Το 2018 ο διεθνώς αναγνωρισμένος Ιρανοαμερικανός καλλιτέχνης Michael Rakowitz, φιλοτέχνησε το «Lamassu of Nineveh», ένα γλυπτό σε πραγματική κλίμακα, κατασκευασμένο από 10.500 κονσέρβες σιροπιού χουρμά από το Ιράκ, ανάθεση για το «The Fourth Plinth» της πλατείας Τραφάλγκαρ του Λονδίνου. Από χθες το μνημειώδες εικαστικό έργο έντεκα τόνων, το «Lamassu of Nineveh» στέκει στον εξωτερικό χώρο του Μουσείου Ακρόπολης, με στραμμένο το γαλήνιο βλέμμα του προς τον Παρθενώνα και μας καλεί να αναλογιστούμε όλες τις αρχαιότητες που λεηλατήθηκαν ή βρίσκονται μακριά από τις εστίες τους. Πρόκειται για το δεύτερο μέρος της τριλογίας «Michael Rakowitz & Ancient Cultures», σε επιμέλεια του γενικού διευθυντή του Μουσείου Ακρόπολης, καθηγητή Νικόλαου Σταμπολίδη, και της διευθύντριας του ΝΕΟΝ, Ελίνας Κουντούρη.

Η γλυπτική εγκατάσταση από κονσέρβες που αντιπροσωπεύουν την άλλοτε ξακουστή στο είδος ιρακινή βιομηχανία που αποδεκατίστηκε, καθώς και τις ανθρώπινες, οικονομικές και οικολογικές καταστροφές που προκάλεσαν οι πόλεμοι του Ιράκ και τα επακόλουθά τους δεσπόζει στη δυτική πλευρά προς την οδό Μητσαίων του Μουσείου Ακρόπολης. Οπως περιέγραψαν χθες, το έργο αποτελεί μέρος της σειράς του Rakowitz, The Invisible Enemy Should not Exist, την οποία ξεκίνησε το 2006 και είναι σε εξέλιξη. Περιλαμβάνει «επανεμφανίσεις» αντικειμένων που λεηλατήθηκαν από το Εθνικό Μουσείο του Ιράκ στη Βαγδάτη μετά την εισβολή των ΗΠΑ το 2003, καθώς και αυτά που καταστράφηκαν από άλλους αρχαιολογικούς χώρους μετά τον πόλεμο.

Κατά τη χθεσινή παρουσίαση ο καθηγητής Ν. Σταμπολίδης μας μετέφερε το δέος και τα μηνύματα που φέρει το Lamassu, αλλά και τη «μεταφυσική» αίσθηση που είχε ο ίδιος κατά την τοποθέτηση του έργου. «Οταν το έργο ήρθε με τους γερανούς και οι άνθρωποι του ΝΕΟΝ και του Μουσείου, που δούλεψαν πυρετωδώς για την εγκατάστασή του, έφυγαν, έμεινα μόνος μου. Ηταν βράδυ, ψιλοέβρεχε και ξαφνικά, μέσα από τα σύννεφα, βγαίνει το φεγγάρι. Ηταν τελείως μεταφυσικό γιατί εκείνη την ώρα κοίταζα τη σφηνοειδή επιγραφή στην πίσω όψη του Lamassu,  που δεν ήταν ορατή στους θεατές καθώς ήταν εντοιχισμένη στον τοίχο της πύλης Nergal. Εδώ, στην αποσπασμένη και μετατοπισμένη κατάστασή του, η σφηνοειδής επιγραφή είναι εκτεθειμένη και μεταφράζεται ως εξής:

«Ο Sennacherib, βασιλιάς του κόσμου, βασιλιάς της Ασσυρίας, έβαλε το (εσωτερικό) και το εξωτερικό τείχος της Νινευή να χτιστούν εκ νέου και να υψωθούν τόσο ψηλά όσο το βουνό/τα βουνά. Το όνομα του βασιλιά σημαίνει “O θεός του Φεγγαριού”, οπότε εκείνη τη στιγμή ήταν σαν πραγματικά να ερχόταν πάλι “O θεός του Φεγγαριού” για τον Σεναχερίμπ», είπε ο κ. Σταμπολίδης, που μίλησε και για την Πύλη Νεργκάλ (Nergal) της Νινευή, η οποία ήταν αφιερωμένη «στον θεό του Πολέμου και του Θανάτου». «Ο Σεναχερίμπ είχε ζήσει υπερβολικά πολλούς θανάτους και πολέμους… Τα παιχνίδια εξουσίας, η προστατευτική θεότητα Lamassu δεν μπόρεσε να τα αλλάξει -δυστυχώς μέχρι και σήμερα. Και αυτό είναι το δίδαγμα: Oτι ενώ έχει εξακοντιστεί η τεχνολογική μας γνώση και επιστήμη, η ανθρωπότητα γέρνει προς τα κάτω. Αυτό είναι ένα διαρκές μεγάλο και σύνθετο ζήτημα, ιδιαίτερα για την περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου, όπου βλέπετε τι συμβαίνει σήμερα», δήλωσε ο κ. Σταμπολίδης.

Από τη μεριά της, η κ. Κουντούρη μίλησε για την τριλογία που αναδεικνύει τη σημασία της σύνδεσης του κλασικού πολιτισμού και άλλων αρχαίων πολιτισμών με τη σύγχρονη τέχνη, για να αναδειχθούν νοήματα που είναι διαχρονικά στην Ιστορία και την ανθρωπότητα. Ο Ιρανοαμερικανός εικαστικός μίλησε για το «μουσείο του οποίου το “DNA” είναι χτισμένο πάνω στην προσπάθεια να ξαναενώσει τους ανθρώπους με την κληρονομιά που τους ανήκει», εννοώντας το Μουσείο Ακρόπολης και τον αγώνα της χώρας μας για την επιστροφή των Γλυπτών του Παρθενώνα.

INFO

Η τριλογία ξεκίνησε τον Μάιο της τρέχουσας χρονιάς, με την έκθεση «Allspice/ Michael Rakowits & Ancient Cultures», στο Μουσείο Ακρόπολης, συνεχίζεται από χθες στον εξωτερικό περιβάλλοντα χώρο για να καταλήξει, το 2026, στο Παλαιό Μουσείο της Ακρόπολης που θα ανοίξει τις πόρτες του στο κοινό.