Οπως τόνισε από τη Χάγη μετά τη Σύνοδο του ΝΑΤΟ «για την Ελλάδα το θέμα της Λιβύης έχει δύο πτυχές. Το πρώτο έχει να κάνει με το απαράδεκτο, παράνομο και ανυπόστατο το τουρκολιβυκό Μνημόνιο», προσθέτοντας πως «η Ελλάδα θα ζητήσει και, πιστεύω θα τα καταφέρει, να μπουν ξανά αυτούσια στα συμπεράσματα όσα είχαμε βάλει τον Δεκέμβριο του 2019. Ότι το μνημόνιο αυτό είναι παράνομο, δεν αναγνωρίζεται από την Ευρωπαϊκή Ένωση και, κατά συνέπεια, δεν μπορεί να παράγει κανένα έννομο αποτέλεσμα. Είναι σημαντικό αυτή η επανάληψη να γίνει με τρόπο απολύτως σαφή προς τη Λιβύη».

Σημειώνεται ότι το 2019 στα συμπεράσματα του ευρωπαϊκού συμβουλίου αναφέρονταν ότι: «το  «τουρκολιβυκό μνημόνιο» πάσχει από βαρύτατες νομικές πλημμέλειες, αφού παραβιάζει τα κυριαρχικά δικαιώματα τρίτων Κρατών, δεν συνάδει με το Δίκαιο της Θάλασσας και, ως εκ τούτου, δεν μπορεί να παραγάγει έννομα αποτελέσματα». 

Επίσης για τις προσφυγικές ροές, ειδικά από τη Λιβύη, είπε πως «το δεύτερο ζήτημα έχει να κάνει με τις αυξημένες προσφυγικές ροές, ειδικά από τη δυτική Λιβύη, που δεν μας προβληματίζει απλά. Απαιτείται λήψη συγκεκριμένων μέτρων, που τα λαμβάνουμε ήδη. Θέσαμε το θέμα στο Συμβούλιο, επικοινώνησα με την Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν την Κυριακή και χαίρομαι γιατί στην επιστολή που πάντα στέλνει στο Συμβούλιο, συμπεριέλαβε το θέμα της Λιβύης στα θέματα προς συζήτηση. Θέλουμε να συνεργαστούμε με τις λιβυκές Αρχές για να μηδενίσουμε, αν αυτό είναι εφικτό, αυτές τις ροές. Η Ελλάδα θα χρησιμοποιήσει τα μέσα που έχει στη διάθεσή της για να μπορέσει να κάνει τη ζωή στους διακινητές που θέλουν να μεταφέρουν κατατρεγμένους ανθρώπους στην Κρήτη εξαιρετικά δύσκολη. Και γι’ αυτό αποστέλλουμε πλοία του Πολεμικού Ναυτικού έξω από τα χωρικά ύδατα της Λιβύης, ώστε να στείλουμε ένα ξεκάθαρο μήνυμα σε αυτούς τους διακινητές ότι εμείς δεν είμαστε εδώ ξέφραγο αμπέλι. Ο λύκος δεν μπορεί να χαίρεται στην αναμπουμπούλα επειδή έχουμε αναταραχή στην περιοχή».

«Πρέπει να συνεργαστούμε με τις λιβυκές Αρχές, έτσι ώστε αυτές οι βάρκες, τα αλιευτικά σαράβαλα να μην φεύγουν καν από τις ακτές της Λιβύης ή όταν αποπλέουν, να επιστρέφουν πίσω στις ακτές της Λιβύης όσο βρίσκονται εντός των χωρικών υδάτων της χώρας» πρόσθεσε ο πρωθυπουργός. Και αυτό είναι ακόμη ένα θέμα που θα τεθεί από την ελληνική πλευρά.

Υπενθυμίζεται ότι το θέμα τέθηκε από την Ελλάδα στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, ενώ ο πρωθυπουργός επικοινώνησε με την πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής την περασμένη Κυριακή και στη συνέχεια η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, με τη σειρά της, στην επιστολή την οποία πάντα στέλνει πριν από κάθε Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, συμπεριέλαβε το ζήτημα της Λιβύης στα θέματα προς συζήτηση.

Από εκεί και πέρα τη σαφή δέσμευση της Ελλάδας για την ενίσχυση της αμυντικής της θωράκισης, σε ευθυγράμμιση με τις αποφάσεις της Συμμαχίας, εξέφρασε ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης μετά τη Σύνοδο Κορυφής του ΝΑΤΟ στη Χάγη. Ο κ. Μητσοτάκης αναφέρθηκε ειδικά στην απόφαση που ελήφθη για την αύξηση των αμυντικών δαπανών των κρατών-μελών, επισημαίνοντας ότι η Ελλάδα συγκαταλέγεται ήδη μεταξύ των πέντε πρώτων χωρών της Συμμαχίας σε επίπεδο αμυντικών δαπανών.

Η Ελλάδα στις πρώτες πέντε χώρες στις Αμυντικές Δαπάνες

Στην απόφαση που ελήφθη για την αύξηση των αμυντικών δαπανών, αναφέρθηκε ο Κυριάκος Μητσοτάκης στις δηλώσεις που έκανε στους δημοσιογράφους μετά τη Σύνοδο Κορυφής του ΝΑΤΟ στη Χάγη.

«Ας μείνουμε στη μεγάλη εικόνα, αποφασίστηκε η αύξηση των αμυντικών δαπανών στο 5% ως το 2035, η Ελλάδα είναι ήδη στις πρώτες πέντε χώρες, μπορεί να φτάσει το αμυντικό μας πρόγραμμα τα 28 δισ. ευρώ τα επόμενα 12 χρόνια, η χώρα συμμετέχει ενεργά στο ΝΑΤΟ και ταυτόχρονα θωρακίζει τις Ένοπλες Δυνάμεις ως οφείλει να κάνει» είπε ο πρωθυπουργός.

Για τις εξελίξεις στη Μέση Ανατολή, είπε: «Τοποθετήθηκα για την ευρύτερη περιοχή της Μέσης Ανατολής, πρέπει να επανέλθουμε σε πλαίσιο διαπραγματεύσεων, το Ιράν δεν πρέπει να αποκτήσει πυρηνικά και αυτό να καθοριστεί μέσω της διπλωματικής οδού. Καταδίκασα, επίσης, την τρομοκρατική επίθεση στην εκκλησία στη Δαμασκό».

Για τις Αμυντικές Δαπάνες και τον στόχο του 5%, ο πρωθυπουργός είπε πως «το 5% σπάει σε δύο κομμάτια. Είναι 3,5% οι σκληρές αμυντικές δαπάνες και ένα 1,5% δαπάνες που μπορούν να συσχετιστούν με μια ευρεία έννοια με την αμυντική θωράκιση της χώρας, για παράδειγμα δαπάνες Πολιτικής Προστασίας. Η Ελλάδα θα πετύχει αυτό τον στόχο μετά βεβαιότητας. Διαβάζω το κοινό ανακοινωθέν που δεσμεύει όλες τις χώρες, μου φαίνεται παράξενο να υπάρχουν εξαιρέσεις. Δεν είδα κάποια εξαίρεση στο ανακοινωθέν. Σε μια Συμμαχία όλοι πρέπει να συμμετέχουν όπως τους αναλογεί. Πολλές χώρες κουνούσαν το δάχτυλο στην Ελλάδα που ξόδευε 2% του ΑΕΠ και στην περίοδο της δημοσιονομικής κρίσης και οι ίδιες ξόδευαν 1%. Κάνουμε το χρέος μας απέναντι στη Συμμαχία και πρωτίστως απέναντι στους Έλληνες πολίτες για να έχουμε ισχυρή αποτρεπτική ισχύ. Σκοπός μας δεν είναι να δαπανήσουμε τα χρήματα και να τα δώσουμε σε κάποιους εταίρους στο εξωτερικό, αλλά να αναπτύξουμε δυναμικό οικοσύστημα αμυντικής βιομηχανίας στη χώρα που θα έχει και εξαγωγική δραστηριότητα».

Για την τοποθέτηση του Ντόναλντ Τραμπ αναφορικά με το Άρθρο 5 του καταστατικού του ΝΑΤΟ, ο πρωθυπουργός είπε: «Άκουσα τον Αμερικανό πρόεδρο να είναι απολύτως προσηλωμένος στον πυρήνα της Συμμαχίας, το άρθιρο 5 εξακολουθεί να ισχύει, είναι η βάση που στηρίζεται η Συμμαχία. Ο Τραμπ είχε δίκιο όταν πιέζε τις άλλες χώρες να ξοδέψουν περισσότερα για την Άμυνα, η Ελλάδα είχε ήδη αναλάβει τις υποχρεώσεις της. Ο Αμερικανός πρόεδρος πρέπει να να αισθάνεται ικανοποιημένος για το αποτέλεσμα».

Δεκάλεπτο τετ α τετ Μητσοτάκη- Ερντογάν στη Χάγη

Σύντομη συνάντηση με τον Τούρκο πρόεδρο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν είχε ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης, στο περιθώριο της Συνόδου του ΝΑΤΟ, στη Χάγη, νωρίτερα σήμερα. «Η χώρα μας δεν ετεροπροσδιορίζεται, δεν σχολιάζω τη συνάντηση μεταξύ του Τραμπ και του Ερντογάν μετά το χθεσινό δείπνο. Είχα την ευκαιρία για μια σύντομη συνομιλία – νωρίτερα σήμερα – με τον Ερντογάν όπως συνήθως συμβαίνει. Θέσαμε τα θέματα που έπρεπε να θέσουμε και είμαστε σε αναμονή εξεύρεσης μιας βολικής ημερομηνίας για το Ανώτατο Συμβούλιο Συνεργασίας. Επιμένω, νομίζω κάνουμε λάθος σε αυτές τις σημαντικές συνόδους να ασχολούμαστε μόνο με ζητήματα που έχουν να κάνουν με τις ελληνοτουρκικές σχέσεις», είπε ο πρωθυπουργός, απαντώντας σε σχετική ερώτηση.

Τι αναφέρει το προσχέδιο συμπερασμάτων

Σύμφωνα με πληροφορίες στο προσχέδιο συμπερασμάτων θα υπάρχει ρητή παράγραφος που θα καταδικάζει τα παράνομα μνημόνια Λιβύης και Τουρκίας.

Επίσης όπως αναφέρει το ΚΥΠΕ, εκτός από τις αναφορές στη Γάζα, υπάρχουν ειδικές παράγραφοι για το Ιράν, τη Συρία και τον Λίβανο, ενώ εκτενής αναφορά υπάρχει και σε σχέση με το Ουκρανικό.

Σε σχέση με την Ουκρανία αναμένεται να γίνει έκκληση για ένα νέο πακέτο κυρώσεων κατά της Ρωσίας, που θα είναι το 18ο κατά σειρά, ενώ οι ηγέτες θα έχουν μέσω τηλεδιάσκεψης ανταλλαγή απόψεων με τον Ουκρανό Πρόεδρο, Βολοντίμιρ Ζελένσκι.

Με βάση το προσχέδιο συμπερασμάτων του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, που δεν έχει οριστικοποιηθεί, η συνεδρία του οποίου κατά πάσα πιθανότητα θα είναι μονοήμερη, στο κεφάλαιο για τη Μέση Ανατολή θα περιλαμβάνεται παράγραφος για το Ιράν με το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο να σημειώνει πως η ΕΕ παραμένει δεσμευμένη στην ειρήνη, την ασφάλεια και τη σταθερότητα στη Μέση Ανατολή, να καλωσορίζει την κατάπαυση των εχθροπραξιών και να παροτρύνει όλα τα μέρη να συμμορφωθούν με το διεθνές δίκαιο, να επιδείξουν αυτοσυγκράτηση και να αποφύγουν να λάβουν δράση που μπορεί να οδηγήσει σε μια νέα κλιμάκωση.

Ακόμη το Συμβούλιο θα τονίζει, με βάση το προσχέδιο, πως η ΕΕ υπήρξε πάντα ξεκάθαρη ότι δεν πρέπει να επιτραπεί ποτέ στο Ιράν να αποκτήσει πυρηνικά όπλα και ότι αυτό πρέπει να συμμορφωθεί με τις νομικά δεσμευτικές υποχρεώσεις του για διασφαλίσεις όσον αφορά τα πυρηνικά με βάση τη Συνθήκη για τη Συνθήκη για τη Μη Διάδοση Πυρηνικών.

Επιπρόσθετα θα υπογραμμίζει πως η ΕΕ θα συνεχίσει να συμβάλλει σε όλες τι διπλωματικές προσπάθειες για μείωση των εντάσεων και για να επιτευχθεί μια διαρκής λύση στο ιρανικό πυρηνικό θέμα, που μπορεί να επιτευχθεί μόνο μέσω διαπραγματεύσεων. Σε ό,τι αφορά τη Γάζα το προσχέδιο περιλαμβάνει έκκληση για άμεση κατάπαυση του πυρός και για άνευ όρων απελευθέρωση όλων των ομήρων, που θα οδηγήσουν σε ένα μόνιμο τερματισμό των εχθροπραξιών.

Ακόμη το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, με βάση το προσχέδιο, μεταξύ άλλων, καταδικάζει την τραγική ανθρωπιστική κατάσταση καλώντας το Ισραήλ να άρει πλήρως τον αποκλεισμό της Γάζας για να επιτρέψει άμεση, ανεμπόδιστη πρόσβαση και συνεχή διανομή ανθρωπιστικής βοήθειας σε όλη τη Γάζα και να δώσει τη δυνατότητα στα ΗΕ και στις υπηρεσίες τους, καθώς και σε ανθρωπιστικές οργανώσεις να εργαστούν ανεξάρτητα και αμερόληπτα για να σώσουν ζωές και να μειώσουν τη δοκιμασία του κόσμου.

Σημειώνεται πως ένα θέμα που συζητήθηκε σε επίπεδο Συμβουλίου Υπουργών και στην COREPER και για το οποίο αναμένεται να ληφθεί τελική απόφαση από τους ηγέτες των κρατών μελών της ΕΕ είναι κατά πόσον στα συμπεράσματα θα συμπεριληφθεί αναφορά στο θέμα της Συμφωνίας Σύνδεσης ΕΕ – Ισραήλ. Αυτό που αναφέρεται πάντως στο προσχέδιο συμπερασμάτων είναι πως το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο σημειώνει τη συνεχιζόμενη αναασκόπηση της συμμόρφωσης του Ισραήλ με το Άρθρο 2 της Συμφωνίας Σύνδεσης και καλεί το Συμβούλιο να συνεχίσει τις συζητήσεις για τη συνέχεια στο θέμα αυτό τον Ιούλιο.

Εξάλλου, με βάση το προσχέδιο συμπερασμάτων, σε ό,τι αφορά στη Συρία το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, μεταξύ άλλων, καταδικάζει την πρόσφατη τρομοκρατική επίθεση στην ελληνορθόδοξη εκκλησία του Προφήτη Ηλία στο Δαμασκό και καλεί όπως οι υπεύθυνοι για αυτήν λογοδοτήσουν. Σημειώνεται πως η Κύπρος ήταν μια από τις χώρες που ζήτησε να μπει το θέμα αυτό στα συμπεράσματα καταθέτοντας μάλιστα και συγκεκριμένο λεκτικό. Ακόμη, μεταξύ άλλων, σε σχέση με τη Συρία τονίζεται πως η ανεξαρτησία, η κυριαρχία και η εδαφική της ακεραιότητα εντός ασφαλών συνόρων πρέπει να γίνεται πλήρως σεβαστή, σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο.

Εξάλλου σε σχέση με τον Λίβανο στο προσχέδιο συμπερασμάτων αναφέρεται πως το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο στηρίζει την κυριαρχία και την εδαφική ακεραιότητα του λιβανικού κράτους και υπενθυμίζει τον θεμελιώδη σταθεροποιητικό ρόλο της δύναμης των ΗΕ, UNIFIL, στον νότιο Λίβανο.

Σε σχέση με την Ουκρανία, το προσχέδιο των συμπερασμάτων αναφέρει, μεταξύ άλλων, πως το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο επιβεβαιώνει τη συνεχιζόμενη και αμέριστη στήριξή του στην ανεξαρτησία, κυριαρχία και εδαφική ακεραιότητα της Ουκρανίας εντός των διεθνώς αναγνωρισμένων συνόρων της και καλεί τα κράτη μέλη να συνεχίσουν να ενισχύουν τις προσπάθειες για αντιμετώπιση των πιεστικών στρατιωτικών και αμυντικών αναγκών της Ουκρανίας. Επίσης καλωσορίζει την υιοθέτηση του 17ου πακέτου κυρώσεων κατά της Ρωσίας και καλεί το Συμβούλιο να υιοθετήσει γρήγορα ένα νέο πακέτο κυρώσεων.

Ακόμη το Συμβούλιο καταδικάζει σθεναρά τη στήριξη από τρίτες χώρες για να μπορεί η Ρωσία να συνεχίζει τον πόλεμο κατά της Ουκρανίας. Εξάλλου στο προσχέδιο συμπερασμάτων περιλαμβάνεται εκτενής αναφορά στην Ευρωπαϊκή Άμυνα και Ασφάλεια. Μεταξύ άλλων καλωσορίζεται η υιοθέτηση του Κανονισμού για την εγκαθίδρυση του προγράμματος SAFE και το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο ζητά από τους συν-νομοθέτες να εξετάσουν γρήγορα, με στόχο μια γρήγορη συμφωνία, την πρόταση για παροχή κινήτρων για επενδύσεις που αφορούν στην άμυνα στον προϋπολογισμό της ΕΕ.

Ακόμη το Συμβούλιο ενθαρρύνει να γίνει περαιτέρω εργασία ώστε να μπορέσει η ευρωπαϊκή αμυντική βιομηχανία να αυξήσει την παραγωγή. Εξάλλου μεταξύ άλλων στο προσχέδιο συμπερασμάτων περιλαβάνεται κεφάλαιο με τίτλο «Η ΕΕ στον κόσμο» που αναφέρεται στις σχέσεις της ΕΕ με τρίτες χώρες και κεφάλαιο για την ανταγωνιστικότητα με το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο να επαναλαμβάνει τη σημασία της ανταγωνιστικότητας και της στρατηγικής αυτονομίας της Ευρώπης.

Εξάλλου σε κεφάλαιο για τη μετανάστευση το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, με βάση το προσχέδιο συμπερασμάτων, μεταξύ άλλων, ενθαρρύνει την εντατικοποίηση της εργασίας όσον αφορά την εξωτερική της διάσταση μέσω συνολικών εταιρικών σχέσεων και την εφαρμογή νομοθεσιών της ΕΕ που έχουν υιοθετηθεί καθώς και την εφαρμογή υφιστάμενων νομοθεσιών.