Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, η τεχνητή νοημοσύνη αναδεικνύεται ως μια από τις μεγαλύτερες προκλήσεις για την Ορθόδοξη Θεολογία. Δεν πρόκειται απλώς για τεχνολογικό επίτευγμα, αλλά για μια νέα πραγματικότητα που αγγίζει βαθιά ανθρωπολογικά ζητήματα. Οι Πατέρες της Εκκλησίας, όπως ο Μέγας Βασίλειος και ο άγιος Γρηγόριος Νύσσης, υπογράμμισαν ότι η αξία του ανθρώπου εδράζεται στην προσωπικότητα, στην ελευθερία και στην ικανότητα σχέσης με τον Θεό και τον άλλον. Η «κατ’ εικόνα» δημιουργία δεν αφορά μηχανική νοητική λειτουργία, αλλά τη δυναμική κίνηση προς το «καθ’ ομοίωσιν», δηλαδή τη θέωση, τη μετοχή στη θεία ζωή.

Σύγχρονοι ορθόδοξοι θεολόγοι, όπως ο μακαριστός Μητροπολίτης Περγάμου Ιωάννης (Ζηζιούλας) και ο αοίδιμος Χρήστος Γιανναράς, τονίζουν ότι το ανθρώπινο πρόσωπο δεν μπορεί να κατανοηθεί ως άθροισμα λειτουργιών, αλλά ως μοναδικότητα που θεμελιώνεται στην ελευθερία και στην κοινωνία. Η τεχνητή νοημοσύνη, όσο εξελιγμένη κι αν γίνει, στερείται αυτού του προσωπικού βάθους· δεν δύναται να υπάρξει εν σχέσει με τον Θεό ούτε να βιώσει κοινότητα, με την υπαρξιακή έννοια που προσφέρει η ορθόδοξη ανθρωπολογία. Ετσι, η πρόκληση δεν είναι να «ανταγωνιστούμε» την τεχνητή νοημοσύνη αλλά να διασώσουμε την αλήθεια του ανθρώπινου προσώπου απέναντι στην πειρασμό της τεχνολογικής αυτάρκειας ή της απώλειας ταυτότητας. 

Υπέρβαση της εγωκεντρικότητας

Παράλληλα, στην αρχή μιας νέας περιόδου, δεν μπορεί παρά να γεννιέται η προσδοκία υπέρβασης της εγωκεντρικότητας. Οι Πατέρες της Εκκλησίας μιλούν επανειλημμένα για την ασθένεια του «φιλαυτίας», η οποία, κατά τον άγιο Μάξιμο τον Ομολογητή, αποτελεί ρίζα όλων των παθών. Η θεραπεία αυτής της κλειστότητας είναι η αγάπη, η οποία σύμφωνα με τον άγιο Ισαάκ τον Σύρο «δεν γνωρίζει σύνορα». Αλλωστε, η ύπαρξη γίνεται αληθινή μόνο ως κοινωνία, καθώς, όπως ο μακαριστός π. Αλέξανδρος Σμέμαν επισημαίνει, ο άνθρωπος βρίσκει την πληρότητά του όταν ζει ως «ευχαριστιακό ον», δηλαδή ως πρόσωπο ανοιχτό στη Χάρη του Θεού και στον άλλο.

Ετσι, οι προκλήσεις και οι προσδοκίες του 2026 συναντιούνται σε δύο άξονες: την ανάγκη να αντιμετωπιστούν οι ραγδαίες τεχνολογικές εξελίξεις με θεολογική σοφία και την κλήση να υπερβούμε τον εγωκεντρισμό μας, οικοδομώντας μια κοινότητα αγάπης και αλληλοσεβασμού. Μόνον έτσι το μέλλον μπορεί να γίνει τόπος ελπίδας, δημιουργίας και αυθεντικής σχέσης.