Οι παραδοσιακές μέθοδοι μοντελοποίησης, βασισμένες σε περιορισμένα δεδομένα και αποσπασματικές μετρήσεις, δεν μπορούσαν να αποδώσουν τις πραγματικές συνθήκες των υδάτινων μαζών του πλανήτη, ειδικά στη μακροχρόνια προβολή.

Όλα τα παραπάνω άρχισαν να αλλάζουν το 1999, όταν άρχισε το διεθνές πρόγραμμα ECCO – Εκτίμηση της Κυκλοφορίας και του Κλίματος του Ωκεανού. Με επικεφαλής επιστήμονες της NASA και οκτώ συνεργαζόμενα ακαδημαϊκά ιδρύματα, το ECCO ενοποίησε δεδομένα από δορυφόρους, αισθητήρες και φυσικούς νόμους σε ένα απόλυτα λεπτομερές ψηφιακό μοντέλο των ωκεανών.

Το ET Magazine του Eleftherostypos.gr παρουσιάζει τις εικόνες και τα βίντεο μπορούν να ζωντανέψουν τα δεδομένα και αλλάζουν τον τρόπο δράσης.

Το ECCO έχει εξελιχθεί σε θεμέλιο της σύγχρονης ωκεανογραφίας. Με εκατοντάδες εκατομμύρια μετρήσεις, προσφέρει οπτικοποιήσεις υψηλής ακρίβειας της θερμοκρασίας, της αλατότητας, του ύψους του νερού, αλλά και της ροής στα μεγάλα ρεύματα των ωκεανών του κόσμου. Το μοντέλο συντηρεί δεκαετίες ωκεάνιων δεδομένων και επιτρέπει όχι μόνο την καλύτερη πρόγνωση καιρού, αλλά και την κατανόηση των αλλαγών στα οικοσυστήματα που εξαρτώνται από τη θαλάσσια ισορροπία.

Ανάμεσα στις ωκεάνιες λεκάνες, η Μεσόγειος Θάλασσα καταλαμβάνει μια ιδιαίτερη θέση. Αποκομμένη από τον Ατλαντικό, με εξαίρεση τη στενή δίοδο του Πορθμού του Γιβραλτάρ, η Μεσόγειος παρουσιάζει μοναδικά φυσικά χαρακτηριστικά που την καθιστούν εστία επιστημονικού ενδιαφέροντος. Το ECCO αναδεικνύει αυτές τις ιδιαιτερότητες με λεπτομερή τρόπο. Οι απεικονίσεις του δείχνουν τη Μεσόγειο να «λάμπει» σε κόκκινες και σκούρες αποχρώσεις, σημάδι της υψηλής αλατότητας της. Η έντονη εξάτμιση σε συνδυασμό με περιορισμένη ανανέωση των υδάτων οδηγεί σε συσσώρευση άλατος, καθιστώντας τη Μεσόγειο μία από τις πιο αλμυρές θάλασσες του κόσμου. Αυτό επηρεάζει όχι μόνο τη θαλάσσια ζωή αλλά και τα κυκλοφορικά μοτίβα που αλληλεπιδρούν με το Ρεύμα του Κόλπου μέσω της αλληλεπίδρασης στο Γιβραλτάρ.

Η σημασία της Μεσογείου δεν περιορίζεται μόνο στα φυσικά της χαρακτηριστικά. Λόγω της γεωγραφικής της θέσης και της ιστορικής της σημασίας, αποτελεί πεδίο εφαρμογής πειραμάτων που αφορούν τη διασπορά ρύπων, τις επιδράσεις της κλιματικής αλλαγής, αλλά και τις μετακινήσεις βιολογικών και χημικών στοιχείων. Χάρη στο ECCO, εικονικά σενάρια μπορούν να αποκαλύψουν με ακρίβεια πώς μικρές μεταβολές στην αλατότητα ή τη θερμοκρασία επηρεάζουν ευρύτερα ρεύματα.

Το ECCO φέρνει στο φως τα δυτικά οριακά ρεύματα, όπως το Kuroshio, το Agulhas και το Ρεύμα του Κόλπου. Αν και η Μεσόγειος δεν βρίσκεται στο επίκεντρο αυτών των μαζικών ροών, επηρεάζεται άμεσα από τη διασύνδεσή της με τον Ατλαντικό μέσω του Γιβραλτάρ. Έτσι, η χαρτογράφηση των παγκόσμιων ρευμάτων μέσω ECCO φωτίζει και τον τρόπο που μικρότερες θάλασσες όπως η Μεσόγειος ενσωματώνονται στο παγκόσμιο σύστημα.

Με το μοντέλο, οι ερευνητές μπορούν να παρακολουθούν τη ροή νερού και να διεξάγουν πειράματα παρακολούθησης σωματιδίων, αποκαλύπτοντας πώς τα ρεύματα επηρεάζουν την εξάπλωση θερμότητας, θρεπτικών συστατικών αλλά και ρύπων όπως οι πετρελαιοκηλίδες. Ιδιαίτερα ενδιαφέρον είναι πως, μέσω του ECCO, επιβεβαιώθηκε ότι η συμβολή του νερού από τον Κόλπο προς το Ρεύμα του Κόλπου είναι λιγότερο από 1% – μία ανακάλυψη με επιπτώσεις στις περιβαλλοντικές στρατηγικές διαχείρισης.

Η σημασία του ECCO για τη Μεσόγειο και τις υπόλοιπες λεκάνες δεν περιορίζεται στην παρατήρηση: αποτελεί εργαλείο πρόβλεψης και στρατηγικής περιβαλλοντικής πολιτικής. Με κάθε νέα αναβάθμιση, ανοίγονται προοπτικές για σύνδεση των ωκεάνιων μεταβολών με την κλιματική αλλαγή, τη μείωση της βιοποικιλότητας ή την μετακίνηση θαλάσσιων πληθυσμών.

Η Μεσόγειος, με τον πολιτισμικό της πλούτο και τη περιβαλλοντική της ευαισθησία, αποτελεί μικρόκοσμο των παγκόσμιων προκλήσεων. Και χάρη στην ECCO, οι επιστήμονες και οι πολίτες μπορούν πλέον να βλέπουν πίσω από την επιφάνεια, εκεί όπου η ροή δεν είναι απλώς φυσικό φαινόμενο, αλλά ο παλμός του πλανήτη…