Το πλοίο χάθηκε μέσα σε λίγα λεπτά· επιβεβαιωμένα σώθηκαν μόλις 47 άνθρωποι, ενώ εκατοντάδες θεωρούνται νεκροί χωρίς ποτέ να καταγραφεί με ακρίβεια ο τελικός αριθμός των θυμάτων.

Με αφορμή την επέτειο, ο μετεωρολόγος Θοδωρής Κολυδάς υπενθύμισε σε ανάρτησή του ότι το ναυάγιο δεν ήταν «απλώς ένα ακόμη δυστύχημα», αλλά ένα γεγονός εθνικής κλίμακας που αποκάλυψε «τα κενά, τις παραλείψεις και τις παγιωμένες νοοτροπίες στη ναυτιλιακή ασφάλεια της εποχής». Οι μαρτυρίες, τα πορίσματα και η δημόσια συζήτηση που ακολούθησαν έθεσαν στο επίκεντρο την ευθύνη των εταιρειών, την επιθεώρηση πλοίων και την εκπαίδευση των πληρωμάτων.

TO ΝΑΥΑΓΙΟ ΤΟΥ “ΗΡΑΚΛΕΙΟΝ” (8 ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΥ 1966) ΚΑΙ ΟΣΑ ΑΛΛΑΞΕ.
✅Ξημερώματα 8ης Δεκεμβρίου 1966. Το επιβατηγό–οχηματαγωγό «Ηράκλειον» χάνεται στα νερά της Φαλκονέρας μέσα σε λίγα μόλις λεπτά, παρασύροντας στον βυθό εκατοντάδες ανθρώπους. Το τραγικότερο ναυάγιο της μεταπολεμικής… pic.twitter.com/XsFSBPqdcP

— Theodoros Kolydas (@KolydasT) December 7, 2025

Η ιστορία του πλοίου ξεκινά το 1949 στη Γλασκώβη της Σκωτίας, όπου κατασκευάστηκε ως δεξαμενόπλοιο με το όνομα Leicestershire και δρομολογήθηκε στη γραμμή Αγγλίας–Βιρμανίας. Το 1964 αγοράστηκε από την εταιρεία των αδελφών Τυπάλδου και μετασκευάστηκε σε επιβατηγό–οχηματαγωγό, μεταβολή που, σύμφωνα με μαρτυρίες και μεταγενέστερα πορίσματα, επηρέασε την ευστάθεια του σκάφους.

Παρά την εικόνα του «γρηγορότερου» και του «θαύματος» στη γραμμή Κρήτης–Πειραιά, η Επιθεώρηση Εμπορικών Πλοίων είχε ήδη εκφράσει επιφυλάξεις για την αξιοπλοΐα: καταγράφηκε ελλιπές έρμα περί τους 800 τόνους, όταν ομοειδή σκάφη διέθεταν περίπου 6.000 τόνους, και υπήρξαν αναφορές για πλημμελείς επισκευές από προηγούμενα ατυχήματα.

Παρ’ όλα αυτά, με ιδιόχειρο σημείωμα του τότε υπουργού Ναυτιλίας, το πλοίο επέστρεψε στα δρομολόγια πριν αποκατασταθούν πλήρως οι φθορές.

Στις 7 Δεκεμβρίου 1966 το «Ηράκλειον» αναχώρησε από τη Σούδα με προορισμό τον Πειραιά, προγραμματισμένη ώρα αναχώρησης 19:00. Στο γκαράζ είχαν φορτωθεί 16 φορτηγά, ένα στρατιωτικό όχημα και ένα επιβατικό αυτοκίνητο. Η αναχώρηση καθυστέρησε περίπου 30 λεπτά λόγω της επιβίβασης ενός ακόμη φορτηγού–ψυγείου, φορτωμένου με περίπου πέντε τόνους πορτοκάλια.

Ο τότε λιμενάρχης Χανίων φέρεται να είχε αντιταχθεί στην καθυστέρηση, αλλά η απόφαση της εταιρείας και του πλοιάρχου Εμμανουήλ Βερνίκου επικράτησε. Οι περιγραφές της εποχής αναφέρουν ότι ο καιρός στο Μυρτώο Πέλαγος ήταν δυσμενής αλλά όχι ακραίος· το κρίσιμο πρόβλημα προέκυψε στο γκαράζ, όπου το ψυγείο δεν προσδέθηκε επαρκώς και στερεώθηκε μόνο με ξύλινους τάκους.

Η ανεπαρκής στερέωση και η πιθανή επίδραση της μετασκευής στην ευστάθεια θεωρούνται βασικοί παράγοντες της ταχείας βύθισης, ενώ οι διαδικασίες επιθεώρησης, οι αποφάσεις του υπουργείου και οι πρακτικές φορτώσεων τέθηκαν από τότε στο επίκεντρο διοικητικών και δικαστικών ερευνών.

Το ναυάγιο επέφερε σημαντικές αλλαγές στη δομή της ακτοπλοΐας: προκλήθηκαν διοικητικές αναθεωρήσεις, ενισχύθηκαν κανόνες επιθεώρησης και προωθήθηκε η δημιουργία εταιρειών όπως η ΑΝΕΚ που οργάνωσε γραμμές προς την Κρήτη.

Διοικητικές εκθέσεις και δικαστικές διαδικασίες καταγράφηκαν τις επόμενες δεκαετίες, ενώ οι τεχνικές προδιαγραφές για έρμα, μετασκευές και στερεώσεις φορτίων αναπροσαρμόστηκαν. Τα στοιχεία των επιβεβαιωμένων διασωθέντων, οι μαρτυρίες επιζώντων και τα επίσημα πορίσματα χρησιμοποίησαν ως βάσεις για νομοθετικές παρεμβάσεις και για επανεξέταση των πρακτικών ασφαλείας στα ελληνικά ακτοπλοϊκά δρομολόγια.