Η απόφαση αυτή, η οποία επικυρώθηκε από το Eurogroup στις 19 Ιουνίου 2025 και στη συνέχεια εγκρίθηκε οριστικά από το Συμβούλιο Ecofin στις 8 Ιουλίου 2025, σηματοδοτεί την ολοκλήρωση μιας μακράς πορείας οικονομικής προσαρμογής και θεσμικής σύγκλισης. Η ισοτιμία με την οποία η χώρα θα εισέλθει στο ευρώ έχει ήδη «κλειδώσει»: 1 ευρώ = 1,95583 λέβα, δηλαδή η ίδια ισοτιμία που ίσχυε στο πλαίσιο του ERM II από το 2020.

Η ένταξη στο ευρώ έρχεται μόλις έναν χρόνο μετά την πλήρη ένταξη της Βουλγαρίας στη ζώνη Σένγκεν, η οποία ολοκληρώθηκε την 1η Ιανουαρίου 2025 με την άρση των ελέγχων στα χερσαία σύνορα. Ωστόσο, ούτε η Σένγκεν ούτε το ευρώ κατάφεραν να φέρουν πολιτική σταθερότητα: η χώρα οδεύει ξανά σε εκλογές, μέσα σε ένα περιβάλλον συνεχών κυβερνητικών κρίσεων και διαδοχικών αναμετρήσεων

Φόβοι για πληθωρισμό, διαβεβαιώσεις για ομαλή μετάβαση

Η συζήτηση για το αν η υιοθέτηση του ευρώ θα προκαλέσει πληθωριστικές πιέσεις βρίσκεται στο επίκεντρο του δημόσιου διαλόγου στη Βουλγαρία. Ο διοικητής της Κεντρικής Τράπεζας της χώρας, Ντιμίταρ Ράντεφ, έχει επανειλημμένα υποβαθμίσει αυτούς τους φόβους, δηλώνοντας ότι η επίδραση στον πληθωρισμό θα είναι «μικρή και βραχυπρόθεσμη». Σε συνέντευξή του στο MNI, ο Ράντεφ εξήγησε ότι οι τιμές στη Βουλγαρία ήδη κινούνται κοντά στα επίπεδα της ευρωζώνης και ότι η οικονομία λειτουργεί εδώ και χρόνια υπό καθεστώς στενής σύνδεσης με το ευρώ, λόγω του currency board που διατηρεί σταθερή την ισοτιμία του λέβα.

Παρά τις διαβεβαιώσεις, η συζήτηση δεν έχει κοπάσει. Αναλυτές επισημαίνουν ότι η μετάβαση στο ευρώ συχνά συνοδεύεται από «στρογγυλοποιήσεις» τιμών προς τα πάνω, ειδικά σε υπηρεσίες και μικρές επιχειρήσεις. Ο οικονομολόγος Πέτρ Ζίμτσικ, σε τηλεοπτική του παρέμβαση, προειδοποίησε ότι η αλλαγή νομίσματος, σε συνδυασμό με τις αναταράξεις στον κρατικό προϋπολογισμό, μπορεί να οδηγήσει σε προσωρινή άνοδο του κόστους ζωής, ιδιαίτερα σε υπηρεσίες και καθημερινές δαπάνες.

Την ίδια στιγμή, δημοσιεύματα όπως αυτό του Politico θέτουν ερωτήματα για το κατά πόσο η κυβέρνηση «έσπρωξε» προς τα κάτω ορισμένες κρατικά ρυθμιζόμενες τιμές, όπως τα νοσήλια στα δημόσια νοσοκομεία, προκειμένου να εμφανιστεί χαμηλότερος πληθωρισμός και να πληρούνται τα κριτήρια σύγκλισης. Η συζήτηση αυτή έχει τροφοδοτήσει πολιτικές αντιπαραθέσεις, ενισχύοντας το κλίμα αβεβαιότητας.

Η πολιτική αστάθεια δεν υποχωρεί

Παρά τις δύο μεγάλες ευρωπαϊκές εντάξεις –Σένγκεν και ευρώ– η Βουλγαρία δεν έχει καταφέρει να σταθεροποιήσει το πολιτικό της σύστημα. Τα τελευταία τέσσερα χρόνια έχουν διεξαχθεί επτά εκλογικές αναμετρήσεις, ενώ η κυβέρνηση Ζελιαζκόφ παραιτήθηκε λίγες μέρες πριν από την έλευση του ευρώ. Η πολιτική αστάθεια επηρεάζει την εμπιστοσύνη των πολιτών, αλλά και την ικανότητα της χώρας να εφαρμόσει συνεκτικές οικονομικές πολιτικές.

Η είσοδος της Βουλγαρίας στο ευρώ έχει άμεσο ενδιαφέρον για τη Βόρεια Ελλάδα, όπου οι διασυνοριακές οικονομικές σχέσεις είναι έντονες. Το ερώτημα που τίθεται είναι αν οι Έλληνες (κυρίως αυτοί που ζουν σε περιοχές που γειτνιάζουν με τη Βουλγαρία) θα συνεχίσουν να διασχίζουν τα σύνορα για φθηνότερα καύσιμα, προϊόντα και υπηρεσίες. Η απάντηση, σύμφωνα με οικονομικούς αναλυτές, είναι ότι η τάση αυτή πιθανότατα θα συνεχιστεί, τουλάχιστον βραχυπρόθεσμα. Η υιοθέτηση του ευρώ δεν σημαίνει αυτόματα εξίσωση τιμών. Η Βουλγαρία εξακολουθεί να έχει χαμηλότερη φορολογία, χαμηλότερο ΦΠΑ σε ορισμένες κατηγορίες και σημαντικά χαμηλότερο κόστος εργασίας. Επιπλέον, το ευρώ χρησιμοποιούνταν ήδη ευρέως στις συναλλαγές, ειδικά σε τουριστικές περιοχές και σύνορα.

Αντίστροφα, η Ελλάδα αναμένεται να δει αυξημένο ενδιαφέρον Βούλγαρων για αγορά τουριστικών ακινήτων, ειδικά στη Χαλκιδική και την Ανατολική Μακεδονία. Η εξάλειψη του συναλλαγματικού κινδύνου και η ευκολία μεταφοράς κεφαλαίων καθιστούν την επένδυση σε ελληνικά ακίνητα πιο ελκυστική. Ήδη, σύμφωνα με δημοσιεύματα, η υιοθέτηση του ευρώ στη Βουλγαρία αναμένεται να ενισχύσει τις διασυνοριακές επενδύσεις και να αυξήσει την κινητικότητα κεφαλαίων προς τη Βόρεια Ελλάδα.

Η Ελλάδα και η «αργοπορημένη εφηβεία» της Σένγκεν και του ευρώ

Η Ελλάδα βρίσκεται για πρώτη φορά αντιμέτωπη με μια νέα πραγματικότητα: έχει χερσαία σύνορα με χώρα που ανήκει τόσο στη Σένγκεν όσο και στη ζώνη του ευρώ. Αυτό δημιουργεί προκλήσεις που τα κράτη της Κεντρικής Ευρώπης έχουν αντιμετωπίσει εδώ και δεκαετίες – και μάλιστα με επιτυχία. 

Η ελληνική δημόσια διοίκηση καλείται να διαχειριστεί:

• αυξημένες ροές ταξιδιωτών, χωρίς συνοριακούς ελέγχους  
• ενισχυμένη οικονομική διασύνδεση, με άμεσες επιπτώσεις σε κατανάλωση και εμπόριο  
• πιέσεις στις τοπικές αγορές, ειδικά σε καύσιμα και λιανεμπόριο  
• αύξηση επενδυτικού ενδιαφέροντος από Βούλγαρους πολίτες  

Η μετάβαση απαιτεί προσαρμογή, καθώς η Ελλάδα δεν έχει προηγούμενη εμπειρία διαχείρισης πλήρως ενοποιημένων χερσαίων συνόρων με χώρα της Σένγκεν και της ευρωζώνης. Η κατάσταση αυτή έχει χαρακτηριστεί από αναλυτές ως μια «αργοπορημένη εφηβεία» της ελληνικής διοίκησης, η οποία καλείται να εφαρμόσει πρακτικές που άλλες χώρες έχουν υιοθετήσει εδώ και δεκαετίες.

Το 2026 δεν θα είναι απλώς η χρονιά που η Βουλγαρία αλλάζει νόμισμα. Θα είναι η χρονιά που τα Βαλκάνια κάνουν ένα ακόμη βήμα προς την ευρωπαϊκή ολοκλήρωση. Με όλες τις προκλήσεις και τις δυνατότητες που αυτό συνεπάγεται…