Της Δρος. Άννας Κωνσταντινίδου*

Ο πρωθυπουργός του Ισραήλ, Μπέντζαμιν Νετανιάχου σκιαγραφεί εδώ και πολλά χρόνια, αλλά με ιδιαίτερα μεθοδικό τρόπο τα τελευταία δύο χρόνια που η συγκλονιστική 7η Οκτωβρίου ήρθε να αλλάξει συθέμελα τον Κόσμο, την επόμενη ημέρα της Μέσης Ανατολής. Το μόνο σίγουρο, παρά τις έντονες επικρίσεις που έχει δεχτεί όλον αυτόν τον καιρό, ότι ο πρωθυπουργός του Ισραήλ όχι μόνο δεν τα βάζει κάτω, αλλά όπως αναφέρει το the times of Israel, ακόμα και οι πολιτικοί αντίπαλοί του αναγνωρίζουν την ατσαλένια ιδιοσυγκρασία του να φέρει σε πέρας αυτό που έχει σχεδιάσει.

Από τις πρώτες πρωινές ώρες της Παρασκευής, η Μέση Ανατολή, αλλά φυσικά και ολόκληρος ο Κόσμος ζει μία νέα εποχή. Τετριμμένη έκφραση θα πούνε κάποιοι, καθώς αρκετοί θα αναλογιστούν ότι παρόμοια πυραυλική αμυντική (… και κάθε άλλο επιθετική) επιχείρηση από μέρους του Ισραήλ έγινε πριν σχεδόν ένα χρόνο. Και να κάνουμε μία παρένθεση αναφέροντας ότι άλλωστε είναι γνωστό, το Ισραήλ δεν έχει επιθετική στάση, μόνο αμυντική προκειμένου την επιβίωσή του, και τα προληπτικά χτυπήματα, δεν παύουν να αποτελούν επιχειρησιακό σχεδιασμό μίας τακτικής προειδοποίησης.

Κι όμως, πλέον ως φαίνεται, η Μέση Ανατολή έχει μπει για τα καλά σε νέα μονοπάτια. Διότι, ο γιος του έκπτωτου ηγέτη του Ιράν, Μοχαμάντ Ρεζά Παχλαβί, Ρεζά Παχλαβί ο νεότερος -για πρώτη φορά όλο αυτό το διάστημα – με διάγγελμα στον ιρανικό λαό και τις Ένοπλες Δυνάμεις της χώρας του, ζήτησε να ενωθούν και να αποτελέσουν μία γροθιά εναντίον του αυταρχικού, θεοκρατικού καθεστώτος. Το μόνο βέβαιο είναι, ότι το Ιράν σύντομα θα εισέλθει σε μία νέα εποχή, καθώς οι μουλάδες θα εκπέσουν μετά από πραξικόπημα του ιρανικού λαού… εν ολίγοις, το 1979, υπό διαφορετικό πρίσμα.

Φυσικά, το ό,τι η Μέση Ανατολή βρίσκεται για άλλη μία φορά στο μεταίχμιο ενός πολέμου, του οποίου ωστόσο, δεν να μπορεί κανείς να διαγνώσει την επόμενη ημέρα, είναι γεγονός αναμφισβήτητο. Η χθεσινή έκτακτη συνεδρίαση του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ δεν μπορούσε παρά “να βρίθει” ευχολογίων για αυτοσυγκράτηση των δύο πλευρών, ενώ ανάλογης διάστασης ήταν οι ανακοινώσεις χωρών, όπως της Σαουδικής Αραβίας, των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων, της Ιορδανίας και της Αιγύπτου που κρατούν- όλο αυτό το διάστημα των δύο ετών – μία σοβαρή στάση, αναμφισβήτητα. Μάλιστα, ο Υπουργός Εξωτερικών της Αιγύπτου σε χθεσινή τηλεφωνική επικοινωνία με ομολόγους του Άραβες και με τον εκπρόσωπο της εξωτερικής διπλωματίας της Παλαιστινιακής Αρχής έθεσε την αναγκαιότητα απελευθέρωσης των Ισραηλινών ομήρων, προκειμένου να αποσοβηθεί σε κάποιο ποσοστό το επικίνδυνο σκηνικό στη Μέση Ανατολή.

Εάν, ωστόσο το καλοσκεφτούμε αναλογιζόμενοι την Ιστορία της Μέσης Ανατολής από τις αρχές της δεκαετίας του 1960 και κυρίως την περίοδο των δύο αραβοϊσραηλινών πολέμων, το Ισραήλ με επικεφαλής τον Μπέντζαμιν Νετανιάχου κινήθηκε πάνω στους βηματισμούς του Μοσέ Νταγιάν και της Γκόλντα Μέιρ για τον τρόπο αντιμετώπισης του εχθρού. Οπότε, κάθε άλλο παρά οι κινήσεις του όλο αυτό το διάστημα έπρεπε να μας ξαφνιάζουν. Η μόνη διαφορά τού τότε με το τώρα, ότι η πλειοψηφία του Αραβικού Κόσμου έχοντας κοινό εχθρό με το Ισραήλ, το Ιράν, τη δεδομένη χρονική στιγμή βρίσκονται “στην ίδια πλευρά της Ιστορίας”.

Το πόσο θα διαρκέσει η νέα αναζωπύρωση, εξαρτάται αποκλειστικά και μόνο από τον ιρανικό λαό. Ήδη στο Iran International TV προβλήθηκαν μαγνητοσκοπημένα μηνύματα Ιρανών αντικαθεστωτικών, ευχαριστώντας τον Μπέντζαμιν Νετανιάχου για την πυραυλική αμυντική επιχείρηση. Μάλιστα, ένας εξ αυτών των αντικαθεστωτικών προέτρεψε να βγουν οι Ιρανοί στους δρόμους και να ανατρέψουν το καθεστώς των μουλάδων. Τότε στο μακρινό 1979, η κινητοποίηση της κοινωνίας κράτησε ένα χρόνο και τέσσερεις μήνες γιατί δεν είχε σαφές ιδεολογικό υπόβαθρο παρά μόνο κοινωνική δυσαρέσκεια. Αντίθετα, τώρα με την κοινωνική δυσαρέσκεια υπάρχει και ιδεολογικό υπόβαθρο, την εκρίζωση του θεοκρατισμού. Τότε, τα γεγονότα ξεκίνησαν από το Γιαζντ (κέντρο του Ζωροαστρισμού) και το Ισπαχάν (την πρώτη πρωτεύουσα της Περσίας που διαδέχθηκε την αρχαία Περσέπολη). Η αμυντική επιχείρηση του Ισραήλ είχε στόχο (και αυτές) τις δύο πόλεις, εκτός των άλλων, γιατί η πρώτη ήταν η γενέτειρα του πρώτου θεοκρατικού ηγέτη του Ιράν, Χομενεΐ και στη δεύτερη υφίσταται η πρώτη εβραϊκή εποίκηση που χρονολογείται πριν 2.500 χρόνια.

Τελειώνοντας, ο Γερμανός Φρίντριχ Μερτς ήταν ο πρώτος Ευρωπαίος ηγέτης, στον οποίο ο Μπέντζαμιν Νετανιάχου τηλεφώνησε χθες για να συζητήσουν την επιχείρηση “Rising Lion”.

*Η Άννα Κωνσταντινίδου είναι Ιστορικός- Διεθνολόγος, Διδάκτωρ Δημοσίου Δικαίου Πολιτικής Επιστήμης της Νομικής Σχολής ΑΠΘ, Επιστημονική Συνεργάτιδα του πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας (Θεσμοθετημένο Εργαστήριο Περιβαλλοντικής Τεχνολογίας πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας), διδάσκουσα στην Ανώτερη Διακλαδική Σχολή Πολέμου (ΑΔΙΣΠΟ) και τη Σχολή Εθνικής Άμυνας (ΣΕΘΑ), Συνεργάτιδα του Canadian Hellenic Congress