Λύση που να έχει διάρκεια, να φέρνει ελάφρυνση στους δανειολήπτες και μη βάζει σε κίνδυνο το σύστημα έχει προαναγγείλει ο υπουργός Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών, Κυριάκος Πιερρακάκης. «Θα υπάρξει μια λύση, θα υπάρξει έμφαση στον εξωδικαστικό μηχανισμό στο πλαίσιο αυτής της λύσης (…). Και όλο αυτό θα γίνει σε συνεργασία με την Τράπεζα της Ελλάδος, γιατί πρέπει πάντοτε να διασφαλίζεται και το πρόγραμμα “Ηρακλής” για τα κόκκινα δάνεια και η ευστάθεια του τραπεζικού συστήματος. Ομως νομίζω ότι είμαστε σε θέση να προχωρήσουμε”, δήλωσε πρόσφατα ο ίδιος.

Ελάφρυνση

Το νέο πλαίσιο θα έχει κοινά στοιχεία με το μοντέλο που ακολούθησαν άλλα ευρωπαϊκά κράτη και θα προβλέπει «κούρεμα» οφειλής ανάλογα με τις πραγματικές δυνατότητες του οφειλέτη. Σημαντικό ότι από την κυβέρνηση ξεκαθαρίζουν πως με το νέο μοντέλο δεν θα δημιουργηθεί πρόβλημα για τα δάνεια που έχουν τιτλοποιηθεί μέσω του «Ηρακλή», ένα από τα σημεία που δυσκόλευε τη διαδικασία.

Ποια είναι η λύση; «Κούρεμα» οφειλής και μείωση ύψους των δόσεων. Δίχως αυτά τα δύο, καμία λύση δεν θα απαντούσε στον πυρήνα του προβλήματος, ενώ παράλληλα είναι αυτονόητο πως χρειάζεται να διακοπεί η σχέση με το ελβετικό φράγκο, ώστε να σταματήσει το πρόβλημα στη ρίζα του. Οπως ξεκαθαρίζουν γνώστες των εξελίξεων, ο στόχος δεν είναι μία γρήγορη λύση, αλλά μία λύση που να αντέχει στον χρόνο και να την αντέχουν τόσο οι δανειολήπτες όσο και το σύστημα.

Νέα… βάση

Το πρώτο βήμα θα είναι η μετατροπή του επιτοκίου του δανείου από το ελβετικό φράγκο σε ευρώ. Ετσι θα κλείσει και η πόρτα στον κίνδυνο ενδεχόμενων μελλοντικών αυξήσεων των υπολοίπων. Ακόμα και έτσι, τα υπόλοιπα είναι αυξημένα έως και άνω του 70%, ενώ σε πολλές περιπτώσεις το συνολικό κόστος αποπληρωμής των δανείων, είναι μεγαλύτερο από την αξία των κατοικιών που έχουν αγοραστεί! Για να αντιμετωπιστεί αυτή η παράμετρος και για να γίνει βιώσιμη η όποια νέα ρύθμιση, θα περιλαμβάνει και «κούρεμα» που θα προκύψει με τη μετατροπή του επιτοκίου, το οποίο θα μειώνει το υπόλοιπο έως και 25%. Η πρόθεση είναι να πέσει «ψαλίδι» στις προσαυξήσεις που έχουν γονατίσει τους δανειολήπτες και αυτό θα γίνει ανάλογα με τις πραγματικές δυνατότητες του κάθε ενός. Μεγαλύτερο κούρεμα για τους φτωχότερους, μικρότερο για όσους έχουν μεγαλύτερες οικονομικές δυνατότητες. Πάντως η μείωση της οφειλής δεν αναμένεται να είναι μικρότερη από 10%. Το μεγαλύτερο όφελος θα δουν όσοι ανήκουν στους «ευάλωτους». Συνολικά, θα βγει ένα νέο ποσό δόσης, το οποίο θα αντικατοπτρίζει τη πραγματικότητα του νέου υπολοίπου, αλλά δεν θα είναι σταθερό. Η πρόθεση είναι να υπάρξει χρόνος προσαρμογής με μικρότερες δόσεις στην αρχή που θα αυξάνονται λίγο κάθε χρόνο.

Το χαρτοφυλάκιο

Αν και πολλοί ήδη έχουν εξοφλήσει ή με άλλους τρόπους απαλλαγεί από τα ακριβά αυτά δάνεια, παραμένει αγκάθι για περίπου 37.000 – 40.000 δανειολήπτες (αρχικά 50.000). Συνολικά η αξία των δανείων στα χαρτοφυλάκια των τραπεζών φτάνει τα 4,5 δισ. ευρώ. Από αυτά, σχεδόν τα 3 δισ. ευρώ είναι σε «πράσινα» δάνεια, δηλαδή που εξυπηρετούνται κανονικά, ενώ περίπου το 1,5 δισ. ευρώ είχε κοκκινίσει και πέρασε στα χέρια των servicers. Αν και έχει απομείνει περίπου το 64,3% από το αρχικό σύνολο των 7 δισ. ευρώ, το ποσό παραμένει μεγάλο, το πρόβλημα πραγματικό και οι οικογένειες που επηρεάζονται άμεσα από το βάρος του δανεισμού πολλές. Ισως από τα πιο δύσκολα μέρη του προβλήματος ήταν το πώς θα γίνει η ρύθμιση/συμβιβασμός και στα δάνεια που έχουν περάσει στους servicers, χωρίς όμως να επηρεαστεί ο «Ηρακλής». Από τα περίπου 37.000 εναπομείναντα δάνεια, τα 20.000 βρίσκονται στις τράπεζες, ενώ τα 17.000, τα διαχειρίζονται οι servicers.

Ασπίδα στις τράπεζες

Στο οικονομικό επιτελείο ζυγίζουν και τις δύο πλευρές της εξίσωσης. Από τη μία πλευρά η ανάγκη να λυθεί ένα ζήτημα που ταλαιπωρεί δεκάδες χιλιάδες πολίτες, για δύο δεκαετίες, από την άλλη να γίνει με τρόπο που δεν θα βγάλει εκτός ορίων ασφάλειας τις τράπεζες. Περίπου 1,5 δισ. ευρώ έχουν τιτλοποιηθεί μέσω του «Ηρακλή», αλλά τα άλλα 3 δισ. ευρώ είναι ακόμα στα βιβλία των τραπεζών και ένα μεγάλο κούρεμα ή μείωση των προς είσπραξη ποσών, θα φέρει αναταράξεις. Η Eurobank έχει στα βιβλία της περισσότερο από το μισό αυτών των δανείων, περίπου 1,65 δισ. ευρώ. Οι πιθανές επιπτώσεις της τελικής λύσης για τις τράπεζες, είναι και ο λόγος που τόσο η Τράπεζα της Ελλάδος όσο και ο SSM παρακολουθούν στενά τις εξελίξεις και έχει ξεκαθαριστεί ότι η όποια λύση δεν θα ξεφεύγει από τους κανόνες κεφαλαιακής επάρκειας και πρόληψης κινδύνων.