ευρωπαϊκή Ιστορία. Το νόημα που ενώνει τις ταινίες μου είναι η αγάπη για τη ζωή, που συχνά εκφράζεται σαν διαμαρτυρία για την κοινωνική συνθήκη, τη γυναικεία καταπίεση, για την ιστορική μνήμη που απειλείται.

Γυρίζατε ντοκιμαντέρ σε δύσκολες εποχές για αυτό το είδος στην Ελλάδα. Πλέον το ντοκιμαντέρ στη χώρα μας έχει ανθίσει. Βλέπετε αξιόλογες προσπάθειες από Ελληνες σκηνοθέτες σήμερα;

Πράγματι, είναι μια εποχή που όλο και περισσότεροι κινηματογραφιστές ασχολούνται με το ντοκιμαντέρ. Δεν μπορώ να απαριθμήσω ονόματα, γιατί κάποιον θα αδικούσα, αλλά εκτιμώ πολύ τη δουλειά του Φίλιππου Κουτσαφτή και της Εύας Στεφανή, που έχω παρακολουθήσει την πορεία τους στενά. Το ντοκιμαντέρ είναι ένα ανεξάντλητο πεδίο, καθόλου μονοδιάστατο και η μυθοπλασία βρίσκει κι αυτή τη θέση της μέσα στη φόρμα του ντοκιμαντέρ με νέους τρόπους.

Οι κινηματογραφιστές ζητούν αύξηση της κρατικής επιχορήγησης στο ελληνικό σινεμά, καθώς είναι από τις χαμηλότερες, ή η χαμηλότερη, στην Ευρώπη. Πιστεύετε ότι θα βρουν ανταπόκριση από το ΕΚΚΟΜΕΔ και τα αρμόδια υπουργεία;

Θα ήταν καλό για όλους να βρουν ανταπόκριση, είμαι σίγουρη πως το ελληνικό σινεμά αξίζει αυτήν τη στήριξη και πολλοί δημιουργοί με πολύ λίγα μέσα έχουν καταφέρει να σταθούν στο ευρωπαϊκό επίπεδο.