Μέσα από τον φωτογραφικό της φακό «αιχμαλωτίζει» τη Δήλο -τον τόπο στο κέντρο του Αιγαίου που κατοικείται από την 3η χιλιετία π.Χ.- πότε στο φως της ανατολής και της δύσης και πότε κάτω από το σεληνόφως. Κάθε στιγμή και μία πτυχή του τοπίου, σαν αντανάκλαση μιας αθέατης πραγματικότητας. Πρόκειται για τη φωτογραφική έκθεση «Δήλος – Γη εν πλω», της διεθνώς αναγνωρισμένης φωτογράφου Erieta Attali, που διοργανώνει το Μουσείο Μπενάκη Ελληνικού Πολιτισμού σε επιμέλεια της ίδιας και του Λάμπρου Παπανικολάτου, προσφέροντας ένα μοναδικό ταξίδι ανάμεσα στο «φως και τη σκιά, την Ιστορία και τη διαχρονία».

Το φωτογραφικό ταξίδι – όπως περιέγραψαν χθες οι επιμελητές, κατά την παρουσίαση της έκθεσης- γίνεται μέσα από 25 φωτογραφικές λήψεις που αποτυπώνουν «τη Δήλο όχι μόνον ως έναν προορισμό, αλλά ως ένα πέρασμα: ένα νησί εν πλω ανάμεσα στο φως και τη σκιά, τη Γη και τον ουρανό, το αρχαίο και το αιώνιο». Μέσα από τον φακό της η Ελληνίδα, με εβραϊκή καταγωγή, φωτογράφος Εrieta Attali αναβιώνει «την ιερή αύρα του νησιού, προσφέροντας μία εικονική αφήγηση, που είναι ταυτόχρονα αρχαιολογική, λυρική και βαθιά αχρονική». Η Attali, γνωστή διεθνώς από άλλες, ανάλογα απαιτητικές, αποστολές σε όλον τον κόσμο, εργάστηκε συστηματικά επί τρία χρόνια, από το 2022 έως το 2025, μετακινούμενη στις Κυκλάδες από και προς τη Δήλο. Οπως η ίδια περιγράφει, οι φωτογραφίες έχουν επιλεγεί από το πλούσιο αρχείο που δημιούργησε στη διάρκεια των εξερευνήσεών της στην περιοχή των Κυκλάδων τα τελευταία τρία χρόνια, χρησιμοποιώντας κάθε είδους μέσο μετακίνησης. Στη φωτογράφιση χρησιμοποιήθηκε μηχανή με φιλμ, ενώ με άλλες μηχανές έγιναν λήψεις από πλοία ή αεροπλάνα.

«Οι φωτογραφίες», όπως σημειώνει στο κείμενό του ο ομότιμος καθηγητής του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου, Δημήτρης Φιλιππίδης, το οποίο, μαζί με κείμενα των Barry Bergdoll και Γεώργιου-Στυλιανού Πρεβελάκη, εμβαθύνει στον διάλογο μεταξύ τοπίου, Ιστορίας και μνήμης, «είναι αντιπροσωπευτικές των τολμηρών τρόπων που εκείνη χρησιμοποίησε στις εκστρατείες της, ζητώντας να συλλάβει ακραίες συνθήκες του φυσικού φωτός, σε ορισμένες περιπτώσεις χρησιμοποιώντας μεγάλης διάρκειας εκθέσεις του φακού». Και όπως εξηγεί ο καθηγητής, «η έκθεση περιλαμβάνει απόκοσμες νυχτερινές λήψεις με το φως του φεγγαριού, είτε κοιτάζοντας από τον εξωτερικό δακτύλιο των νησιών προς τη Δήλο, που μόλις διακρίνεται στο βάθος του ορίζοντα, είτε απομονώνοντας βαθιά σκιασμένα τοπία ερειπίων. Σε άλλες περιπτώσεις, η τοπογραφία της Δήλου αιχμαλωτίζεται στην παρθενική αχλή της ανατολής του ήλιου και άλλοτε πάλι ο θεατής, αλλάζοντας στάση, κοιτάζει πέρα από τη Δήλο, προς τα γειτονικά νησιά ή ακόμα μακρύτερα, προς το ανοιχτό πέλαγος».

Η Erieta Attali είναι φωτογράφος τοπίου και αρχιτεκτονικής, με έργο που εκτείνεται από την Ευρασία έως την Αυστραλία και την Αμερική. Τα τελευταία τριάντα χρόνια, η Attali έχει αφοσιωθεί στη σύνδεση μεταξύ αρχιτεκτονικής και τοπίου. Μέσα από το πρωτοποριακό της έργο έχει χαράξει έναν νέο δρόμο στην αρχιτεκτονική φωτογραφία, όπου περιεχόμενο και πλαίσιο αντιστρέφονται. Η αντισυμβατική της φωτογραφία βασίζεται σε μία μεθοδολογία που προέρχεται από την προσωπική της εμπειρία στην Αρχαιολογία. Από τον Σεπτέμβριο 2022 μέχρι τον Μάιο 2025, η Erieta Attali «αιχμαλώτισε» την αλληλεπίδραση των αχτίδων του ήλιου και του σεληνόφωτος με τα μνημεία της Δήλου, το όρος Κύνθος και τα γύρω νησιά των Κυκλάδων. Ο αρχιτεκτονικός σχεδιασμός της έκθεσης, που προσφέρει μία ξεχωριστή οπτική εξερεύνηση της Δήλου ως τόπου γεωγραφικά ορισμένου και ως τόπου μεταφυσικά ασύλληπτου, φέρει την υπογραφή του Τάσου Ροΐδη, ενώ εμπλουτίζεται με ένα ολιγόλεπτο βίντεο.

 Info

Erieta Attali, «Δήλος – Γη εν πλω»,

Μουσείο Μπενάκη Ελληνικού Πολιτισμού (Κουμπάρη 1, Αθήνα).

Διάρκεια έκθεσης: 25 Ιουνίου – 21 Σεπτεμβρίου 2025.

Πληροφορίες: 210-3671000