Η συγγραφέας μάς μιλά για τις σιωπές πίσω από τις λέξεις, για την ιστορία που κουβαλάμε όλοι μέσα μας και για τον δρόμο ανάμεσα σε δύο κόσμους – ή, ίσως, δύο θεούς.

Η Aννα φτάνει στα Τρίκαλα για να ερευνήσει ένα μυστήριο, αλλά έρχεται αντιμέτωπη με κάτι βαθύτερο – τη μνήμη, την ιστορία, την ίδια της τη φύση. Εσείς τι αναζητήσατε μέσα από αυτό το βιβλίο;

Στο δεύτερο μισό του 19ου αιώνα, εποχή δηλαδή στην οποία εξελίσσεται το μυθιστόρημα, υπήρχαν δύο κατηγορίες Ελλήνων. Οι Παλιοελλαδίτες ή αλλιώς εκείνοι που είχαν απελευθερωθεί από την οθωμανική κυριαρχία και οι Ελληνες που αφέθηκαν να ζουν στη σκιά του σουλτάνου, περιμένοντας την πολυπόθητη ένωση. Υπήρχε μέσα μου ένα αναπάντητο ερώτημα: Πόσο σκληρό είναι να ζει κανείς “ανάμεσα”… σε δύο πατρίδες, δύο κόσμους, δύο θεούς; Αναζητούσα λοιπόν να φωτίσω εκείνη την τελευταία σκοτεινή περίοδο συνύπαρξης της ρωμιοσύνης με την τουρκιά, όχι υπό το πρίσμα του εθνικισμού και των πολύνεκρων μαχών, αλλά με τα βιώματα και τα συναισθήματα απευθείας από τους ήρωες.

Το παρελθόν και το παρόν συνομιλούν με τρόπο σχεδόν μεταφυσικό στο έργο σας. Πώς συνδέσατε την προσωπική διαδρομή των ηρώων με τη συλλογική μας ιστορική μνήμη;

Ο χώρος και ο χρόνος κλείνουν μέσα τους ανεξάρτητες οντότητες, που ωστόσο σμιλεύονται και διαμορφώνονται μέσα στο συλλογικό πλαίσιο. Οι ήρωες του έργου άλλοτε αφήνονται με απόλυτη παραίτηση στη μοίρα τους, άλλοτε επαναστατούν διεκδικώντας αυτό που τους ανήκει και άλλοτε κάνουν την υπέρβαση για να βγουν πάνω από τις ιδέες του καιρού τους. Η Αννα, η σύγχρονη ηρωίδα της ιστορίας, είναι η προσωποποίηση του αταβισμού που όλοι κρύβουμε μέσα μας. Είναι εκείνη που βυθίζεται στη χοάνη της μνήμης, μόνο αφού τα πόδια της πατήσουν στα χώματα των προγόνων της. Και τότε μόνο καταφέρνει να γίνει ολόκληρη.

Χασάν μπέης και Παναγής: δύο άντρες, δύο πίστες, δύο πατρίδες. Δύο θεοί. Είναι η ταυτότητα ένα δίλημμα ή ένα σταυροδρόμι; Πώς αντιμετωπίζετε εσείς αυτόν τον διχασμό στη λογοτεχνία και στη ζωή;

Αυτός ακριβώς ο διχασμός είναι ο υπαρξιακός άξονας του έργου. Σφραγίζουν τελικά την ταυτότητα του ανθρώπου τα εθνικά σύνορα και η θρησκεία; Aν στον σημερινό πολυπολιτισμικό κόσμο μας, με τα νέα σταυροδρόμια λαών και φυλών, υπάρχει κάτι που μας παραπέμπει στο παρελθόν του μυθιστορήματος, αυτό είναι πως η θρησκεία, η γλώσσα και η καταγωγή, όσο ισχυρές κι αν είναι, δεν ορίζουν εν έλει την ηθική στάση του ανθρώπου. Γνώμονας είναι τα όρια της συνείδησής του, η προσωπική του ματιά απέναντι στον κόσμο και τελικά οι επιλογές του.

Ο «Κατακλυσμός» δεν είναι μόνο καιρικό φαινόμενο. Είναι και εσωτερική θύελλα, είναι εγκλωβισμός. Οι ήρωές σας δοκιμάζονται όχι μόνο από τις συνθήκες, αλλά και από τα δικά τους όρια. Πώς γράφεται μια τέτοια ένταση;

Ο στόχος, κι ας μου επιτραπεί να πω η επιτυχία, ενός μυθιστορήματος είναι να καταφέρει να βυθίσει τον αναγνώστη στον εσωτερικό κόσμο των ηρώων. Εάν ο αναγνώστης νιώσει τα συναισθήματά τους μία φορά, ο συγγραφέας τα έχει βιώσει πολλαπλά. Για μένα, το πιο δύσκολο κομμάτι κατά τη διάρκεια της συγγραφής ήταν να καταφέρνω να αφήνω πίσω μου τον κόσμο των ηρώων και να μπαίνω στον ρόλο της μάνας, της κόρης, της συζύγου, της πραγματικής ζωής δηλαδή.

Αν μπορούσατε να μείνετε ένα βράδυ μέσα στο ερειπωμένο κονάκι της Αννας, τι θα παίρνατε μαζί σας; Ενα βιβλίο, μια φωτογραφία, ή μήπως μια προσευχή;

Η αλήθεια είναι πως το επισκέφτηκα δύο φορές, κατά τη διάρκεια της έρευνας που έκανα στον θεσσαλικό κάμπο. Ακόμα και με το φως της μέρας, όμως, ένιωσα σαν να βρίσκομαι σε στοιχειωμένο πύργο που τον κατοικούν οι μορφές εκείνων που έγιναν φαντάσματα. Η εικόνα του υπάρχει ακόμα στη μνήμη μου, θα προτιμούσα μόνο στη μνήμη μου.

ΟΙ ΜΥΡΙΑΔΕΣ ΑΓΝΩΣΤΟΙ ΠΟΥ ΘΥΣΙΑΣΤΗΚΑΝ

Το μυθιστόρημα κινείται μακριά από τις μάχες και τα ονόματα των ηρώων του έθνους· εστιάζει στον άγνωστο άνθρωπο, στην εσωτερική πάλη, στην ήσυχη ηρωικότητα της καθημερινότητας. Είναι αυτό για εσάς η αληθινή Ιστορία;

Σε κάθε πολύκροτη μάχη της Ιστορίας, πίσω από τα ονόματα των ηρώων του έθνους, υπήρξαν μυριάδες άγνωστοι άνθρωποι που θυσιάστηκαν. Στο μυθιστόρημα παίρνουν φωνή οι αφανείς ήρωες που πολεμούν στη μάχη της καθημερινότητας σε έναν κόσμο που αλλάζει και πάλλεται. Τον πρωταγωνιστικό ρόλο έχει η εσωτερική πάλη του ανθρώπου, η αναμέτρησή του με την υποταγή και την εξουσία, τον έρωτα και την προδοσία, την έχθρα και τη φιλία, τη ζωή και τον θάνατο και τελικά με το φως και το σκοτάδι, τα ιερά και τα ανίερα που κατατρύχουν την ανθρώπινη ψυχή. Δεν είναι άραγε αυτή η αληθινή ιστορία του ανθρώπου;