Το οικονομικό επιτελείο έχει προχωρήσει τη σύνταξη του προσχεδίου του προϋπολογισμού για το 2026, το οποίο θα καταθέσει στη Βουλή και στις Βρυξέλλες μέχρι και τα μέσα του μήνα, με βάση τους αναθεωρημένους στόχους του Μεσοπρόθεσμου 2025-2028. Με άλλα λόγια, συνεχίζει να προβλέπει για φέτος πρωτογενές πλεόνασμα 3,2% του ΑΕΠ και δημοσιονομικό πλεόνασμα 0,7% του ΑΕΠ.

Αναθεώρηση

Με βάση την πορεία υλοποίησης του προϋπολογισμού, σύμφωνα με αρμόδιες πηγές, οι στόχοι θα αναθεωρηθούν προς τα πάνω, αλλά αυτό θα γίνει το ερχόμενο Απρίλιο, όταν η Eurostat θα δώσει στη δημοσιότητα τα τελικά στοιχεία για το κλείσιμο του τρέχοντος έτους. Από το ΥΠΕΘΟ αναμένουν ότι το πρωτογενές πλεόνασμα για φέτος θα ξεπεράσει για δεύτερη συνεχόμενη χρονιά το 4% του ΑΕΠ, οδηγώντας σε νέες ελαφρύνσεις ύψους τουλάχιστον 800 εκατ. ευρώ στην αρχή της επόμενης χρονιάς. Οδηγός για το φετινό υπερπλεόνασμα θα είναι για άλλη μία χρονιά τα έσοδα από τη μάχη κατά της φοροδιαφυγής, τα οποία θα ξεπεράσουν συνολικά τα 4 δισ. ευρώ, από 2 δισ. ευρώ που εισπράχθηκαν το 2024.

Στις αλλαγές για τα μεγέθη του φετινού προϋπολογισμού περιλαμβάνεται η οριακή αναθεώρηση της ανάπτυξης λόγω κακού διεθνούς οικονομικού κλίματος, αλλά και του πληθωρισμού, οριακά προς τα πάνω. Συγκεκριμένα, σε όρους εθνικού δείκτη τιμών καταναλωτή ο πληθωρισμός αναθεωρείται φέτος στο 2,6%, με στόχο να υποχωρήσει τον επόμενο χρόνο στο 2,2%.

Εκτίμηση

Η πρόβλεψη για τον επόμενο χρόνο είναι για ανάπτυξη 2,4%, με κύριους οδηγούς τις επενδύσεις λόγω της ολοκλήρωσης του Ταμείου Ανάκαμψης και της ιδιωτικής κατανάλωσης, η οποία θα ενισχυθεί από το πακέτο των φοροαπαλλαγών που ανακοινώθηκαν στη ΔΕΘ, αλλά και από τα νέα μέτρα που θα ανακοινωθούν στις αρχές του επόμενου χρόνου.

Η ιδιωτική κατανάλωση αναμένεται ότι θα επιβραδύνει τον ρυθμό αύξησης στο 1,7% το 2026, από 1,9% το 2025, ενώ η αύξηση στη δημόσια κατανάλωση δεν θα ξεπεράσει το 0,7% από 1,4% φέτος.
Η αύξηση των επενδύσεων για τον επόμενο χρόνο αναμένεται ότι θα φτάσει στο 10,2% από 5,7% που αναμένεται να αυξηθεί φέτος. Η επίτευξη του στόχου θα εξαρτηθεί από την επιτυχή εκτέλεση του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων για τον επόμενο χρόνο, το οποίο θα φτάνει στα 17 δισ. ευρώ και παράλληλα από την απορρόφηση 7 δισ. ευρώ από το Ταμείο Ανάκαμψης.

Οι εξαγωγές αγαθών και υπηρεσιών προβλέπεται να αυξηθούν κατά 4,5%, κυρίως λόγω της βελτιωμένης εικόνας σε τουρισμό και βιομηχανία. Ωστόσο θα είναι για άλλη μία χρονιά αρνητικές για το ΑΕΠ, καθώς οι εισαγωγές εκτιμάται ότι θα κινηθούν ακόμη ταχύτερα, στο 4,6%, λόγω των επενδύσεων που πρέπει να ολοκληρωθούν μέσα από το εθνικό πρόγραμμα Ελλάδα 2.0.

Η ανεργία προβλέπεται να συνεχίσει την πτωτική της πορεία και σε εθνικολογιστική βάση θα διαμορφωθεί στο 7,4% το 2026 (από 7,8% το 2025), ενώ με βάση την έρευνα εργατικού δυναμικού της ΕΛΣΤΑΤ θα μειωθεί στο 8,6% από 9,1%. Η τάση είναι θετική, αλλά βασικό ζητούμενο παραμένει το ύψος των αποδοχών στις νέες θέσεις εργασίας.

Αποτέλεσμα όλων αυτών θα είναι το ΑΕΠ να προσεγγίσει τα 258 δισ. ευρώ από 245 που αναμένεται να φτάσει φέτος σε τρέχουσες τιμές.

Προϋπολογισμός: Ακρίβεια

Η πρόβλεψη για το κρίσιμο μέγεθος του πληθωρισμού για το 2025 αναθεωρείται στο 2,6% και για το 2026 τοποθετείται στο 2,2%, αύξηση που είναι μεγαλύτερη από τη μέση αύξηση της Ε.Ε.
Στον εναρμονισμένο δείκτη, οι αντίστοιχες προβλέψεις είναι για 3,3% και 2,2%. Αυτό σημαίνει ότι η ακρίβεια θα συνεχίσει να δοκιμάζει τις αντοχές των ελληνικών νοικοκυριών.

Από την 1η Ιανουαρίου 2026 πάντως, η αγοραστική δύναμη αναμένεται να ενισχυθεί χάρη στους νέους χαμηλότερους συντελεστές της φορολογικής κλίμακας που μειώνουν την παρακράτηση και αυξάνουν τις καθαρές αποδοχές. Αλλωστε στο προσχέδιο ενσωματώνονται οι παρεμβάσεις ύψους 1,76 δισ. ευρώ που ανακοινώθηκαν στη ΔΕΘ.

Οι παρατηρήσεις για ανάπτυξη και πληθωρισμό βασίζονται και σε παραδοχές, όπως είναι η πρόβλεψη για χαμηλότερη μέση τιμή στο πετρέλαιο Brent (στα 64 δολάρια το βαρέλι από 67,7 δολ. φέτος). Αν η εκτίμηση επιβεβαιωθεί, θα λειτουργήσει ως ανάσα τόσο για τα δημόσια οικονομικά όσο και για το ενεργειακό κόστος των επιχειρήσεων και των νοικοκυριών.

Στόχος

Σε δημοσιονομικό πεδίο, ο προϋπολογισμός προβλέπει πρωτογενές πλεόνασμα 2,4% του ΑΕΠ το 2026, αλλά το οικονομικό επιτελείο θεωρεί πιθανό να ξεπεραστεί ο στόχος, όπως θα συμβεί και φέτος, που εκτιμάται πως θα σπάσει το φράγμα του 4% του ΑΕΠ. Να σημειωθεί ότι το 2024 καταγράφηκε πλεόνασμα 4,8% του ΑΕΠ.
Οι πρωτογενείς δαπάνες του προϋπολογισμού, όπως συμφωνήθηκε με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, θα αυξηθούν κατά 3,6% το 2026.

Για τη χώρα μας οι καθαρές πρωτογενείς δαπάνες υπολογίζονται σε περίπου 100 δισ. ευρώ. Αρα οι καθαρές δαπάνες μπορούν να αυξηθούν μέχρι περίπου 3,6 δισ. ευρώ το 2026 σε σχέση με το 2025.
Σημειώνεται ότι περαιτέρω αύξηση πέραν των 3,6 δισ. και έως 0,3% του ΑΕΠ είναι δυνατή εφόσον οι καθαρές δαπάνες των προηγούμενων ετών είναι χαμηλότερες από τα όρια που έχουν τεθεί.

Προϋπολογισμός: Θα συνεχιστεί το ψαλίδισμα στο χρέος

Το δημόσιο χρέος θα συνεχίσει να αποκλιμακώνεται, από το 145% του ΑΕΠ στο 140% το 2026. Καθοριστική συμβολή θα έχει η νέα πρόωρη αποπληρωμή δανείων ύψους 5,29 δισ. ευρώ φέτος τον Δεκέμβριο, που αφορά δόσεις δανείων από το πρώτο μνημόνιο που λήγουν το διάστημα από το 2033 έως το 2041.
Ετσι, τα υπόλοιπα των διμερών δανείων θα περιοριστούν στα 21 δισ. ευρώ στο τέλος του 2026, από 31,6 δισ. ευρώ στις αρχές του 2025.

Προϋπολογισμός: Υψηλός ο βαθμός αβεβαιότητας

Στην πράξη, η επίτευξη αυτών των στόχων συνοδεύεται από υψηλό βαθμό αβεβαιότητας, καθώς σειρά από εξωτερικούς και εσωτερικούς κινδύνους μπορεί να ανατρέψει τις αισιόδοξες προβλέψεις. Οι κίνδυνοι αυτοί μόνο θεωρητικοί δεν είναι. Η καθυστέρηση στην απορρόφηση των πόρων του Ταμείου Ανάκαμψης, οι τριβές στο διεθνές εμπόριο λόγω πιθανών παρεκκλίσεων από τη δασμολογική συμφωνία ΗΠΑ-Ε.Ε., η όξυνση των γεωπολιτικών εντάσεων και η σφιχτή δημοσιονομική πολιτική στις μεγάλες ευρωπαϊκές οικονομίες συνιστούν εμπόδια που μπορεί να φρενάρουν τη δυναμική της ανάπτυξης.