Η βεντέτα στην Κρήτη είναι ένα φαινόμενο με ρίζες αιώνων. Στο πλαίσιο μιας ανδροκρατούμενης κοινωνίας, η τιμή της οικογένειας αποτέλεσε για γενιές ολόκληρες το ύψιστο αγαθό. Οποιαδήποτε προσβολή,  αληθινή ή ψευδαισθητική, πυροδοτούσε  ασυνείδητες ενορμήσεις εκδίκησης.

Χιλιάδες άνθρωποι έχουν χάσει τη ζωή στο βωμό μιας πολιτιστικής υποκουλτούρας που θέλει τους ανθρώπους έρμαια ψευδαισθητικών ενστίκτων επιβίωσης. Η τιμή της οικογένειας ξεπλένεται με αίμα και τα ιδανικά μυρίζουν μπαρούτι από τις αμέτρητες σφαίρες που σπέρνουν θάνατο.

Η βεντέτα ως διαγενεακό σύμπτωμα στη Κρήτη πήρε με τα χρόνια μια  μορφή πολιτιστικής συνθήκης και έγινε ένας ψυχικός δεσμός που ενώνει την οικογένεια μέσα από το μίσος που απορρέει από το ατακτοποίητο πένθος και τη θλίψη. Η ψυχή, εγκλωβισμένη σ’ αυτόν τον φαύλο κύκλο, αναζητά λύτρωση μέσα από την πράξη, αλλά στη πραγματικότητα  βρίσκει μόνο επανάληψη του τραύματος. Το αίμα δεν ξεπλένει το αίμα, το πολλαπλασιάζει.

Το ερώτημα όμως είναι ¨Γιατί συνεχίζουν οι βεντέτες; Ποιο είναι το πραγματικό όφελος από αυτή την ανθρωποφαγία; Γιατί δεν λαμβάνονται μέτρα για τη πάταξη τέτοιων φαινομένων;

Ζώντας σε μια εποχή παντοδυναμίας, συναισθήματα όπως η  θλίψη και  ο πόνος απωθούνται με ακατέργαστο τρόπο δίνοντας τη θέση τους στο θυμό και την επιθετικότητα.  Η εκδίκηση γίνεται τρόπος να δοκιμαστεί και να «ελεγχθεί» ο πόνος , δίνοντας έτσι μια ψευδαισθητική αίσθηση ελέγχου. Το μη επεξεργασμένο πένθος δεν αφήνει το τραύμα να επουλωθεί και η  βεντέτα  λειτουργεί ως ψευδο-πένθος μιας και . εμφανίζεται ως «διόρθωση» που στη  πραγματικότητα όμως διαιωνίζει το τραύμα.

Δεν θα πρέπει να ξεχνάμε επίσης ότι υπάρχει έλλειψη εμπιστοσύνης στους θεσμούς. Η ανοχή του κρατικού μηχανισμού να πατάξει ολοσχερώς τέτοια φαινόμενα ενισχύει την άποψη ότι οι πολίτες πρέπει να παίρνουν το νόμο στα χέρια τους και να αποδίδουν την ύψιστη, κατά αυτούς,  τιμωρία.

Ο σύγχρονος άνθρωπος έχει στη καθημερινότητα του να αντιμετωπίσει μια πληθώρα προβλημάτων και παλεύει να επιβιώσει χάνοντας μέρα με τη μέρα όλα τα κοινωνικά στηρίγματα που θα έπρεπε να του προσφέρει απλόχερα το κράτος στο οποίο ζει και μεγαλώνει τα παιδιά του. Τα τεράστια κοινωνικά προβλήματα, η ισοπέδωση αξιών, η απαξίωση της εθνικής ταυτότητας και της πίστης  σε συνδυασμό με την οικονομική εξαθλίωση ξυπνούν συναισθήματα απελπισίας και έντονου θυμού.

Ο Άνθρωπος χάνει την ομοιοσυστασία του μέσα στην μαζικοποίηση και τη καθοδηγούμενη απόλαυση που του επιβάλουν για να τον κρατούν κατεσταλμένο. Φαινόμενα πρωτογονισμού δεν μπορούν να εξαλειφθούν όταν δεν υπάρχουν δρόμοι διαφυγής από το σκοταδισμό.  Θα μπορούσαμε να πούμε ότι φαινόμενα σαν τις βεντέτες δίνουν χώρο για εκτόνωση βίαιων συναισθημάτων και λειτουργούν ως όπιο στην κατανόηση των πραγματικών προβλημάτων.

Για να σπάσει ο κύκλος της βεντέτας, χρειάζεται συλλογική προσπάθεια με έμφαση στη ψυχική υγεία. Η  ψυχολογική υποστήριξη  στις κοινότητες που πλήττονται είναι απαραίτητη. Προγράμματα κοινοτικής ψυχοθεραπείας, εκπαιδευτικές δράσεις σε σχολεία, και συζητήσεις με βάση την ενσυναίσθηση μπορούν να λειτουργήσουν προληπτικά. Χρειάζεται επίσης  ενίσχυση των θεσμών εμπιστοσύνης, όχι μόνο της αστυνομίας, αλλά και των τοπικών αρχών, των σχολείων, της Εκκλησίας, των συλλόγων. Όταν οι πολίτες αισθάνονται ότι η δικαιοσύνη θα τους προστατεύσει, δεν θα χρειαστεί να την αποδώσουν μόνοι τους. Η έννοια της «τιμής» θα πρέπει να επαναπροσδιοριστεί.

Η πραγματική τιμή δεν είναι στην εκδίκηση και η ψυχική δύναμη δεν μετριέται με σφαίρες. Για να γίνει όμως αυτό, θα πρέπει ο σύγχρονος άνθρωπος να αναγνωρίσει τις αξίες της Ψυχής. Κάτι που δεν μπορεί να γίνει όταν η παιδεία και η τέχνη  υποβαθμίζονται. Δεν μπορούμε να μιλάμε για ιδανικά όταν αυτά τα διαγράφουμε και τα εξαφανίζουμε από τα σχολικά βιβλία. Είναι εγκληματική ενέργεια να στερούμε από τα παιδιά μας τη πραγματική γνωριμία με τους ήρωες του έθνους μας. Αυτούς τους ανθρώπους που είναι η προσωποποίηση των ιδανικών και των αξιών που όλοι χρειαζόμαστε για να μπορούμε να ¨δούμε¨ το συνάνθρωπο.

Σε μια εποχή όπου η βία μας συστήνεται με διάφορες μορφές, οι βεντέτες δεν είναι τίποτε άλλο από ένα ξέσπασμα κρατικού πρωτογονισμού που καθρεπτίζεται σε τοπικές κοινωνίες. Εάν δεν θέλουμε να συνεχίσουμε να θρηνούμε θύματα θα πρέπει να κατεδαφίσουμε όλο το σάπιο κρατικό και κοινωνικό υπόβαθρο που μας καταδικάζει να ζούμε στο σκοτάδι.

Ο φαύλος κύκλος της βίας πρέπει να σταματήσει. Και αυτό θέλει τρόπο, επιμονή και στόχευση. Εάν επιλέξουμε την ακινησία, θα βουλιάξουμε στη κοινωνική ανοσία και θα μετατραπούμε ολοσχερώς σε παρατηρητές ενός ολέθρου για εμάς και τα παιδιά μας.