Σύμφωνα με τα όσα αναφέρονται στην έκθεση, η κυβέρνηση πρέπει να επιλέξει μία πιο προοδευτική φορολόγηση των εισοδημάτων με ουσιαστικές παρεμβάσεις και αλλαγές στα φορολογικά κλιμάκια, καθώς και με σημαντικές μειώσεις φορολογικών συντελεστών, κινούμενη στην ίδια λογική με αυτήν που υιοθέτησε όταν επέφερε τις αλλαγές στις φορολογικές κλίμακες την περίοδο 2019-2023.

Υπέρ της μείωσης των φορολογικών επιβαρύνσεων για τους μισθωτούς τάχθηκε και ο διοικητής της Τραπέζης της Ελλάδος, Γιάννης Στουρνάρας, μιλώντας την περασμένη Δευτέρα στην ERTnews.

Οπως μάλιστα εξηγείται σε ειδικό κεφάλαιο της έκθεσης, η φορολογική πολιτική που εφαρμόστηκε στην Ελλάδα την περίοδο 2019-2023, η οποία προέβλεπε μειώσεις φορολογικών συντελεστών και σημαντικές αυξήσεις στα αφορολόγητα όρια εισοδήματος για τους μισθωτούς, τους συνταξιούχους και τους κατά κύριο επάγγελμα αγρότες με εξαρτώμενα τέκνα, κατάφερε να εξουδετερώσει τη λεγόμενη «φορολογική διάβρωση» (fiscal drag) – δηλαδή το φαινόμενο της αύξησης των φορολογικών επιβαρύνσεων των εισοδημάτων με ρυθμό μεγαλύτερο της αύξησης των εισοδημάτων – μειώνοντας το πραγματικό φορολογικό βάρος και συμβάλλοντας στη μείωση της εισοδηματικής ανισότητας περισσότερο σε σχέση με εναλλακτικά σενάρια τιμαριθμοποίησης των φορολογικών κλιμακίων και των λοιπών παραμέτρων υπολογισμού των φόρων εισοδήματος.

Ουσιαστικά, η Τράπεζα της Ελλάδος προτείνει στο οικονομικό επιτελείο της κυβέρνησης να μην υιοθετήσει το σενάριο της τιμαριθμοποίησης των φορολογικών κλιμακίων, το οποίο όπως ήδη έχει αποκαλύψει ο «Ε.Τ.τΚ.» μελετάται ως εναλλακτικό, αλλά να επιμείνει σε ουσιαστικές παρεμβάσεις στις φορολογικές κλίμακες μέσω:

– αυξήσεων στα αφορολόγητα όρια για τους μισθωτούς, συνταξιούχους και κατ’ επάγγελμα αγρότες φορολογούμενους, τόσο τους άγαμους όσο και τους οικογενειάρχες με παιδιά

– ουσιαστικών μειώσεων φορολογικών συντελεστών κυρίως στα μεσαία φορολογικά κλιμάκια, ακόμη και με προσθήκες περισσότερων ενδιάμεσων κλιμακίων, ώστε οι συντελεστές του φόρου εισοδήματος να κλιμακώνονται ομαλότερα, προοδευτικά.

Με τον τρόπο αυτό, όπως υποστηρίζεται, η φορολογική πολιτική θα συμβάλει σε μια δικαιότερη κατανομή των φορολογικών βαρών και σε βελτίωση της εισπραξιμότητας των φόρων.

Αναλυτικότερα, σε ειδικό κεφάλαιο που βρίσκεται στις σελίδες 113-116 της έκθεσης περιλαμβάνεται μια ειδική μελέτη πάνω στο φαινόμενο της «φορολογικής διάβρωσης», της αύξησης δηλαδή των φορολογικών επιβαρύνσεων με ρυθμό υψηλότερο της αύξησης των εισοδημάτων, η οποία συνήθως αποδίδεται στη μη τιμαριθμοποίηση των φορολογικών κλιμακίων.

Οπως διευκρινίζεται, καταρχήν, στη μελέτη: «Η φορολογική διάβρωση (fiscal drag) αναφέρεται στην αύξηση των φορολογικών εσόδων που προκύπτει όταν η φορολογητέα βάση (π.χ. εισόδημα) αυξάνεται σε ονομαστικούς όρους, αλλά οι παράμετροι της φορολογικής νομοθεσίας (π.χ. φορολογικά κλιμάκια, εκπτώσεις/απαλλαγές) δεν αναπροσαρμόζονται αναλόγως. Αυτό οδηγεί σε αύξηση του μέσου αποτελεσματικού φορολογικού συντελεστή. Το φαινόμενο αφορά κυρίως τον Φόρο Εισοδήματος Φυσικών Προσώπων (ΦΕΦΠ) και έχει ιδιαίτερη σημασία για τη δημοσιονομική πολιτική, καθώς επηρεάζει:

(1) τις προβλέψεις των φορολογικών εσόδων, (2) την εκτίμηση του διαθέσιμου δημοσιονομικού χώρου, στο πλαίσιο των νέων δημοσιονομικών κανόνων και (3) την κατανομή του εισοδήματος και κατά συνέπεια τον βέλτιστο σχεδιασμό της φορολογίας. Ιδιαίτερα σε περιόδους υψηλού πληθωρισμού και ταχείας ονομαστικής ανόδου των εισοδημάτων, η φορολογική διάβρωση αυξάνει τη φορολογική επιβάρυνση χωρίς να ενισχύεται η πραγματική φοροδοτική ικανότητα των πολιτών».

ΤΑ ΘΕΤΙΚΑ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ ΤΩΝ ΠΑΡΕΜΒΑΣΕΩΝ 2019-2023

Στην ανάλυση των επιπτώσεων για το ύψος των φορολογικών επιβαρύνσεων από εναλλακτικά σενάρια παρεμβάσεων στις παραμέτρους υπολογισμού του φόρου εισοδήματος τα οποία περιλαμβάνουν και την τιμαριθμική αναπροσαρμογή. Τα τελικά συμπεράσματα που προκύπτουν είναι τα εξής:

• Η αναμόρφωση της φορολογικής κλίμακας, η μείωση των συντελεστών και η μείωση των ασφαλιστικών εισφορών που νομοθετήθηκαν την περίοδο 2019-2023, συγκριτικά με τα εναλλακτικά σενάρια τιμαριθμοποίησης που εξετάστηκαν, ενίσχυσαν περισσότερο την αναδιανεμητική ικανότητα του φορολογικού συστήματος, ενδυναμώνοντας τον προοδευτικό του χαρακτήρα και περιορίζοντας την ανισότητα.
• Οι διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις της περιόδου 2019-2023 όχι μόνο εξάλειψαν τη δυνητική φορολογική διάβρωση, αλλά και οδήγησαν σε υπεραντιστάθμισή της (περίπου κατά 10%), διατηρώντας τα φορολογικά έσοδα (ως % του ΑΕΠ) σταθερά, σε ένα περιβάλλον ισχυρών πληθωριστικών πιέσεων και ονομαστικής αύξησης των εισοδημάτων.
• Η φορολογική πολιτική που εφαρμόστηκε στην Ελλάδα την περίοδο 2019-2023 κατάφερε να αντισταθμίσει πλήρως τις επιπτώσεις της φορολογικής διάβρωσης, μειώνοντας το πραγματικό φορολογικό βάρος, διατηρώντας παράλληλα τη σταθερότητα των εσόδων και συμβάλλοντας στη μείωση της εισοδηματικής ανισότητας περισσότερο σε σχέση με εναλλακτικά σενάρια τιμαριθμοποίησης των φορολογικών παραμέτρων.