Ολόκληρο το κείμενο της τροπολογίας

ΠΡΟΣΘΗΚΗ/ΤΡΟΠΟΛΟΓΙΑ

ΣΤΟ ΣΧΕΔΙΟ ΝΟΜΟΥ ΤΟΥ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΚΑΙ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ

«ΠΛΑΙΣΙΟ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΩΘΗΣΗ ΤΗΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΒΙΟΜΕΘΑΝΙΟΥ, ΚΑΝΟΝΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΤΗΣ ΑΓΟΡΑΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΥΔΡΟΓΟΝΟΥ ΚΑΙ ΤΑ ΓΕΩΓΡΑΦΙΚΑ ΠΕΡΙΟΡΙΣΜΕΝΑ ΔΙΚΤΥΑ ΥΔΡΟΓΟΝΟΥ – ΜΕΡΙΚΗ ΕΝΣΩΜΑΤΩΣΗ ΟΔΗΓΙΑΣ (ΕΕ) 2024/1788 ΚΑΙ ΑΛΛΕΣ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΤΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ»

Αρθρο 1

Ζητήματα οριοθέτησης οικισμών – Τροποποίηση παρ. 2 άρθρου 12 ν. 4759/2020

Στην παρ. 2 του άρθρου 12 του ν. 4759/2020 (Α’ 245), περί οριοθέτησης οικισμών επέρχονται οι ακόλουθες τροποποιήσεις: α) η υφιστάμενη παράγραφος αριθμείται ως περ. «α», β) οι υφιστάμενες περ. α) έως δ) και οι εσωτερικές παραπομπές τους αναριθμούνται σε υποπερ. αα) έως αδ), αντίστοιχα, γ) προστίθενται περ. β) έως ε), και η παρ. 2 διαμορφώνεται ως εξής:

«2.α H οριοθέτηση των οικισμών της παρ. 1, γίνεται στο πλαίσιο είτε Τοπικού Πολεοδομικού Σχεδίου (Τ.Π.Σ.), είτε Ειδικού Πολεοδομικού Σχεδίου (Ε.Π.Σ.), είτε αυτοτελούς προεδρικού διατάγματος που καλύπτει τουλάχιστον έναν (1) οικισμό.

Στη τελευταία περίπτωση το προεδρικό διάταγμα εκδίδεται μετά από γνώμη του οικείου Συμβουλίου Πολεοδομικών Θεμάτων και Αμφισβητήσεων (ΣΥ.ΠΟ.ΘΑ.) ή του αρμοδίου Κεντρικού Συμβουλίου Πολεοδομικών Θεμάτων και Αμφισβητήσεων (ΚΕ.ΣΥ.ΠΟ.ΘΑ.) για τις περιπτώσεις παραδοσιακών οικισμών και οικισμών της περ. αδ), και πρόταση του κατά περίπτωση αρμόδιου Υπουργού και ειδικότερα:

αα) με πρόταση του Υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας για τις περιπτώσεις μη προστατευόμενων οικισμών σε όλη την επικράτεια ή παραδοσιακών οικισμών πλην των κατωτέρω περ. αβ) και αγ), αβ) με πρόταση του αρμοδίου για τα νησιά του Αιγαίου Υπουργού, στην περίπτωση παραδοσιακών οικισμών των περιφερειών Βορείου και Νοτίου Αιγαίου, αγ) με πρόταση του αρμοδίου Υπουργού για τη Μακεδονία και Θράκη, στην περίπτωση παραδοσιακών οικισμών των περιφερειών Δυτικής και Κεντρικής Μακεδονίας και Ανατολικής Μακεδονίας – Θράκης, αδ) στις περιπτώσεις οικισμών της Επικράτειας οι οποίοι, στο σύνολό τους ή σε τμήμα τους, έχουν κηρυχθεί αρχαιολογικοί χώροι ή ιστορικοί τόποι ή περιλαμβάνονται στον Κατάλογο της Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO, πέραν των ανωτέρω κατά περίπτωση αρμόδιων Υπουργών, το προεδρικό διάταγμα προτείνεται από κοινού με τον Υπουργό Πολιτισμού.

Με το ίδιο Προεδρικό Διάταγμα οριοθέτησης κάθε οικισμού καθορίζονται οι όροι και περιορισμοί δόμησης, καθώς και οι επιτρεπόμενες χρήσεις γης, ανάλογα με την κατηγορία, τη φυσιογνωμία και τον βαθμό προστασίας του.

Το ως άνω Προεδρικό Διάταγμα δημοσιεύεται στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως, συνοδευόμενο από τοπογραφικό διάγραμμα ή ορθοφωτοχάρτη κατάλληλης κλίμακας

(1:1.000 έως 1:5000), στο οποίο σημειώνονται τα όρια του οικισμού, ως κορυφές κλειστής ή κλειστών πολυγωνικών γραμμών με τις ψηφιακές συντεταγμένες αυτών εξαρτημένες από τ Εθνικό Τριγωνομετρικό Δίκτυο (ΕΓΣΑ’ 87).

Για τους ήδη οριοθετημένους οικισμούς δεν είναι επιτρεπτή η διεύρυνση των ορίων τους με νέα διοικητική πράξη οριοθέτησης, παρά μόνο για λόγους νομιμότητας κατά την αρχικήοριοθέτηση του οικισμού, όπως για πλάνη περί τα πράγματα, με πράξη, η οποία πρέπει να αιτιολογείται ειδικώς με αναφορά σε συγκεκριμένα πραγματικά περιστατικά και στοιχεία.

β. Κατά παρέκκλιση κάθε αντίθετης διάταξης, το όριο των οικισμών που έχουν μέχρι επτακόσιους (700) κατοίκους, κατά την τελευταία απογραφή και οριοθετήθηκαν με πράξη αναρμοδίου οργάνου, δύναται, κατά την οριοθέτησή τους βάσει του από 11/15.4.2025 π.δ. (Δ’ 194), να διευρύνεται, πέραν της πολυγωνικής γραμμής της παρ. Β5 του άρθρου 5 του εν λόγω διατάγματος και μέχρι την προγενέστερη πράξη καθορισμού του ορίου των οικισμών, υπό την επιφύλαξη των κριτηρίων του άρθρου 6 αυτού, αναλόγως με την περίπτωση και μετά από τεκμηρίωση.

Η περιοχή αυτή ορίζεται ως Ζώνη Ανάπτυξης Οικισμού (Ζ.Α.Ο.), για την υποστήριξη και ενίσχυση του περιφερειακού δικτύου οικισμών, προσαρμοσμένου στα σύγχρονα πρότυπα βιώσιμης ανάπτυξης. Ο χαρακτήρας της ζώνης αυτής είναι συμβατός με τον χαρακτήρα και τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά των υπολοίπων ζωνών του οικισμού και λειτουργεί συμπληρωματικά με αυτές.

Στη Ζ.Α.Ο. άρτια θεωρούνται τα οικόπεδα με ελάχιστο εμβαδόν αρτιότητας από πεντακόσια τετραγωνικά μέτρα (500 τ.μ.) έως δύο χιλιάδες (2.000) τ.μ. και πρόσωπο ελάχιστου μήκους δέκα (10) μ. σε κοινόχρηστη οδό. Το εμβαδόν αρτιότητας και το ελάχιστο μήκος προσώπου σε κοινόχρηστη οδό εξειδικεύονται με το π.δ. οριοθέτησης κάθε οικισμού, λαμβάνοντας υπόψη εκείνα τα μεγέθη που θεωρούνται τα πλέον αντιπροσωπευτικά του χαρακτήρα και της διαμορφωμένης κατάστασης στην υπόψη ζώνη, το δε κτίριο τοποθετείται κατ΄ ελάχιστον σε απόσταση πέντε (5) μέτρων από τον άξονα της ανωτέρω οδού. Για τα λοιπά μεγέθη, όρους και περιορισμούς δόμησης, ισχύουν τα οριζόμενα για τη ζώνη Β1 του άρθρου 5 του από 11/15.4.2025 π.δ..

Οι χρήσεις γης στη Ζ.Α.Ο. καθορίζονται σύμφωνα με τις παρ. Β και Γ του άρθρου 14 του από 11/15.4.2025 π.δ., κατόπιν τεκμηρίωσης με βάση τα ειδικότερα χαρακτηριστικά της ζώνης αυτής και τη φυσιογνωμία του κάθε οικισμού.

γ. Κατά παρέκκλιση κάθε αντίθετης διάταξης, για οικισμούς από επτακόσιους ένα (701) μέχρι μκαι δύο χιλιάδες (2.000) κατοίκους, κατά την τελευταία απογραφή, που οριοθετήθηκαν με προγενέστερη πράξη αναρμοδίου οργάνου, είναι δυνατόν, στο πλαίσιο Τ.Π.Σ. ή Ε.Π.Σ., η περιοχή που εκτείνεται πέραν της πολυγωνικής γραμμής της παρ. Β5 του άρθρου 5 του ως άνω από 11/15.4.2025 π.δ. και μέχρι του, με προγενέστερη πράξη, καθορισμένου ορίου τους, να καθορίζεται ως Περιοχή Ειδικών Χρήσεων (Π.Ε.Χ.), για την υποστήριξη και ενίσχυση του περιφερειακού δικτύου οικισμών, προσαρμοσμένου στα σύγχρονα πρότυπα βιώσιμης ανάπτυξης.

Ειδικά για τις ως άνω περιπτώσεις καθορισμού Π.Ε.Χ. στο πλαίσιο Τ.Π.Σ. ή Ε.Π.Σ., άρτια θεωρούνται τα γήπεδα με ελάχιστο εμβαδόν από δύο χιλιάδες (2.000) τ.μ. έως τέσσερις χιλιάδες (4.000) τ.μ. και πρόσωπο ελάχιστου μήκους δεκαπέντε (15) μ. σε κοινόχρηστη οδό.

Ο χαρακτήρας της περιοχής αυτής είναι συμβατός με τον χαρακτήρα και τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά των ζωνών του οικισμού και λειτουργεί συμπληρωματικά με αυτές. Το ελάχιστο εμβαδόν αρτιότητας και το ελάχιστο μήκος προσώπου σε κοινόχρηστη οδό εξειδικεύονται με το π.δ. έγκρισης του Τ.Π.Σ. ή Ε.Π.Σ., λαμβάνοντας υπόψη τα μεγέθη που θεωρούνται τα πλέον αντιπροσωπευτικά του χαρακτήρα και της διαμορφωμένης κατάστασης στην υπόψη περιοχή. Για τα λοιπά μεγέθη, όρους και περιορισμούς δόμησης, ισχύει το από 24.5.1985 π.δ. (Δ΄ 270).Οι χρήσεις γης για τις ως άνω περιπτώσεις Π.Ε.Χ. καθορίζονται κατ’ αναλογία και σύμφωνα με τις παρ. Β και Γ του άρθρου 14 του από 11/15.4.2025 π.δ., κατόπιν τεκμηρίωσης με βάση τα ειδικότερα χαρακτηριστικά της περιοχής, για την ορθολογική κατανομή και συσχέτιση των χρήσεων γης, ώστε να αποφεύγονται μεταξύ τους συγκρούσεις και ανεξέλεγκτη κατανάλωση φυσικών πόρων. Σε κάθε περίπτωση υφίσταται η δυνατότητα, εφόσον συντρέχουν οι προϋποθέσεις, επέκτασης των οικισμών, σύμφωνα με τις παρ. 6, 8 και 9 του παρόντος.

δ. Οικόπεδα που εμπίπτουν στην περ. β, τα οποία είχαν δημιουργηθεί νομίμως κατά την περ. 3 της παρ. Γ του άρθρου 9 του από 11/15.4.2025 π.δ., μέχρι την έκδοση του εν λόγω π.δ., με βάση προϊσχύουσες διατάξεις ή με βάση τα ορισθέντα μεγέθη σε προγενέστερη πράξη οριοθέτησης του οικισμού, θεωρούνται άρτια και οικοδομήσιμα, εφόσον έχουν το ελάχιστο κατά την περ. β πρόσωπο σε κοινόχρηστη οδό και το σχετικό κτίριο τοποθετείται σε απόσταση τουλάχιστον πέντε (5) μέτρων από τον άξονα αυτής.

ε. Με προεδρικό διάταγμα που εκδίδεται μετά από πρόταση του Υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας, δύναται να εξειδικεύονται περαιτέρω οι ως άνω διατάξεις που αφορούν στη Ζ.Α.Ο., καθώς και οι γενικοί ή ειδικοί όροι και περιορισμοί δόμησης και οι χρήσεις γης, εντός αυτής και να καθορίζεται κάθε άλλο αναγκαίο στοιχείο για την προστασία της φυσιογνωμίας και τη βιώσιμη ανάπτυξη των οικισμών της περ. β’.».

Αρθρο 2

Χορήγηση ενίσχυσης για την κατασκευή και λειτουργία τηλεθέρμανσης στους Δήμους Κοζάνης, Εορδαίας και Αμυνταίου της Περιφέρειας Δυτικής Μακεδονίας –

Τροποποίηση παρ. 12 άρθρου εξηκοστού πρώτου ν. 4839/2021

Στην παρ. 12 του εξηκοστού πρώτου άρθρου του ν. 4839/2021 (Α΄181), περί σύστασης Ειδικού Λογαριασμού με την ονομασία «Ταμείο Ενεργειακής Μετάβασης» και χορήγησης επιδότησης λογαριασμού ηλεκτρικής ενέργειας και φυσικού αερίου σε καταναλωτές, επέρχονται οι ακόλουθες τροποποιήσεις: α) στην περ. β) προστίθεται υποπερ. βιβ), β) στο προτελευταίο εδάφιο, βα) μετά από τη λέξη «καθορίζονται», προστίθενται οι λέξεις «, κατά περίπτωση, », ββ) η παραπομπή «βια» διορθώνεται σε «βιβ», και η παρ. 12 διαμορφώνεται ως εξής:

«12. Ο ειδικός λογαριασμός «Ταμείο Ενεργειακής Μετάβασης» διαχωρίζεται λογιστικά στους εξής δύο (2) Yπολογαριασμούς:

α) τον Υπολογαριασμό Εσόδων, και β) τον Υπολογαριασμό Εξόδων.

α) Ο Υπολογαριασμός Εσόδων του ειδικού λογαριασμού έχει τις εξής εισροές:

αα) έσοδα από τον Ειδικό Λογαριασμό Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (Α.Π.Ε.) και

Συμπαραγωγής Ηλεκτρισμού Θερμότητας Υψηλής Απόδοσης (Σ.Η.Θ.Υ.Α.) του άρθρου 143 του ν. 4001/2011 (Α΄179),

αβ) Έσοδα που προβλέπονται στην υποπερ. στ΄ της περ. Α.2.1 της παρ. Α.2. του άρθρου 25 του ν. 3468/2006 (Α΄ 129),

αγ) έσοδα από τον ειδικό λογαριασμό Υπηρεσιών Κοινής Ωφέλειας του άρθρου 55 του ν. 4001/2011,

αδ) έσοδα από τον Κρατικό Προϋπολογισμό,

αε) ποσά που προβλέπονται από την κείμενη νομοθεσία,

αστ) πόρους από λογαριασμό της Περιφέρειας Δυτικής Μακεδονίας που αποδίδονται μέχρι

την 31η Ιανουαρίου κάθε έτους, ύψους τριών εκατομμυρίων ευρώ (3.000.000 Euro),αζ) ποσά που παρακρατούνται από το επίδομα θέρμανσης προς τους ωφελούμενους της

τηλεθέρμανσης στην Περιφέρεια Δυτικής Μακεδονίας, σύμφωνα με την παρ. 12Ζ,

αη) ποσά που παρακρατούνται από τα ανταποδοτικά τέλη Α.Π.Ε. της παρ. 4 του άρθρου 87

του ν. 4964/2022 (Α΄150), σύμφωνα με τις παρ. 12Γ και 12Δ, και

αθ) ποσά που παρακρατούνται από τα προϋπολογιζόμενα έσοδα των Δήμων

Κοζάνης, Εορδαίας και Αμυνταίου από τους ετήσιους Κεντρικούς Αυτοτελείς Πόρους, σύμφωνα με την παρ. 12Η.

β) Ο Υπολογαριασμός Εξόδων του ειδικού λογαριασμού «Ταμείο Ενεργειακής Μετάβασης»

έχει τις εξής εκροές:

βα) τις επιδοτήσεις ηλεκτρικής ενέργειας και φυσικού αερίου,

ββ) τα ποσά που αφορούν στο επίδομα θέρμανσης του άρθρου 79 του ν. 4756/2020 (Α΄ 235),

βγ) τα ποσά που αφορούν στο κόστος λειτουργίας τηλεθέρμανσης του Δήμου Εορδαίας της Περιφερειακής Ενότητας Κοζάνης της Περιφέρειας Δυτικής Μακεδονίας, μέχρι τη σύνδεση της τηλεθέρμανσης του Δήμου με την υπό κατασκευή μονάδα παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας «ΠΤΟΛΕΜΑΙΔΑ V»,

βδ) τα ποσά που αφορούν στον ειδικό λογαριασμό για την επανασύνδεση παροχών ηλεκτρικού ρεύματος που έχει συσταθεί με το άρθρο 36 του ν. 4508/2017 (Α΄ 200), βε) τα ποσά που αφορούν στον ειδικό λογαριασμό για τη χορήγηση ενίσχυσης σε οικιακούς καταναλωτές λόγω περιβαλλοντικής επιβάρυνσης από λιγνιτική δραστηριότητα που έχει συσταθεί με το άρθρο 26 του ν. 4513/2018 (Α΄ 9),

βστ) δράσεις που αφορούν στην απόσυρση και αντικατάσταση οικιακών ηλεκτρικών συσκευών μέσω συστημάτων εναλλακτικής διαχείρισης και ανακύκλωσης από

πιστοποιημένους φορείς,

βζ) ποσά που προβλέπονται από την κείμενη νομοθεσία,

βη) τα ποσά που μεταφέρονται στον ειδικό λογαριασμό που θα συσταθεί από τον Διαχειριστή του Ελληνικού Συστήματος Μεταφοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας για την εφαρμογή των εκκαθαρίσεων του μεταβλητού κόστους παραγωγής των μονάδων του ατμοηλεκτρικού σταθμού Αγίου Δημητρίου που εντάσσονται σε λειτουργία για την παροχή υπηρεσιών τηλεθέρμανσης όπως αυτά καθορίζονται με κοινή απόφαση των Υπουργών Περιβάλλοντος και Ενέργείας και Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών, κατόπιν εισήγησης του Διαχειριστή και γνώμης της Ρυθμιστικής Αρχής Αποβλητών, Ενέργειας και Υδάτων (Ρ.Α.Α.Ε.Υ.),

βθ) ποσά που εξυπηρετούν αποκλειστικά την εξόφληση ληξιπρόθεσμων οφειλών προμήθειας θερμικής ενέργειας της Δημοτικής Επιχείρησης Τηλεθέρμανσης Πτολεμαΐδας (Δ.Ε.ΤΗ.Π.), της Υπηρεσίας Τηλεθέρμανσης της Δημοτικής Επιχείρησης Ύδρευσης και Αποχέτευσης Κοζάνης (Δ.Ε.Υ.Α. Κοζάνης) και της Δημοτικής Επιχείρησης Τηλεθέρμανσης Ευρύτερης Περιοχής Αμυνταίου (Δ.Ε.Τ.Ε.Π.Α.), σύμφωνα με τις παρ. 12Β έως 12Δ,

βι) ποσά που αφορούν χορήγηση ενίσχυσης για την κάλυψη διαφορικού κόστους προμήθειας θερμικής ενέργειας των Δήμων Κοζάνης και Εορδαίας, σύμφωνα με την παρ.12ΣΤ,

βια) ποσά για την κάλυψη του ενός τρίτου (1/3) των οφειλών που θα προκύψουν για τη Δ.Ε.Υ.Α. Κοζάνης από την τιμολόγηση του κόστους εμπορίας δικαιωμάτων διοξειδίου του άνθρακα (CO2) για το έτος 2024 και για την Δ.Ε.ΤΗ.Π. από την κάλυψη του κόστους των τόκων υπερημερίας στο σύνολό τους, για τη ληξιπρόθεσμη οφειλή κατανάλωσης ηλεκτρικής ενέργειας από ηλεκτρικούς λέβητες.βιβ) ποσά που αφορούν χορήγηση ενίσχυσης για την κατασκευή των απαιτούμενων υποδομών για τη λειτουργία των δικτύων τηλεθέρμανσης της Δημοτικής Επιχείρησης Τηλεθέρμανσης Πτολεμαΐδας (Δ.Ε.ΤΗ.Π.), της Υπηρεσίας Τηλεθέρμανσης της Δημοτικής Επιχείρησης Ύδρευσης και Αποχέτευσης Κοζάνης (Δ.Ε.Υ.Α. Κοζάνης) και της Δημοτικής Επιχείρησης Τηλεθέρμανσης Ευρύτερης Περιοχής Αμυνταίου (Δ.Ε.Τ.Ε.Π.Α.).

Με κοινή απόφαση των Υπουργών Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών και των κατά περίπτωση αρμόδιων Υπουργών καθορίζονται η περιοδικότητα, η διαδικασία, το ύψος και κάθε άλλο θέμα σχετικά με τις εισροές των υποπερ. αστ) έως αθ).

Με κοινή απόφαση των Υπουργών Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών και των κατά περίπτωση αρμόδιων Υπουργών καθορίζονται, κατά περίπτωση, η περιοδικότητα, η διαδικασία, οι περιστάσεις υπό τις οποίες χρησιμοποιείται η κάθε κατηγορία, το ύψος χρήσης και κάθε άλλο θέμα σχετικά με τις εκροές των υποπερ. βη) έως βιβ).

Με απόφαση του Υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας καθορίζεται το ποσοστό των εισροών που αποδίδεται, ως ανταποδοτικό τέλος, στον Διαχειριστή Α.Π.Ε. και Εγγυήσεων Προέλευσης (Δ.Α.Π.Ε.Ε.Π. Α.Ε.), για την κάλυψη των λειτουργικών και διαχειριστικών δαπανών του Ταμείου Ενεργειακής Μετάβασης.».

Αρθρο 3

Ενεργοποίηση σταθμών Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας στο δίκτυο – Προσθήκη παρ. 14 στο άρθρο 97 του ν. 4951/2022

Στο άρθρο 97 του ν. 4951/2022 (Α’ 129), περί αύξησης ηλεκτρικού χώρου στο δίκτυο και προώθησης ενεργειακού συμψηφισμού και σταθμών αυτοπαραγωγής, προστίθεται παρ. 14

ως εξής:

«14. Σε περίπτωση εξαιρούμενων και γνωστοποιούμενων σταθμών, που έχουν ήδη κατασκευαστεί και για τους οποίους, κατά την έναρξη ισχύος του παρόντος, η διάρκεια ισχύος της Οριστικής Προσφοράς Σύνδεσης έχει λήξει ή για τους οποίους έχει παύσει να ισχύει η δέσμευση ηλεκτρικού χώρου (πέρας διάρκειας ισχύος σύμβασης σύνδεσης), ο Διαχειριστής του Δικτύου δύναται να προβεί στη σύνδεσή τους, εφόσον υφίσταται διαθέσιμος ηλεκτρικός χώρος και ο ενδιαφερόμενος, εντός τριάντα (30) ημερών από την έναρξη ισχύος του παρόντος, υποβάλλει στον Διαχειριστή του Δικτύου αίτηση ενεργοποίησης του σταθμού στο δίκτυο. Αν ο Διαχειριστής του Δικτύου ζητήσει συμπληρωτικά έγγραφα και στοιχεία, καθώς και διευκρινίσεις επί των υποβληθέντων εγγράφων, ο ενδιαφερόμενος τα προσκομίζει εντός είκοσι (20) ημερών, άλλως η αίτηση ενεργοποίησης καθίσταται απαράδεκτη. Σε περίπτωση μη ύπαρξης διαθέσιμου ηλεκτρικού χώρου, η αίτηση ενεργοποίησης του ενδιαφερόμενου απορρίπτεται. Για τη σύνδεση των εν μλόγω σταθμών ο Διαχειριστής του Δικτύου δύναται να αξιοποιήσει το περιθώριο απορρόφησης ισχύος ανά Υποσταθμό που διατίθεται πλέον του υφιστάμενου περιθωρίου, σύμφωνα με το παρόν. Ο Διαχειριστής του Δικτύου προβαίνει στη σύνδεση των εν λόγω σταθμών κατά προτεραιότητα».

Δόμηση σε οικισμούς κάτω των 2.000 κατοίκων: Τα 8 SOS και οι αλλαγές

Νομοθετική ρύθμιση που παρέχει πολεοδομική ασφάλεια στους οικισμούς με λιγότερους από 2.000 κατοίκους παρουσιάστηκε σε σύσκεψη που είχε ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης με τον υπουργό Περιβάλλοντος και Ενέργειας Σταύρο Παπασταύρου και τον υφυπουργό, Νίκο Ταγαρά.

Ερωτήσεις και απαντήσεις για τη νομοθετική ρύθμιση

Μετά τη γνωστοποίηση της είδησης, το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας εξέδωσε αναλυτικές ερωταπαντήσεις σχετικά με τη νομοθετική ρύθμιση για τους οικισμούς κάτω των 2.000 κατοίκων.

1. Ποιο πρόβλημα έχει προκύψει με τους οικισμούς;

Το Συμβούλιο της Επικρατείας ακύρωσε -με μια σειρά αποφάσεών του το 2017, το 2019 και το 2022- τα όρια οικισμών στο Λασίθι, στο Πήλιο και στην Πάρο, τα οποία είχαν καθοριστεί με αποφάσεις νομαρχών. Συγκεκριμένα, το ΣτΕ έκρινε αναρμόδιους τους νομάρχες και ανεπαρκή τα κριτήρια οριοθέτησης που ακολούθησαν. Οι αποφάσεις αυτές αφενός οδήγησαν τους συγκεκριμένους οικισμούς σε οικοδομική αδράνεια, καθώς εκεί δεν εκδόθηκε ούτε μία οικοδομική άδεια επί σειρά ετών και ως σήμερα, αφετέρου έθεσε εν δυνάμει σε αμφισβήτηση την οριοθέτηση και των υπόλοιπων, 12.000 οικισμών κάτω των 2.000 κατοίκων σε ολόκληρη την ελληνική επικράτεια, που δεν είναι θεσμοθετημένοι με Προεδρικό Διάταγμα αλλά με αποφάσεις νομαρχών.

2. Τι προέβλεπε το Προεδρικό Διάταγμα (ΠΔ) που πρότεινε το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας;

3. Το ΠΔ αφορά όλους τους οικισμούς της χώρας;

Όχι, από το πεδίο εφαρμογής του ΠΔ εξαιρούνται: i) οι οικισμοί άνω των 2.000 κατοίκων, ii) οι νέοι οικισμοί μετά το 1983, iii) οι παραλιακοί οικισμοί που εντάσσονται σε Ζώνες Οικιστικού Ελέγχου (ΖΟΕ), σε συγκεκριμένες περιφερειακές ενότητες όπως η Αττική, η Εύβοια, η Κορινθία, η Θεσσαλονίκη, η Πιερία και η Χαλκιδική.

4. Ποιο είναι το ζήτημα που ανέκυψε κατά την επεξεργασία του ΠΔ στο Συμβούλιο της Επικρατείας;

Το ζήτημα ανέκυψε κατόπιν της απόρριψης από το ΣτΕ της Ζώνης Γ (στα εξωτερικά όρια του οικισμού που είχαν οριοθετηθεί) και αφορούσε αποκλειστικά και μόνο αδόμητα ακίνητα στη Ζώνη αυτή, των οικισμών κάτω των 2.000 κατοίκων και μόνον τις περιπτώσεις στις οποίες οι νομαρχιακές αποφάσεις οριοθέτησης δεν πληρούσαν τα απαιτούμενα επιστημονικά κριτήρια.

5. Ποια είναι η λύση που προκρίνει το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας;

Το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας έρχεται να επιλύσει αυτή την εκκρεμότητα, με την εισαγωγή δύο νέων πολεοδομικών εργαλείων: i) τη Ζώνη Ανάπτυξης Οικισμού και ii) την Περιοχή Ειδικών Χρήσεων, με γνώμονα τη δημογραφική πρόκληση που αντιμετωπίζουν αυτοί οι οικισμοί, την προστασία εμπράγματων δικαιωμάτων που έχουν αποκτηθεί καλόπιστα, καθώς και τη σταθερότητα της σχέσης κράτους-πολίτη. Με τα δύο αυτά εργαλεία επιλύουμε την κανονιστική ασάφεια, ενισχύουμε την προοπτική των μικρών οικισμών, με σεβασμό στην ταυτότητα και στην ιστορική κληρονομιά του κάθε τόπου, για μια Ελλάδα χωροταξικά ασφαλή, αναπτυξιακά ισχυρή με προτεραιότητα στην αποκέντρωση και στήριξη του δημογραφικού.

6. Τι προβλέπουν τα δύο νέα πολεοδομικά εργαλεία;

Η Ζώνη Ανάπτυξης Οικισμού (Ζ.Α.Ο.) είναι ένα νέο πολεοδομικό εργαλείο για την υποστήριξη και ενίσχυση του περιφερειακού δικτύου οικισμών, στο πλαίσιο αντιμετώπισης του δημογραφικού και ενίσχυσης της αποκέντρωσης. Βρίσκεται εντός οικισμού και προσομοιάζει στη Ζώνη Β1 αυτού. Αφορά οικισμούς μέχρι και 700 κατοίκους. Μέσω του εργαλείου αυτού προβλέπεται η δυνατότητα, κατά την οριοθέτηση των οικισμών στο πλαίσιο του προγράμματος «Κωνσταντίνος Δοξιάδης», να διευρύνεται το όριό τους πέραν της Ζώνης Β1, έως το σημερινό όριο του οικισμού, κατόπιν ειδικής τεκμηρίωσης.

Στη Ζ.Α.Ο. άρτια θα θεωρούνται τα οικόπεδα με ελάχιστο εμβαδόν αρτιότητας από 500 τ.μ. έως 2.000 τ.μ. και πρόσωπο ελάχιστου μήκους 10 μ. σε κοινόχρηστη οδό. Το εμβαδόν αρτιότητας και το ελάχιστο μήκος προσώπου σε κοινόχρηστη οδό εξειδικεύονται με το ΠΔ οριοθέτησης του οικισμού. Για τα λοιπά μεγέθη, όρους και περιορισμούς δόμησης, ισχύουν τα οριζόμενα για τη ζώνη Β1. Επιτρεπόμενες χρήσεις γης μπορούν να είναι αυτές που επιτρέπονται στις Ζώνες Β και Β1, κατόπιν τεκμηρίωσης. Η Περιοχή Ειδικών Χρήσεων (Π.Ε.Χ). αποτελεί ένα πολεοδομικό εργαλείο που αφορά στους οικισμούς με πληθυσμό 701 – 2.000 κατοίκους.

Στους οικισμούς αυτούς εισάγεται η δυνατότητα κατά την οριοθέτησή τους στο πλαίσιο του προγράμματος «Κωνσταντίνος Δοξιάδης» να καθορίζεται ως Π.Ε.Χ. η περιοχή εκείνη που εκτείνεται πέραν της Ζώνης Β1 και φτάνει έως το σημερινό όριο του οικισμού. Στην Π.Ε.Χ., άρτια θα θεωρούνται τα γήπεδα με ελάχιστο εμβαδόν αρτιότητας από 2.000 τ.μ. έως 4.000 τ.μ. και πρόσωπο ελάχιστου μήκους 15 μ. σε κοινόχρηστη οδό. Επιτρεπόμενες χρήσεις γης μπορούν να είναι αυτές που επιτρέπονται στις Ζώνες Β και Β1, κατόπιν τεκμηρίωσης, με βάση τα ειδικότερα χαρακτηριστικά της περιοχής αυτής, ώστε να αποφεύγονται πιθανές μεταξύ τους συγκρούσεις και η ανεξέλεγκτη κατανάλωση φυσικών πόρων.

7. Για ποιον λόγο το υπουργείο εισάγει αυτή τη ρύθμιση τώρα;

Η άμεση υπογραφή του ΠΔ υπήρξε αναγκαία προϋπόθεση προκειμένου να δοθούν οι απαιτούμενες κατευθύνσεις στους μελετητές των Τοπικών και Ειδικών Πολεοδομικών Σχεδίων και, με τον τρόπο αυτόν, να διασφαλιστεί η υλοποίηση του εμβληματικού προγράμματος «Κωνσταντίνος Δοξιάδης», της μεγαλύτερης μεταρρύθμισης οργάνωσης του χώρου από καταβολής του ελληνικού κράτους. Κατά την εκπόνηση των Τοπικών Πολεοδομικών Σχεδίων (Τ.Π.Σ.) και των Ειδικών Πολεοδομικών Σχεδίων (Ε.Π.Σ.), οι μελετητές ξεκινούν από τον πυρήνα του οικισμού και επεκτείνουν σταδιακά τη μελέτη τους προς τις εξωτερικές ζώνες των οικισμών. Συνεπώς, οποιαδήποτε καθυστέρηση στην έγκριση του ΠΔ θα έθετε σε κίνδυνο όλο το πρόγραμμα «Κωνσταντίνος Δοξιάδης», που αποτελεί ορόσημο του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας. Παράλληλα, εισάγεται με γνώμονα την αποκέντρωση και την ανταπόκριση στη δημογραφική πρόκληση.

8. Αυτή η νομοθετική παρέμβαση είναι αποσπασματική ή μέρος μιας ευρύτερης πολεοδομικής μεταρρύθμισης;

Αυτή τη στιγμή στη χώρα μας συντελείται ουσιαστική πολεοδομική μεταρρύθμιση, που είχε να γίνει πάνω από 100 χρόνια. Το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας προχωράει στην κωδικοποίηση της πολεοδομικής νομοθεσίας και εκπονεί το εμβληματικό πρόγραμμα πολεοδομικού σχεδιασμού «Κωνσταντίνος Δοξιάδης» για όλη την επικράτεια. Για πρώτη φορά μπαίνει τάξη στον χώρο με σαφείς κανόνες, με προϋπολογισμό που αγγίζει το 1 δισεκατομμύριο ευρώ και αφορά πόρους του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας.

Περιλαμβάνει:

• 227 Τοπικά Πολεοδομικά Σχέδια για 731 Δημοτικές Ενότητες
• 18 Ειδικά Πολεοδομικά Σχέδια για 99 Δημοτικές Ενότητες
• 12 Αυτοτελείς Μελέτες Οριοθέτησης Οικισμών
• Αυτοτελή Μελέτη για Ζώνες Υποδοχής Συντελεστή Δόμησης (Ζ.Υ.Σ.)
• Αυτοτελή Μελέτη Χαρακτηρισμού Δημοτικών Οδών.

Οικισμοί κάτω των 2.000 κατοίκων: Με τα σημερινά όρια η δυνατότητα δόμησης για 9 στους 10

Νομοθετική ρύθμιση που παρέχει πολεοδομική ασφάλεια στους οικισμούς με λιγότερους από 2.000 κατοίκους παρουσιάστηκε σε σύσκεψη που είχε ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης με τον υπουργό Περιβάλλοντος και Ενέργειας Σταύρο Παπασταύρου και τον υφυπουργό, Νίκο Ταγαρά.

Σύμφωνα με την κυβερνητική ανακοίνωση, με τη νέα ρύθμιση, η οποία θα κατατεθεί εντός της ημέρας στη Βουλή, ουσιαστικά διατηρούνται τα υφιστάμενα όρια σε περισσότερους από 9 στους 10 μικρούς οικισμούς, «προστατεύοντας τόσο τα περιουσιακά δικαιώματα των ιδιοκτητών όσο και τη δημογραφική προοπτική της περιφέρειας».

Οπως αναφέρεται, η ρύθμιση προβλέπει δύο νέα πολεοδομικά εργαλεία.

Το πρώτο, η Ζώνη Ανάπτυξης Οικισμού, αφορά κοινότητες με πληθυσμό έως 700 κατοίκους, που αποτελούν την πολύ μεγάλη πλειοψηφία, και διασφαλίζει τη δυνατότητα δόμησης έως τα σημερινά όρια. Κατ’ αυτόν τον τρόπο, κατοχυρώνονται πολεοδομικά όλα τα χωριά της επικράτειας και συνολικά περίπου το 93% των οικισμών κάτω των 2.000 κατοίκων.

Το δεύτερο εργαλείο, η Περιοχή Ελέγχου Χρήσεων, θα καλύπτει οικισμούς με 701 έως 2.000 κατοίκους και προβλέπει ευνοϊκότερες πρόνοιες σε σύγκριση με την εκτός σχεδίου δόμηση.

«Υπενθυμίζεται πως σε περίπου 150 οικισμούς, στο Ρέθυμνο και το Πήλιο, το Συμβούλιο της Επικρατείας ακύρωσε τα όρια που είχαν θεσμοθετηθεί παλαιότερα με αποφάσεις Νομαρχών. Το γεγονός αυτό αφενός οδήγησε σε οικοδομική αδράνεια, καθώς εκεί δεν εκδόθηκε ούτε μία οικοδομική άδεια, αφετέρου έθεσε εν δυνάμει σε αμφισβήτηση την οριοθέτηση και των υπόλοιπων οικισμών της χώρας, που δεν είναι θεσμοθετημένοι με Προεδρικό Διάταγμα», σημειώνεται από την κυβέρνηση και προστίθεται:

«Το Προεδρικό Διάταγμα που ακολούθησε, τον Απρίλιο του 2025, οδήγησε σε ασφάλεια δικαίου στη δόμηση των οικισμών της χώρας. Όμως, μετά την απόρριψη της ζώνης Γ από το ΣτΕ, παρέμενε ανοιχτό το ζήτημα με τα περιφερειακά τμήματα των οικισμών, το οποίο κλείνει τώρα με τη νέα νομοθετική ρύθμιση».

Ο Πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης δήλωσε: «Θέλω να συγχαρώ το Υπουργείο για τις συνολικές πρωτοβουλίες που έχει αναλάβει στα κρίσιμα ζητήματα του πολεοδομικού σχεδιασμού της χώρας. Δρομολογείται ένα εξαιρετικά φιλόδοξο σχέδιο, όπου η χώρα για πρώτη φορά θα αποκτήσει ειδικά χωροταξικά πλαίσια σε ολόκληρη την επικράτεια. Και στα πλαίσια αυτής της πολύ μεγάλης, συχνά την αποκαλώ “σιωπηλή”, μεταρρύθμισης, γιατί δεν αναδεικνύεται τόσο στα μέσα μαζικής ενημέρωσης, ερχόμαστε και επιλύουμε και το ζήτημα το οποίο απασχόλησε πολύ την κοινή γνώμη πρόσφατα, με τα όρια των οικισμών, όπου υπήρχε και αρκετή παραπληροφόρηση σχετικά με το τι κάνει και με το τι δεν κάνει το Προεδρικό Διάταγμα το οποίο δημοσιεύθηκε σχετικά πρόσφατα.

Και για να το πούμε με πολύ απλά λόγια, όπως το είπε και ο Υπουργός, για όλους τους οικισμούς κάτω των 700 κατοίκων, πρακτικά τη συντριπτική πλειοψηφία των οικισμών της χώρας, ουσιαστικά θα διατηρηθούν τα υφιστάμενα όρια, όπως αυτά χαράχθηκαν πριν από κάποιες δεκαετίες, άρα δεν αλλάζει απολύτως τίποτα.

Και για εκείνους τους οικισμούς μεταξύ 700 και 2.000 κατοίκων θα δημιουργηθεί ένα ευέλικτο εργαλείο το οποίο θα επιτρέπει τη δόμηση και στα τμήματα τα οποία καταλαμβάνουν ουσιαστικά την υφιστάμενη ζώνη Γ, με μεγαλύτερη ευελιξία από αυτή που προβλέπεται σήμερα στην εκτός σχεδίου δόμηση.

Οπότε, νομίζω ότι, και με τις σημερινές ανακοινώσεις, για ένα πολύ μεγάλο κομμάτι του ελληνικού πληθυσμού της υπαίθρου λύνεται μία σημαντική αβεβαιότητα, μία εκκρεμότητα.

Και θέλω να τονίσω και πάλι ότι οι διατάξεις αυτές είναι απαραίτητες όχι μόνο για να μπει τάξη στον χώρο, αλλά για να μπορέσουμε να στηρίξουμε την ύπαιθρο, τη δημογραφική μας πολιτική και να ενθαρρύνουμε και τους πολίτες, γιατί όχι, να μπορούν να επιστρέψουν πίσω στα χωριά τους και να το κάνουν με τη μέγιστη δυνατή ταχύτητα και πολεοδομική ευελιξία».

Ο Υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας Σταύρος Παπασταύρου ανέφερε: «Μια νέα νομοθετική ρύθμιση για τους οικισμούς στη χώρα κάτω από 2.000 κατοίκους, η οποία θα κατατεθεί αργότερα στη Βουλή σήμερα. Μια ρύθμιση που λαμβάνει υπόψη τις ανάγκες ενίσχυσης της υπαίθρου και τη μεγάλη δημογραφική πρόκληση.

Όπως είναι γνωστό, με τις αποφάσεις του ΣτΕ του 2017 και του 2019, ακυρώθηκαν τα όρια που είχαν θεσμοθετηθεί με απόφασή του Νομάρχη σε 150 οικισμούς, στο Ρέθυμνο και στο Πήλιο, με αποτέλεσμα να έχουμε μια πολεοδομική αδράνεια στους συγκεκριμένους 150 οικισμούς, αλλά συγχρόνως να έχουμε μια πολεοδομική ανασφάλεια σε όλους τους οικισμούς κάτω από 2.000 κατοίκους.

Το Προεδρικό Διάταγμα που ακολούθησε, τον Απρίλιο του 2025, ασφαλώς οδηγεί σε ασφάλεια δικαίου στη δόμηση των οικισμών αυτών, όμως, μετά την απόρριψη της ζώνης Γ από το ΣτΕ, παρέμενε ανοιχτό το ζήτημα με τα περιφερειακά τμήματα των οικισμών. Αυτό ερχόμαστε σήμερα και το επιλύουμε, με την εισαγωγή δύο νέων πολεοδομικών εργαλείων: για τους οικισμούς έως 700 κατοίκους, οι οποίοι ειρήσθω εν παρόδω αποτελούν την πολύ μεγάλη πλειοψηφία των οικισμών, διασφαλίζεται η δυνατότητα δόμησης μέχρι το σημερινό τους όριο, με το πολεοδομικό εργαλείο της ζώνης ανάπτυξης οικισμού, για λόγους αντιμετώπισης του δημογραφικού και ενίσχυσης της περιφέρειας.

Αλλά και για τους υπόλοιπους οικισμούς, από 701 κατοίκους έως 2.000, προβλέπεται το πολεοδομικό εργαλείο της περιοχής ελέγχου χρήσεων, η οποία αντιμετωπίζει με ευνοϊκότερο τρόπο τη δόμηση σε σχέση με την εκτός σχεδίου. Με τον τρόπο αυτό, επιλύουμε την κανονιστική ασάφεια, ενισχύουμε την προοπτική των μικρών οικισμών, με σεβασμό στην ταυτότητα και την ιστορική κληρονομιά του κάθε τόπου, για μια Ελλάδα χωροταξικά ασφαλή, αναπτυξιακά ισχυρή και δημογραφικά αισιόδοξη».

Συνεννόηση με το ΣτΕ

Σύμφωνα με τα όσα επισημαίνουν οι ίδιες πηγές στον «Ε.Τ.» της Κυριακής, σε συνεννόηση με το ΣτΕ, έχει προταθεί η λύση να γίνεται αναγνώριση στις ιδιομορφίες των περιοχών με βάση τα δημογραφικά τους χαρακτηριστικά. Πρακτικά, αυτό σημαίνει ότι το υπουργείο πιθανόν να εξαιρέσει από τον κανόνα απαγόρευσης δόμησης ορεινούς οικισμούς που έχουν λιγότερους από 500 κατοίκους. Αντίστοιχα, άλλη διαδικασία θα υπάρξει για οικισμούς που έχουν έως 2.000 κατοίκους, οι οποίοι μέσω εισφοράς σε γη θα μπορούν να προχωρήσουν σε πολεοδόμηση.

Οσον αφορά το χρονικό της υπόθεσης που προβληματίζει ιδιοκτήτες και τεχνικό κόσμο, το ΥΠΕΝ πέρυσι τον Μάρτιο είχε προχωρήσει στην αποστολή του Προεδρικού Διατάγματος στο ΣτΕ. Το αρχικό Σχέδιο του υπουργείου χώριζε την περιοχή ενός οικισμού όπως είχε οριοθετηθεί εδώ και 4 δεκαετίες με τις αποφάσεις των νομαρχών. Δηλαδή, χώριζε τους οικισμούς σε 4 ζώνες: Α’, Β’, Β1’ και Γ’.

• Η Ζώνη Α’ αφορά τον προϋφιστάμενο οικισμό προ του 1923 και αποτελεί τον ιστορικό πυρήνα.
• Η Ζώνη Β’ αφορά το συνεκτικό τμήμα που δημιουργήθηκε μεταξύ 1923-1983, η Ζώνη Β1’ το διάσπαρτο τμήμα που δημιουργήθηκε από το 1923 έως το 1983.
• Η Ζώνη Γ’ αφορά την εξωτερική, πιο απομακρυσμένη περιοχή που είχε οριοθετηθεί.

Το ΣτΕ, ωστόσο, απέρριψε τη Ζώνη Γ’ ως μη νόμιμη, με αποτέλεσμα αυτή και μόνο η περιοχή να μην μπορεί να οριοθετηθεί από τους μελετητές που εκπονούν τον πολεοδομικό σχεδιασμό που εξελίσσεται στη χώρα και κατ’ επέκταση να προκαλέσει πονοκέφαλο στους πολίτες. Πρόθεση τόσο του υπουργείου όσο και της κυβέρνησης συνολικά είναι να υπάρξει λύση, η οποία θα είναι, αφενός, σύμφωνη με το Συμβούλιο της Επικρατείας και, αφετέρου, υπέρ όσων ιδιοκτητών θίγονται τα δικαιώματά τους.

Σε πρόσφατη τοποθέτησή του ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Σταύρος Παπασταύρου, επεσήμανε εκ νέου ότι το ΥΠΕΝ βρίσκεται σε στάδιο επεξεργασίας ρύθμισης σύμφωνης με το Συμβούλιο της Επικρατείας, ενώ τόνισε ότι η ιδιοκτησία είναι στον πυρήνα της πολιτικής της κυβέρνησης.

Ο κ. Παπασταύρου είπε χαρακτηριστικά: «Η λύση, λοιπόν, είναι μία. Σεβόμαστε την απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας, γιατί στην αστική δημοκρατία η Δικαιοσύνη είναι μια ανεξάρτητη εξουσία, την οποία οφείλουμε να σεβαστούμε. Παίρνουμε, όμως, μέσα στο πνεύμα της απόφασης του ΣτΕ και επεξεργαζόμαστε μια νομοθετική ρύθμιση που μαζί με το πνεύμα της απόφασης του Συμβουλίου της Επικρατείας θα έρχεται να απαντήσει και στο γεγονός ότι δεν μπορούμε εύκολα οικισμούς που έχουν 100-200 κατοίκους, 200 ψυχές, να τους αντιμετωπίσουμε με τον ίδιο τρόπο με έναν οικισμό 2.000 κατοίκων».

ΑΝΑΛΥΤΙΚΟΣ ΟΔΗΓΟΣ

Ολα όσα πρέπει να ξέρουν οι πολίτες μέσα από 10 ερωτήσεις – απαντήσεις

Απαντήσεις σε 10 καίρια ερωτήματα πολιτών δίνει στον Ελεύθερο Τύπο της Κυριακής η αγρονόμος – τοπογράφος – μηχανικός Γραμματή Μπακλατσή.

1 Ποια οικόπεδα θεωρούνται, πλέον, άρτια και οικοδομήσιμα;

Με βάση το νέο Π.Δ., γίνεται επαναοριοθέτηση των οικισμών κάτω των 2.000 κατοίκων, χωρίς όμως να ληφθούν υπ’ όψιν τα όρια οικισμών όπως αυτά ορίστηκαν από τους νομάρχες μετά το 1983 (14.03.1983). Επομένως, ως όρια οικισμού αναγνωρίζονται μόνο όσα τεκμηριώνονται με δόμηση έως το 1983. Αυτό σημαίνει ότι τα όρια συρρικνώνονται και πολλές περιοχές που αναπτύχθηκαν μεταγενέστερα χάνουν, πλέον, το δικαίωμα δόμησης. Πολλά οικόπεδα -ιδίως όσα είναι μικρότερα από 2 στρέμματα ή δεν έχουν «πρόσωπο» σε κοινόχρηστο δρόμο- καθίστανται μη οικοδομήσιμα.

2 Ποιες είναι οι επιπτώσεις στους ιδιοκτήτες;

• Οικόπεδα που βρίσκονται «οριακά» εκτός των νέων οριοθετήσεων χάνουν τη δυνατότητα δόμησης μέχρι να καθοριστούν πλήρως τα νέα όρια ή να ενταχθούν σε ρυμοτομικό σχέδιο.
• Η αγοραπωλησία τέτοιων οικοπέδων καθίσταται δυσχερής, καθώς δεν υπάρχει σαφής πρόβλεψη για το αν και πότε θα αποκτήσουν ξανά οικοδομησιμότητα.
• Καθυστέρηση σε επενδύσεις ή έργα κατοικιών/τουριστικών εγκαταστάσεων που είχαν βασιστεί σε παλαιότερα αποδεκτά όρια ή γνωμοδοτήσεις.

3 Ποιες είναι οι τρεις ζώνες των οικισμών που θα δομούνται και ποια «κόβονται»;

Το Π.Δ. εισάγει τρεις ζώνες (εντός σχεδίου, εκτός σχεδίου και εκτός ορίων) και περιορίζει δραστικά τις επιτρεπόμενες χρήσεις στους μικρούς οικισμούς: επιτρέπονται κατοικία, βασικές κοινωνικές και υγειονομικές δομές, μικρές εμπορικές δραστηριότητες, τουριστικά καταλύματα έως 100 κλίνες και εγκαταστάσεις του αγροτικού τομέα.

• Α’ Ζώνη: Το εσώτερο – συνεκτικό τμήμα του οικισμού, που είχε δημιουργηθεί προ του 1923 (ιστορικός πυρήνας). Για τον καθορισμό του θα χρησιμοποιηθούν αεροφωτογραφίες του 1939 ή 1945.
• Β’ Ζώνη: Το συνεκτικό τμήμα που έχει δημιουργηθεί μεταξύ των ετών 1923 και 1983.
• Β1’ Ζώνη: Το διάσπαρτο τμήμα του οικισμού που έχει δημιουργηθεί μεταξύ του 1923 και του 1983.

Σημειώνεται ότι υπάρχει και η Ζώνη Γ’, που αναφερόταν στο προηγούμενο σχέδιο του Π.Δ. και θα περιλάμβανε τις περιοχές του οικισμού μετά τη Β1’ Ζώνη μέχρι και το καθορισμένο όριο του οικισμού με απόφαση νομάρχη, η οποία όμως αφαιρέθηκε έπειτα από απόφαση του ΣτΕ. Επομένως, δεν συμπεριλαμβάνονται στα όρια των οικισμών οι περιοχές που είχαν εντάξει οι νομάρχες, παρότι πολλές από αυτές έχουν δομηθεί. Οι διατάξεις του Π.Δ. 194/2025 δεν κάνουν καμία πρόβλεψη για τους οικισμούς μετά το 1983.

4 Τι είναι συνεκτικό, τι διάσπαρτο και τι αραιοδομημένο τμήμα σε έναν οικισμό, για να δω τι γίνεται με το οικόπεδό μου;

Σε ένα οικιστικό σύνολο που αναφέρεται σε απογραφή προ της 14.03.1983 με πληθυσμό έως και 2.000 κατοίκους υπάρχουν τα εξής τμήματα:

α) Συνεκτικό τμήμα οικισμού: Νοείται το τμήμα που αποτελείται από τουλάχιστον 10 οικοδομές, οι οποίες απέχουν μεταξύ τους ανά 2 απόσταση έως 40 μέτρων.

β) Διάσπαρτο τμήμα οικισμού: Νοείται το τμήμα που αποτελείται από τουλάχιστον 10 οικοδομές, οι οποίες απέχουν μεταξύ τους ανά 2 απόσταση έως 80 μέτρων.

γ) Αραιοδομημένο τμήμα οικισμού: Ορίζεται το τμήμα αραιότερης δόμησης, το οποίο συνέχεται με το συνεκτικό ή και το διάσπαρτο τμήμα, με επαρκή αριθμό οικοδομών σε μικρή απόσταση μεταξύ τους και συναποτελεί, με το συνεκτικό ή και διάσπαρτο τμήμα του οικισμού, τον διαμορφωμένο πολεοδομικό ιστό του.

 5 Πώς θα καταλάβω αν βρίσκομαι εντός οικισμού;

Θα πρέπει να απευθυνθείτε σε έναν μηχανικό, ο οποίος για τον συγκεκριμένο οικισμό όπου βρίσκεται το ακίνητό σας θα βρει και θα συνεκτιμήσει στοιχεία: όπως αεροφωτογραφίες, τοπογραφικά διαγράμματα της Γεωγραφικής Υπηρεσίας του Στρατού, τίτλοι ιδιοκτησίας, παλιότερες πράξεις της Διοίκησης.

Με βάση τα παραπάνω στοιχεία και τις αεροφωτογραφίες, ο μηχανικός θα γνωμοδοτήσει αν το ακίνητό σας βρίσκεται μέσα στο συνεκτικό, διάσπαρτο ή αραιοδομημένο τμήμα του οικισμού και αν αλλάζουν η αρτιότητα και η οικοδομησιμότητά του, καθώς επίσης αν βρίσκεται πλέον εκτός σχεδίου.

 6 Πότε θα ισχύσουν οι νέες διατάξεις;

Το Π.Δ. δίνει οδηγίες στους μελετητές των ΤΠΣ. Οταν αυτά ολοκληρωθούν και εκδοθεί για κάθε οικισμό ξεχωριστό Π.Δ., τότε θα ισχύσουν οι νέοι όροι δόμησης, δηλαδή σε 2-3 χρόνια.

Αρα, για 2-3 χρόνια ο καθένας βγάζει άδεια τώρα και μπορεί να χτίσει με τα παλιά όρια, εκτός αν προσφύγει κάποιος στο ΣτΕ και τα ακυρώσει, όπως αυτά στο Πήλιο και το Ρέθυμνο, διότι θα βασίζονται σε οριοθετημένους οικισμούς με απόφαση νομάρχη (προδικασμένο).

 7 Τι ισχύει για όσους έχουν βγάλει νόμιμη οικοδομική άδεια και έχτισαν και τώρα θεωρούνται εκτός οικισμού;

Οσοι πολίτες έχουν ήδη χτίσει σε τέτοιες περιοχές δεν θα έχουν καμία συνέπεια.

Υπάρχουν, όμως, και πολλοί άλλοι που έχουν ιδιόκτητα οικόπεδα στις παραπάνω περιοχές, χωρίς να έχουν ακόμη χτίσει, και ανησυχούν ότι πολλά από αυτά κινδυνεύουν να γίνουν ξαφνικά αγροτεμάχια, ενώ πλήρωναν τόσα χρόνια φόρους ΕΝΦΙΑ κ.λπ.

 8 Τι ισχύει με τους αναγνωρισμένους δρόμους που πρέπει να έχουν «πρόσωπο», πλέον, τα ακίνητα;

Η λύση της αρτιότητας με «πρόσωπο» σε κοινόχρηστο δρόμο προχωρά από το υπουργείο, δεδομένου ότι εντός του μήνα θα υπογράψουν οι ανάδοχοι τις 22 συμβάσεις που αφορούν την ηπειρωτική χώρα «εκπόνηση μελέτης καταγραφής του υπάρχοντος οδικού δικτύου της χώρας, ανά Δημοτική Ενότητα (Δ.Ε.) στις περιοχές εκτός ρυμοτομικών σχεδίων των πόλεων, εκτός των ορίων των οικισμών των νομίμως υφιστάμενων προ του έτους 1923 και των οικισμών μέχρι 2000 κατοίκους». Υπολογίζεται να έχει ολοκληρωθεί η διαδικασία χαρακτηρισμού σε δύο με τρία χρόνια.

 9 Ποιες αρτιότητες θα ισχύσουν με το νέο Π.Δ. για τους οικισμούς;

Α. Στη Ζώνη Α’ του οικισμού καθορίζεται αρτιότητα ως εξής:

1. α) Αρτια θεωρούνται τα οικόπεδα που έχουν ελάχιστο εμβαδόν 2.000 τ.μ. και ελάχιστο «πρόσωπο» σε κοινόχρηστο χώρο 15 μ.

β) Κατ’ εξαίρεση, τα οικόπεδα μικρών οικισμών, π.χ. ορεινοί, ημιορεινοί, θεωρούνται άρτια εφόσον έχουν ελάχιστο εμβαδόν 500 τ.μ. και «πρόσωπο» 10 μ.

2. Κατά παρέκκλιση των διατάξεων της προηγούμενης περίπτωσης, θεωρούνται άρτια τα οικόπεδα που έχουν:

α) Κατά τη δημοσίευση του παρόντος Π.Δ.: Ελάχιστο εμβαδόν 2.000 τ.μ. και «πρόσωπο» σε υφιστάμενο κοινόχρηστο χώρο.

β) Κατά τη 13.03.1981, ημερομηνία δημοσίευσης του από 02.03.1981 Π.Δ.: Ελάχιστο εμβαδόν 300 τ.μ. και «πρόσωπο» σε υφιστάμενο κοινόχρηστο χώρο.

γ) Κατά την 25.07.1979, ημερομηνία δημοσίευσης του από 19.07.1979 Π.Δ. (Δ’401): Ελάχιστο εμβαδόν 150 τ.μ. και πρόσωπο σε υφιστάμενο κοινόχρηστο χώρο.

Β. Στις Ζώνες Β’ και Β1’ του οικισμού καθορίζεται αρτιότητα ως εξής:

Αρτια θεωρούνται τα οικόπεδα με εμβαδόν αρτιότητας από 300 τ.μ. έως 2.000 τ.μ. και «πρόσωπο» σε δρόμο 10 μ. Το εμβαδόν αρτιότητας και το «πρόσωπο» σε κοινόχρηστο χώρο εξειδικεύονται με το Π.Δ. οριοθέτησης του οικισμού, κατά περίπτωση.

Για οικόπεδα που δημιουργήθηκαν μετά την 04.11.2011, ημερομηνία δημοσίευσης του από 04.11.2011 Π.Δ. (ΑΑΠ 289), ισχύει πρόσθετη προϋπόθεση ελάχιστου μήκους «προσώπου» 10 μ. για εμβαδόν οικοπέδου έως 500 τ.μ. και 15 μ. για εμβαδόν μεγαλύτερο των 500 τ.μ.

10 Τι γίνεται με την οριοθέτηση των νεότερων οικισμών;

Για τους νεότερους οικισμούς (μετά το 1923) συγκεντρώνονται στοιχεία που αποδεικνύουν την πραγματική κατάσταση που υπήρχε κατά τη δημοσίευση του ν. 1337/1983 ή έστω του Π.Δ. του 1985. Εδώ επιτρέπεται η διαδικασία διόρθωσης σφαλμάτων παλαιών οριοθετήσεων που τεκμηριώνεται βάσει πραγματικών δεδομένων, τα οποία δεν είχαν ληφθεί υπ’ όψιν κατά την αρχική οριοθέτηση. Το περιεχόμενο των στοιχείων πρέπει να ανάγεται, κατά το δυνατόν, σε χρόνο προγενέστερο του έτους 1985 και να προκύπτει τόσο η ύπαρξη του οικισμού ως αυτοτελούς οικιστικού με τουλάχιστον 10 κτίρια (κατοικίες, αποθήκες κ.λπ.) ή και τυχόν άλλες κοινόχρηστες λειτουργίες.