«Το φαινόμενο του σεισμού δεν είναι κάτι που σταματά. Αντιθέτως, ακολουθεί μια κυκλική πορεία: περιόδους σχετικής ησυχίας διαδέχονται περίοδοι έντονης δραστηριότητας», σημειώνει ο κ. Παπαδόπουλος. Αναφερόμενος στη σύγχρονη σεισμική πορεία της χώρας, εξηγεί ότι η τελευταία περίοδος έξαρσης καταγράφηκε μεταξύ 2019 και 2021, ενώ από τον Οκτώβριο του 2021 έως σήμερα βρισκόμαστε σε φάση ύφεσης, με τη συνθήκη αυτή, από τις αρχές του 2025, να έχει αλλάξει. «Δεν υπάρχει καμία αμφιβολία πως θα ακολουθήσει νέα έξαρση. Είναι ένας φυσικός νόμος με τον οποίο λειτουργεί ο πλανήτης», τονίζει με έμφαση στον «Ε.Τ.» της Κυριακής.

Δεδομένα

Οπως ξεκαθαρίζει, κανείς δεν μπορεί να προβλέψει με ακρίβεια το πότε και το πού. Παρ’ όλα αυτά, υπάρχουν περιοχές που χρήζουν ιδιαίτερης παρακολούθησης. Με βάση τα γεωλογικά δεδομένα, στο μικροσκόπιο των επιστημόνων βρίσκονται το Κεντρικό Ιόνιο και ειδικότερα το «τρίγωνο» Λευκάδας-Ζακύνθου-Κεφαλλονιάς, ο Κορινθιακός Κόλπος και το ανατολικό σεισμικό τόξο των Δωδεκανήσων, το οποίο το τελευταίο διάστημα έχει «ξυπνήσει».

Από τις 14 Μαΐου 2025 και μετά, έχουν καταγραφεί τρεις ισχυροί σεισμοί γύρω από τα 6 R στο Νοτιοανατολικό Αιγαίο (Κάσος, Βόρεια Κρήτη, Ρόδος). Αυτοί οι σεισμοί υποδεικνύουν συσσώρευση και μερική εκτόνωση ενέργειας λόγω της υποβύθισης της αφρικανικής πλάκας κάτω από την ελληνική. Η περιοχή του Νοτιοανατολικού Αιγαίου έχει ιστορικό ισχυρών σεισμών.

Ο Γεράσιμος Παπαδόπουλος υπενθυμίζει ότι το 1996 σημειώθηκε σεισμός μεγέθους 6,6 R προς την Κάρπαθο. «Συσσωρεύτηκε ενέργεια επί τρία και πλέον χρόνια και τώρα η ενέργεια αυτή απελευθερώνεται». Ο ίδιος παρουσιάζει δύο πιθανά σενάρια: «Είτε η σεισμική δραστηριότητα θα υποχωρήσει είτε θα συνεχιστεί με σημαντικά μεγέθη σεισμών, ενδεχομένως και σε άλλες περιοχές της χώρας».

Ο διακεκριμένος σεισμολόγος Γεράσιμος Παπαδόπουλος επισημαίνει ότι η Ελλάδα βρίσκεται σε φάση σεισμικής έξαρσης, ιδιαίτερα στον χώρο του Νοτιοανατολικού Αιγαίου και της Κρήτης. Υστερα από τρία χρόνια χωρίς σεισμούς άνω των 5,8 R, σημειώθηκαν τρεις σεισμοί πέριξ των 6 R, από τις 14 Μαΐου έως τις αρχές Ιουνίου 2025. Συγκεκριμένα, στις 14 Μαΐου καταγράφηκε σεισμός 6,1 R νότια της Κάσου, στις 22 Μαΐου σεισμός 6,2 R βόρεια του Ηρακλείου και στις αρχές Ιουνίου σεισμός 5,8 R μεταξύ Ρόδου και Τουρκίας. Οπως λέει, η συσσώρευση ενέργειας που εκτονώνεται με αυτούς τους σεισμούς υποδηλώνει ενεργή σεισμική φάση.

Σταθερά «κρίσιμη»

Ιδιαίτερη αναφορά έκανε στην περιοχή του Κορινθιακού, την οποία χαρακτήρισε σταθερά «κρίσιμη». Εκεί εντοπίζονται πολλά και σημαντικά ενεργά ρήγματα, μεταξύ των οποίων και το ρήγμα των Αλκυονίδων -υπεύθυνο για τον καταστροφικό σεισμό του 1981-, αλλά και το ρήγμα που προκάλεσε τον σεισμό του Αιγίου.

«Οι ισχυροί σεισμοί στην περιοχή εμφανίζονται κατά μέσο όρο κάθε 35 χρόνια. Πλέον, αυτό το χρονικό όριο έχουμε αρχίσει να το ξεπερνάμε», επισημαίνει. «Αργά ή γρήγορα, θα ζήσουμε ξανά ισχυρούς σεισμούς είτε στον Κορινθιακό είτε σε άλλες περιοχές».

Κλείνοντας, ο γνωστός σεισμολόγος έστειλε σαφές μήνυμα για την αναγκαιότητα της πρόληψης. «Η μεγάλη αξία δεν είναι να προβλέψουμε τον επόμενο σεισμό, αλλά να προετοιμαστούμε σωστά. Να τηρούνται με ευλάβεια οι αντισεισμικοί κανονισμοί και να προχωρήσουμε με αποφασιστικότητα σε ελέγχους και ενισχύσεις υποδομών».

Σαντορίνη

Η έξαρση που σημειώθηκε στη Σαντορίνη, τον Φεβρουάριο του 2025, ήταν ένα φαινόμενο χωρίς προηγούμενο. Από τον Ιούνιο του 2024 άρχισαν να καταγράφονται μικροσεισμοί εντός της Καλδέρας, δραστηριότητα που αρχικά δεν είχε ένταση, ωστόσο παρουσίασε σημαντική αύξηση από τα μέσα Σεπτεμβρίου. Είναι η πρώτη φορά, μετά την περίοδο 2011-2012, που το νησί εμφάνισε τέτοια έντονη σεισμική κινητικότητα.

Η κατάσταση κορυφώθηκε στα τέλη Ιανουαρίου 2025, όταν καταγράφηκαν πάνω από 25.000 σεισμοί στην ευρύτερη θαλάσσια περιοχή μεταξύ Αμοργού και Σαντορίνης. Οι εξελίξεις αυτές οδήγησαν στην ενεργοποίηση του κρατικού μηχανισμού και την εφαρμογή έκτακτων μέτρων, ενώ η επιστημονική κοινότητα βρίσκεται ακόμα σε διαρκή επιφυλακή.

Αττική

Και στην Αττική, όμως, παρατηρήθηκε μικρή αλλά αξιοσημείωτη ενεργοποίηση του ρήγματος της Φυλής στην Πάρνηθα. Σε διάστημα λίγων ημερών, καταγράφηκαν τουλάχιστον 15 σεισμικά γεγονότα, γεγονός που επαναφέρει στο προσκήνιο τους κινδύνους που συνδέονται με τη γεωλογική αστάθεια σε περιοχές με υψηλή πυκνότητα πληθυσμού.

Τα φαινόμενα αυτά υπενθυμίζουν με τον πιο σαφή τρόπο τη σημασία της προετοιμασίας και της διαρκούς επαγρύπνησης. Η ενημέρωση των πολιτών για τα μέτρα προστασίας, η ενίσχυση της πολιτικής προστασίας και η επένδυση στην αντισεισμική θωράκιση κρίνονται επιτακτικές. Η επιστημονική κοινότητα συνεχίζει να αναλύει τα δεδομένα, επιδιώκοντας να κατανοήσει καλύτερα τη σεισμική συμπεριφορά των περιοχών και να συμβάλει ουσιαστικά στην πρόληψη και την ετοιμότητα απέναντι στους φυσικούς κινδύνους.

Επισημάνσεις για την τρέχουσα κατάσταση

• Η σεισμική έξαρση είναι γεγονός, ειδικά στο Νοτιοανατολικό Αιγαίο.

• Μεγαλύτεροι σεισμοί δεν αποκλείονται. Δεν υπάρχει πρόβλεψη με ακρίβεια, μόνο εκτίμηση κινδύνου.

• Το φαινόμενο δεν περιορίζεται απαραίτητα γεωγραφικά, μπορεί να μεταφερθεί και αλλού (Ιόνιο, Κορινθιακός).

• Οι σεισμολόγοι δεν προειδοποιούν για επικείμενο «μεγάλο σεισμό», αλλά για αυξημένη πιθανότητα συνέχισης της δραστηριότητας.

• Το βάθος και η φύση των ρηγμάτων παίζουν ρόλο στην εκδήλωση και αίσθηση των σεισμών (π.χ. βάθος 60-70χλμ. σημαίνει ευρύτερη αλλά πιο ήπια αίσθηση).