Ευρωπαίοι αξιωματούχοι που παρακολουθούν τις διαπραγματεύσεις σημειώνουν ότι το βασικό αντικείμενο διαφωνίας είναι η πρόταση για τη δημιουργία αποστρατιωτικοποιημένης ζώνης: ενώ η Μόσχα εμφανίζεται σε ορισμένα σημεία σύμφωνη, υπάρχει ο φόβος ότι το καθεστώς αυτό θα επιτρέψει την κρυφή ανάπτυξη ρωσικών δυνάμεων στην αμφισβητούμενη περιοχή. Οι ίδιες πηγές προειδοποιούν για πιθανή χρήση «υβριδικών» μεθόδων από το Κρεμλίνο, όπως επιχειρήσεις προβοκάτσιας με ψευδή πρόσχημα, με στόχο την υπονόμευση των αμερικανικών εγγυήσεων ασφαλείας και τη δημιουργία αιτιολογίας για νέα στρατιωτική επέμβαση.

Σχεδόν τέσσερα χρόνια μετά την έναρξη της ρωσικής εισβολής, ο έλεγχος των εδαφών στο ανατολικό μέτωπο παραμένει κεντρικό θέμα στις συνομιλίες μεταξύ Ουάσινγκτον, Κιέβου και Μόσχας.

Η Ρωσία απαιτεί την πλήρη αποχώρηση των ουκρανικών δυνάμεων από τις περιφέρειες Ντονέτσκ και Λουχάνσκ, συμπεριλαμβανομένων περιοχών που σήμερα δεν τελούν υπό ρωσικό έλεγχο, αίτημα που το Κίεβο απορρίπτει κατηγορηματικά. Ο Βολοντίμιρ Ζελένσκι έχει δηλώσει ότι οι ΗΠΑ συζήτησαν το ενδεχόμενο μετατροπής του Ντονμπάς σε «ελεύθερη οικονομική ζώνη» υπό ειδικό καθεστώς διοίκησης, ενώ η Μόσχα προκρίνει αποστρατιωτικοποιημένη ζώνη. Επίσης, ο Ζελένσκι έθεσε την ιδέα διεξαγωγής δημοψηφίσματος για πιθανές εδαφικές λύσεις. Οι λεπτομέρειες των συνομιλιών παραμένουν μη δημοσιευμένες και ο Λευκός Οίκος δεν σχολίασε άμεσα τις ανησυχίες αυτές.

Ευρωπαίοι αξιωματούχοι επισημαίνουν ότι το κρίσιμο ερώτημα είναι αν η Μόσχα θα απορρίψει εκ νέου οποιαδήποτε συμφωνία ή αν, τακτικά, θα υποστηρίξει προσωρινά αμερικανικές πρωτοβουλίες για να αποκομίσει στρατηγικά οφέλη. Πηγές εκφράζουν επίσης φόβους για ενδεχόμενη ρωσική παρέμβαση σε δημοψηφίσματα ή εκλογικές διαδικασίες που μπορεί να ακολουθήσουν μια συμφωνία.

Ο πρώην σύμβουλος εθνικής ασφάλειας του Ηνωμένου Βασιλείου, Πίτερ Ρίκετς, χαρακτήρισε εύλογες τις ευρωπαϊκές ανησυχίες και προειδοποίησε ότι μόλις η προσοχή των ΗΠΑ στραφεί αλλού, ο Βλαντίμιρ Πούτιν θα μπορούσε να «δημιουργήσει επεισόδια ως πρόσχημα», επικαλούμενος για παράδειγμα την προστασία ρωσόφωνων πληθυσμών, για να επέμβει εκ νέου.

Το ζήτημα, όπως αναφέρουν αξιωματούχοι, αφορά όχι μόνο την ουκρανική επικράτεια αλλά και τη συνολική ευρωπαϊκή ασφάλεια. Την επόμενη εβδομάδα ο Βολοντίμιρ Ζελένσκι αναμένεται στο Βερολίνο για συναντήσεις με τον Φρίντριχ Μερτς, τον Κιρ Στάρμερ και άλλους ηγέτες, ενώ σύμβουλοι εθνικής ασφάλειας από Ουκρανία, Ευρώπη και ΗΠΑ θα πραγματοποιήσουν προπαρασκευαστικές συγκεντρώσεις για τα προσχέδια των προτάσεων.

Σύμβουλοι εθνικής ασφάλειας από την Ουκρανία, την Ευρώπη και τις ΗΠΑ αναμένεται να έχουν προπαρασκευαστικές συναντήσεις πριν από τη συνάντηση στο Βερολίνο, όπου θα συζητηθούν τα προσχέδια και τα τεχνικά σημεία των προτάσεων, όπως μηχανισμοί παρακολούθησης, σύνθεση διεθνών αποστολών και όροι αποχώρησης δυνάμεων.

Αξιωματούχοι επισημαίνουν τις πρακτικές δυσκολίες εφαρμογής αποστρατιωτικοποιημένης ζώνης σε περιοχές με εναλλασσόμενο και μερικό έλεγχο, καθώς και τον κίνδυνο εκμετάλλευσης κενών επιτήρησης από μη κρατικούς και παρακρατικούς φορείς.

Οι ίδιες πηγές αναφέρουν ότι οποιοδήποτε πλαίσιο θα πρέπει να αντιμετωπίσει ζητήματα ταυτότητας εδαφών, νομικής διοίκησης και εγγυήσεων ασφαλείας για τους ντόπιους πληθυσμούς, παραμένει όμως ασαφές πόσο σύντομα θα υπάρξει κοινή γραμμή ανάμεσα σε Ουάσινγκτον, Κίεβο και Μόσχα.