ΤΗΝ ίδια ώρα, όμως, ο αγροτικός κόσμος συγκλονίζεται από το σκάνδαλο των παράνομων αγροτικών επιδοτήσεων του ΟΠΕΚΕΠΕ. Ας μην κρυβόμαστε, όμως, πίσω από το δάχτυλό μας. Είναι γνωστό πως εδώ και δεκαετίες, ίσως και από τότε που ξεκίνησαν οι ευρωπαϊκές ενισχύσεις στην πρωτογενή παραγωγή, πως γίνονταν κομπίνες διαφόρων τύπων στο ζύγισμα της παραγωγής, στον κάθε είδους υπολογισμό της σοδειάς, στην καταμέτρηση των ζώων.

ΑΠΟ εδώ και πέρα, με την ενσωμάτωση του ΟΠΕΚΕΠΕ στην ΑΑΔΕ και με τον νέο τρόπο ελέγχων -θα τοποθετηθούν τσιπάκια σε όλα τα ζώα- μακάρι να περιοριστούν τα φαινόμενα διαφθοράς.

ΑΛΛΑ, δυστυχώς, ο πρωτογενής τομέας έχει να αντιμετωπίσει ακόμα μεγαλύτερα προβλήματα. Και τα προβλήματα αυτά δεν τα θέτουν ούτε οι αγρότες και οι κτηνοτρόφοι, αλλά ούτε τα βάζει στο τραπέζι το πολιτικό σύστημα.

ΤΟ κορυφαίο πρόβλημα είναι η κλιματική αλλαγή. Η κλιματική αλλαγή δεν είναι κάτι αόριστο και θεωρητικό. Οταν βιώνουμε λειψυδρία, παρατεταμένους καύσωνες, με θερμοκρασίες άνω των 40 βαθμών Κελσίου, και ακραία καιρικά φαινόμενα με πλημμύρες, είναι δεδομένο πως θα επηρεαστούν οι αγροτικές καλλιέργειες και η κτηνοτροφική παραγωγή.

ΕΧΕΙ ανοίξει κάποια συζήτηση για το ποια προϊόντα θα μπορεί να παράγει ο πρωτογενής τομέας στη χώρα μας στις επόμενες δεκαετίες; Ποιες αλλαγές πρέπει να γίνουν; Πώς πρέπει να προσαρμοστούν οι αγρότες και οι κτηνοτρόφοι στις νέες συνθήκες;

ΠΕΡΑ από ένα εκτεταμένο πρόγραμμα επιδοτήσεων για θερμοκηπιακές καλλιέργειες, δεν έχω ακούσει κάτι παραπάνω. Είναι έτοιμοι οι αγρότες και οι κτηνοτρόφοι να εντάξουν την επιστήμη και την τεχνολογία στην παραγωγική διαδικασία; Είναι έτοιμοι, αν χρειαστεί, ακόμα και να αλλάξουν είδος καλλιέργειας;

ΚΑΙ το ζήτημα δεν αφορά μόνο την Ελλάδα. Βλέπουμε πόσο έχουν εκτιναχθεί οι τιμές του καφέ και της σοκολάτας, λόγω μειωμένης παραγωγής από τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής.

ΕΧΕΙ έρθει η ώρα, λοιπόν, να ξεκινήσει μια μεγάλη συζήτηση, όχι θεωρητική, αλλά 100% πρακτική. Να προτείνει το υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, σε συνεργασία με διακεκριμένους επιστήμονες, ένα νέο μοντέλο για τον πρωτογενή τομέα στη χώρα μας. Και οφείλουν και οι αγρότες και οι κτηνοτρόφοι να συνεργαστούν και όχι μόνο να περιμένουν να πληρωθούν τις επιδοτήσεις.

ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΑ υπάρχουν πολλά στο εξωτερικό. Το ολλανδικό μοντέλο παραγωγής είναι αξιοζήλευτο. Η Ολλανδία έχει έκταση μικρότερη από το ένα τρίτο της Ελλάδας και πληθυσμό σχεδόν 17 εκατομμύρια. Πριν από δύο δεκαετίες υπήρχε μεγάλη ανησυχία για το αν θα μπορεί να καλύψει τις ανάγκες των κατοίκων της σε αγροτικά και κτηνοτροφικά προϊόντα. Τότε αποφασίστηκε να αλλάξει όλο το μοντέλο της πρωτογενούς παραγωγής. Να παράγουν τα διπλάσια προϊόντα χρησιμοποιώντας τους μισούς πόρους. Φάνταζε αδιανόητο. Κι, όμως, κατάφεραν να το πετύχουν. Σήμερα είναι ο δεύτερος μεγαλύτερος εξαγωγέας αγροτικών προϊόντων στον κόσμο μετά την Αμερική, αλλά και από τους σημαντικότερους εξαγωγείς τεχνολογίας τροφίμων.

ΠΩΣ έγινε αυτό το θαύμα; Μεταρρύθμισαν το μοντέλο. Με κάθετες καλλιέργειες, με υψηλή τεχνολογία στην παραγωγή σπόρων, τη χρήση ρομποτικής στο μάζεμα της σοδειάς και στο άρμεγμα του γάλακτος, με καινοτομίες για μειωμένη χρήση νερού και χαμηλό αποτύπωμα άνθρακα. Τα στοιχεία που είχε παρουσιάσει παλαιότερα η «Washington Post» είναι εντυπωσιακά: μία ολλανδική φάρμα καταναλώνει μόλις 3,79 λίτρα νερού για την παραγωγή μισού κιλού ντομάτας, ενώ ο παγκόσμιος μέσος όρος είναι στα 106 λίτρα. Τα θερμοκήπια είναι υψηλής τεχνολογίας, ενώ έχει ελαχιστοποιηθεί η χρήση φυτοφαρμάκων. Οι ολλανδικές εταιρίες, που είναι οι μεγαλύτεροι εξαγωγείς σπόρων στον κόσμο, επενδύουν εκατοντάδες εκατομμύρια ώστε νέες ποικιλίες να είναι ανθεκτικές στην κλιματική αλλαγή, αλλά και για μέρη όπου το αρδευτικό νερό έχει υψηλή ποσότητα σε αλάτι.

ΔΕΝ μπορούμε να γίνουμε… Ολλανδία μέσα σε μια μέρα, αλλά η κλεψύδρα αδειάζει και πρέπει να μετασχηματίσουμε το ελληνικό μοντέλο σε κάτι καλύτερο.