Το είδος, που θεωρούταν εξαφανισμένο από το 1998, καταγράφηκε ξανά επίσημα τον Ιούνιο του 2021, χάρη στην έρευνα του βιολόγου Χαριτάκη Παπαιωάννου, αλλά και την άοκνη προσπάθεια και παρατήρηση των μελών του εξαιρετικά δραστήριου Συλλόγου «Αγριόγιδο Πινόβου».

Η περιοχή NATURA 2000 «Πίνοβο-Τζένα», με τις απόκρημνες βραχώδεις πλαγιές και τα πυκνά δάση, προσφέρει το ιδανικό καταφύγιο για το σπάνιο είδος. Σήμερα, εκτιμάται ότι 25 αγριόγιδα διαβιούν μόνιμα και αποκλειστικά στην ελληνική πλευρά της οροσειράς, εντός των ορίων του Δήμου Αλμωπίας Πέλλας. Η επιστροφή τους δεν είναι απλώς βιολογικό γεγονός, αλλά σύμβολο ανθεκτικότητας και φυσικής αναγέννησης. Η χαρά των ερευνητών και των μελών του Συλλόγου έγινε ακόμη μεγαλύτερη όταν τον Μάιο του 2023 κατέγραψαν το πρώτο νεογέννητο αγριόγιδο μετά από 25 χρόνια!

Το 2024 και το 2025, οι ειδικοί εντόπισαν πέντε νεογέννητα κάθε χρονιά, γεγονός που επιβεβαιώνει ότι ο μικρός πληθυσμός όχι μόνο επιβιώνει, αλλά και αναπαράγεται.

«Σίγουρα μας χαροποιεί το γεγονός της επιβεβαίωσης ύπαρξης του είδους ξανά στην περιοχή μας, όπως και η γέννηση των πρώτων μωρών αγριόγιδων μετά από πολλά χρόνια αφανισμού, όμως αυτό δεν πρέπει να μας καθησυχάζει. Ο πάρα πολύ μικρός πληθυσμός, καθώς και ο αργός ρυθμός αναπαραγωγής του συγκεκριμένου είδους μάς κρούoυν των κώδωνα του κινδύνου, καθώς η ισορροπία είναι πάρα πολύ εύθραυστη εφόσον δεν παρθούν άμεσα μέτρα που να προάγουν τη διαφύλαξη αυτών των λίγων ζώων, καθώς και του ενδιαιτήματός τους σε όλη την περιοχή Πινόβου-Τζένας», δήλωσε στον «Ε.Τ.» ο πρόεδρος του Συλλόγου, Γιώργος Κιόσης, ο οποίος έλκει την καταγωγή του από την Αριδαία Πέλλας.

Ωστόσο, η επιστροφή του αγριόγιδου συνοδεύεται από σοβαρές προκλήσεις. Η λαθροθηρία, η παράνομη διέλευση κυνηγών από τη Βόρεια Μακεδονία, η υπερβόσκηση και η παράνομη υλοτομία απειλούν την εύθραυστη ισορροπία του οικοσυστήματος. Η γενετική απομόνωση, η κλιματική αλλαγή και η έλλειψη θεσμικής προστασίας εντείνουν τους κινδύνους, ενώ η απουσία ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης των τοπικών κοινωνιών δυσχεραίνει τις προσπάθειες διατήρησης.

Το αγριόγιδο, με την εντυπωσιακή ευκινησία του και την ικανότητα να πηδά περισσότερα από επτά μέτρα ή να πέφτει κάθετα από 15 μέτρα, αποτελεί ένα από τα πιο χαρισματικά θηλαστικά της ελληνικής πανίδας. Οι σκληρές και ελαστικές οπλές του του επιτρέπουν να κινείται με ασφάλεια σε βραχώδεις και χιονισμένες επιφάνειες, ενώ η κοινωνική του δομή -με μικρές ομάδες θηλυκών και νεαρών- το καθιστά ευάλωτο σε εξωτερικές πιέσεις. Η ακοή του είναι οξεία και θορυβείται με το παραμικρό. Εχει ευαίσθητη όσφρηση και μπορεί να ανιχνεύσει οτιδήποτε από απόσταση 800 μέτρων, αν φυσάει προς το μέρος του.

ΠΕΡΙΟΧΕΣ ΟΠΟΥ ΕΧΕΙ ΕΝΤΟΠΙΣΤΕΙ

Το συγκεκριμένο είδος έχει επίσης εντοπιστεί στη Βόρεια, στην Κεντρική και τη Νότια Πίνδο, στη Στερεά Ελλάδα, στον Ολυμπο, στη Ροδόπη και τα Νεμέρτσικα Ιωαννίνων στα σύνορα με την Αλβανία. Αποτελείται από 19 πληθυσμιακές ομάδες, οι οποίες αριθμούν περίπου 1.300 άτομα συνολικά κι οι οποίες δεν επικοινωνούν μεταξύ τους. Θεωρείται σπάνιο, ακόμη και στις περιοχές που συγκεντρώνει τις υψηλότερες πληθυσμιακές πυκνότητες. Η επανεμφάνιση του αγριόγιδου στο Πίνοβο δεν είναι απλώς μια οικολογική επιτυχία. Είναι ένα κάλεσμα για δράση, για ουσιαστική προστασία της περιοχής NATURA 2000, για ενίσχυση της φύλαξης και για ενεργοποίηση των τοπικών φορέων. Όπως τονίζουν οι ειδικοί, η ισορροπία είναι εύθραυστη και απαιτεί άμεσα μέτρα διατήρησης, ώστε το αγριόγιδο να μην εξαφανιστεί ξανά από τη συγκεκριμένη οροσειρά.