Ο όμιλος, ο οποίος δραστηριοποιείται επί 25 χρόνια στην ανάκτηση, ανακύκλωση και διαχείριση υδάτινων πόρων, με σημαντικά έργα στην Ελλάδα και το εξωτερικό, έχει στρατηγικό πλάνο που βασίζεται στην αφαλάτωση με χρήση πράσινης ενέργειας, στην αναβάθμιση δικτύων ύδρευσης, στην κατασκευή ταμιευτήρων και φραγμάτων μικρής κλίμακας και τέλος στην επαναχρησιμοποίηση λυμάτων σε αγροτικές και τουριστικές ζώνες. 

Κύριε Κουμπαράκη, πώς βλέπετε την κατάσταση της λειψυδρίας στην Ελλάδα σήμερα;

Η λειψυδρία δεν είναι πια μακρινό σενάριο· είναι ήδη εδώ. Στην Ελλάδα, ιδιαίτερα στα νησιά και σε περιοχές έντονης αγροτικής παραγωγής, βλέπουμε μείωση διαθέσιμων υδάτων και αυξημένη ζήτηση. Αν δεν δράσουμε τώρα, το πρόβλημα θα έχει και κοινωνικές και οικονομικές συνέπειες. Ωστόσο, το βλέπω και ως ευκαιρία. Μπορούμε να επενδύσουμε σε υποδομές που θα κάνουν τη χώρα μας πιο ανθεκτική και ανταγωνιστική. 

Ποιες είναι οι κύριες αιτίες και πώς συγκρινόμαστε με άλλες χώρες;

Η Ελλάδα μοιράζεται παρόμοιες προκλήσεις με χώρες όπως η Ισπανία και η Κύπρος: μείωση βροχοπτώσεων, παλιά δίκτυα ύδρευσης και αυξημένες ανάγκες λόγω τουρισμού και γεωργίας. Η Ισπανία, για παράδειγμα, έχει επενδύσει πάνω από 2 δισ. ευρώ σε αφαλάτωση και ανακύκλωση νερού την τελευταία δεκαετία. Εμείς πρέπει να ακολουθήσουμε παρόμοιο δρόμο, με προσαρμογή στα ελληνικά δεδομένα. 

Ποιες υποδομές θεωρείτε απαραίτητες για την αντιμετώπιση του προβλήματος;

Πρώτον, έργα αφαλάτωσης με χρήση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, ώστε το νερό να παράγεται χωρίς υψηλό ενεργειακό κόστος. Δεύτερον, αναβάθμιση των δικτύων ύδρευσης. Σήμερα σε κάποιους δήμους χάνεται έως και το 40% του νερού. Τρίτον, φράγματα και ταμιευτήρες μικρής κλίμακας για την αποθήκευση βρόχινου νερού. Και τέταρτον, μονάδες επαναχρησιμοποίησης λυμάτων για άρδευση, όπως εφαρμόζεται ήδη στην Καλιφόρνια. 

Τι ρόλο μπορεί να παίξει ο ιδιωτικός τομέας;

Ο ιδιωτικός τομέας μπορεί να επιταχύνει τις λύσεις. Μέσω ΣΔΙΤ (Συμπράξεις Δημόσιου και Ιδιωτικού Τομέα) μπορούμε να αναλάβουμε τον σχεδιασμό, τη χρηματοδότηση και τη λειτουργία έργων αφαλάτωσης, ανακύκλωσης νερού και αναβάθμισης δικτύων. Στη Σιγκαπούρη, για παράδειγμα, ο συνδυασμός δημόσιου σχεδιασμού και ιδιωτικής εκτέλεσης έκανε τη χώρα αυτάρκη σε νερό σε λιγότερο από 20 χρόνια. 

Πώς μπορεί να εφαρμοστεί η τεχνολογία στην παρακολούθηση και διαχείριση υδάτων;

Συστήματα «έξυπνων» μετρητών μπορούν να εντοπίζουν διαρροές σε πραγματικό χρόνο και να μειώνουν τις απώλειες. Δορυφορική παρακολούθηση βοηθά στην εκτίμηση αποθεμάτων και την πρόβλεψη ξηρασιών. Επιπλέον, ψηφιακές πλατφόρμες μπορούν να ενημερώνουν πολίτες και επιχειρήσεις για την κατανάλωσή τους, προωθώντας υπεύθυνη χρήση. Εμείς, στον όμιλο Μεσόγειος, έχουμε δημιουργήσει ένα τέτοιο σύστημα ολοκληρωμένης παρακολούθησης σε πραγματικό χρόνο, το οποίο το οποίο είναι εγκατεστημένο και λειτουργεί τόσο σε επίπεδο δημοσίου όσο και σε επίπεδο ιδιωτικού τομέα. 

Η λειψυδρία συχνά συνδέεται με τη γεωργία. Τι προτείνετε;

Η γεωργία καταναλώνει το 80% του διαθέσιμου γλυκού νερού στην Ελλάδα. Πρέπει να επενδύσουμε σε «έξυπνη» άρδευση με αισθητήρες υγρασίας και στάγδην ποτίσματα, ώστε να χρησιμοποιούμε ακριβώς την ποσότητα που χρειάζεται κάθε καλλιέργεια. Στο Ισραήλ, τέτοια τεχνολογία μείωσε την κατανάλωση κατά 30% και αύξησε την παραγωγή. Στο σημείο αυτό απαιτείται σύμπραξη των καθ’ ύλην αρμοδίων ερευνητικών ιδρυμάτων της χώρας, όπως είναι το Γεωπονικό Πανεπιστήμιο, με την αγορά σε επίπεδο προσφοράς ολοκληρωμένων λύσεων για την αντιμετώπιση του προβλήματος. 

Πώς μπορούμε να χρηματοδοτήσουμε τέτοια έργα;

Υπάρχουν πόροι από το Ταμείο Ανάκαμψης, το ΠΕΚΑ, τα ΠΕΠ και την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων και ιδιωτικά κεφάλαια που ενδιαφέρονται για πράσινες υποδομές. Εμείς, ως μεγάλος κατασκευαστικός όμιλος, μπορούμε να αναλάβουμε την ευθύνη του σχεδιασμού και της εκτέλεσης, με μοντέλα που διασφαλίζουν βιωσιμότητα και απόδοση για όλους τους εμπλεκόμενους. 

Αν είχατε να προτείνετε τρεις άμεσες κινήσεις στην Πολιτεία, ποιες θα ήταν;

1. Να προχωρήσει η ενοποίηση των φορέων διαχείρισης νερού. Ετσι ώστε να προκύψουν φορείς με ισχυρή τεχνική και οικονομική επάρκεια.
2. Ολιστικά σχέδια διαχείρισης νερού ειδικά στους νησιωτικούς δήμους τα οποία έργα να περιλαμβάνουν ολιστική αντιμετώπιση όλων των προβλημάτων με πρόβλεψη 20ετίας. Αποσπασματικές παρεμβάσεις δεν προσφέρουν μακροπρόθεσμες λύσεις στο πρόβλημα και τις περισσότερες φορές κατασπαταλούν πόρους.
3. Ολοκληρωμένη αξιοποίηση των υφιστάμενων χρηματοδοτήσεων και αντιμετώπιση γραφειοκρατικών καθυστερήσεων σε επίπεδο προσκλήσεων για έργα σχετικά με το νερό.

Κύριε Κουμπαράκη, ποια είναι η εικόνα της λειψυδρίας στην Ελλάδα από επιχειρηματική σκοπιά;

Η λειψυδρία δεν είναι μόνο ένα περιβαλλοντικό ζήτημα· είναι ένας παράγοντας που επηρεάζει την οικονομική ανάπτυξη, την αγροτική παραγωγή και τον τουρισμό. Για τη Μεσόγειος Α.Ε. το πρόβλημα αυτό είναι μια επενδυτική πρόκληση: η δημιουργία υποδομών νερού αποτελεί έναν από τους πιο σταθερούς και μακροπρόθεσμους τομείς με εγγυημένη ζήτηση. 

Ποιες είναι οι διεθνείς τάσεις και πώς μπορεί να τις υιοθετήσει η Ελλάδα;

Στη Μεσόγειο, χώρες όπως η Ισπανία και το Ισραήλ έχουν επενδύσει δισεκατομμύρια ευρώ σε τεχνολογίες αφαλάτωσης, ανακύκλωσης και «έξυπνης» άρδευσης. Στη Σιγκαπούρη, το 40% της κατανάλωσης καλύπτεται ήδη από ανακυκλωμένο νερό. Η Ελλάδα μπορεί να ακολουθήσει αυτό το μοντέλο με προσαρμογή στις δικές της γεωγραφικές και κλιματικές ιδιαιτερότητες, αξιοποιώντας ευρωπαϊκή χρηματοδότηση και ιδιωτικά κεφάλαια. 

Ποιο είναι το στρατηγικό σχέδιο της Μεσόγειος Α.Ε. για την αντιμετώπιση της λειψυδρίας;

Το στρατηγικό μας πλάνο προβλέπει έργα ύψους 1,2 δισ. ευρώ σε ορίζοντα 7 ετών και βασίζεται σε τέσσερις άξονες:

• Αφαλάτωση με πράσινη ενέργεια: Υλοποίηση 15 μονάδων σε νησιά και παράκτιες περιοχές.
• Αναβάθμιση δικτύων ύδρευσης: Μείωση απωλειών κατά τουλάχιστον 35% σε περιοχές υψηλής σπατάλης μέσω χρήσης ψηφιακών λύσεων.
• Ταμιευτήρες και φράγματα μικρής κλίμακας: Διαχείριση και αποθήκευση βρόχινων υδάτων.
• Επαναχρησιμοποίηση λυμάτων: Μονάδες σε αγροτικές και τουριστικές ζώνες για μείωση της πίεσης στις φυσικές πηγές.