Σήμερα (15/8) κορυφώνονται οι εορτασμοί με τη λιτάνευση της εικόνας της Παναγίας στους δρόμους της Τήνου.

Δείτε LIVE τη λιτάνευση της εικόνας της Μεγαλόχαρης:

Δεκαπενταύγουστος: Χιλιάδες πιστοί προσκυνούν την εικόνα της Παναγίας στην Τήνο

Ο ναός της Παναγιάς της Τήνου είναι στολισμένος με σημαίες και αφιερώματα, ενώ γονυπετείς ανεβαίνουν τη λεωφόρο της Μεγαλόχαρης πιστοί εκπληρώνοντας τα τάματα που έχουν κάνει.

Παράλληλα, στην Τήνο τιμώνται σήμερα και εκείνοι που χάθηκαν, όταν οι Ιταλοί τορπίλισαν και βούλιαξαν την «Έλλη» στο λιμάνι ανήμερα της Παναγιάς.

Τον Πρωθυπουργό και την κυβέρνηση στις εκδηλώσεις θα εκπροσωπήσει ο υπουργός Εθνικής Άμυνας, Νίκος Δένδιας.

Υπενθυμίζεται ότι στο νησί, ο εορτασμός της Παναγίας καθιερώθηκε με Βασιλικό Διάταγμα του 1836 να είναι οκταήμερος και να διαρκεί έως τα «εννιάμερα της Θεοτόκου», στις 23 Αυγούστου, όταν σε ατμόσφαιρα συγκίνησης ψάλλονται ύμνοι και εγκώμια, μπροστά στον επιτάφιο και την εικόνα.

Μέτρα ρύθμισης της κυκλοφορίας

Αρκετοί είναι οι προσκυνητές που βρίσκονται στο νησί, αρκετοί εκπληρώνοντας κάποιο τάμα, με την πληρότητα στα καταλύματα έχει φτάσει στο 100%.

Σύμφωνα με την ΕΡΤ, με απόφαση του Λιμενάρχη Τήνου, έχουν τεθεί σε ισχύ προσωρινά μέτρα ρύθμισης της κυκλοφορίας στη χερσαία ζώνη λιμένα Τήνου.

Ο δήμαρχος Τήνου Παναγιώτης Κροντηράς, σε μήνυμά του αναφέρει μεταξύ άλλων ότι: «Φέτος, καθώς η καρδιά της Ελλάδας χτυπά στην Τήνο, ας ενώσουμε τις προσευχές μας για όσους δοκιμάζονται από τις καταστροφικές πυρκαγιές, που πλήττουν τη χώρα μας. Οι τελευταίες ημέρες είναι ιδιαίτερα δύσκολες για την πατρίδα μας και η σκέψη μας είναι με όλους τους συμπολίτες μας που πλήττονται, με τους ανθρώπους που χάνουν τις περιουσίες τους και με όσους αγωνίζονται με αυτοθυσία, τους πυροσβέστες, τους εθελοντές και τους πολίτες, για την κατάσβεση των πύρινων μετώπων».

Δείτε παρακάτω εικόνες από την Τήνο

Ο τορπιλισμός της «Έλλης»: Η άνανδρη επίθεση της φασιστικής Ιταλίας στην Τήνο

Τον Αύγουστο του 1940 ο Β’ Παγκόσμιος Πόλεμος δοκίμαζε την Ευρώπη ήδη έντεκα μήνες.

Η Ελλάδα, την οποία κυβερνούσε ο Ιωάννης Μεταξάς, θεωρητικά τηρούσε ουδέτερη στάση, ήταν εμφανές όμως ότι βρισκόταν στο πλευρό της Αγγλίας, που εκείνη την περίοδο είχε να αντιμετωπίσει τις αεροπορικές επιθέσεις της «Λουφτβάφε», της γερμανικής αεροπορίας.

Η διαταγή για τον τορπιλισμό της «Έλλης», ενός ελαφρού καταδρομικού πλοίου («ευδρόμου» με την ορολογία της εποχής), δόθηκε από την Ιταλό διοικητή των Δωδεκανήσων Τσέζαρε Μαρία Ντε Βέκι, ηγετικό στέλεχος του Φασιστικού Κόμματος της Ιταλίας ενώ λέγεται πως γνώριζε για την επιχείρηση και π Ιταλός δικτάτορας Μπενίτο Μουσολίνι.

Η φασιστική Ιταλία, σύμμαχος της ναζιστικής Γερμανίας, με τον ισχυρό στόλο της επεδίωκε να αποκτήσει την πρωτοκαθεδρία στις θάλασσες της Μεσογείου από τη Μεγάλη Βρετανία, δεν είχε όμως την επιθυμητή επιτυχία. Η διαταγή για τον τορπιλισμό ελληνικών πολεμικών πλοίων, εντασσόταν στο πλαίσιο της προσπάθειας της Ιταλίας να επιδείξει μια «επιτυχία» στο μέτωπο του πολέμου, την ώρα που ο Χίτλερ ετοίμαζε το πιο μεγαλεπήβολο σχέδιο του: την εισβολή στη Ρωσία.

Το καταδρομικό «Έλλη» εν πλω

Το ιταλικό υποβρύχιο «Ντελφίνο» με διοικητή τον υποπλοίαρχο Τζουζέπε Αϊκάρντι ξεκίνησε από τη ναυτική βάση στο Παρθένι της Λέρου το βράδυ της 14ης Αυγούστου, με αποστολή να πλήξει εχθρικά πλοία στην Τήνο και τη Σύρο και στη συνέχεια να αποκλείσει τη Διώρυγα της Κορίνθου.

Τις πρωινές ώρες της 15ης Αυγούστου το ιταλικό υποβρύχιο βρέθηκε έξω από το λιμάνι της Τήνου «εν καταδύσει», με σκοπό να τορπιλίσει τα επιβατικά πλοία «Έλση» και «Έσπερος», που μπορεί να μετέφεραν προσκυνητές, αλλά για τους Ιταλούς ήταν οπλιταγωγά και συνεπώς εχθρικά.

Ο Αϊκάρντι είδε να καταφθάνει στο λιμάνι ένα πολεμικό και δεν άφησε την ευκαιρία να πάει χαμένη. Επρόκειτο για το καταδρομικό «Έλλη», που κατέπλεε στην Τήνο για τις εορταστικές εκδηλώσεις της Παναγίας.

Στις 8.25 π.μ., λίγη ώρα πριν από τη λιτανεία της εικόνας της Παναγίας κι ενώ στην παραλία υπήρχε πολύς κόσμος, το «Ντελφίνο» έπληξε με τρεις τορπίλες το ελληνικό πολεμικό πλοίο.

Η μία μόνο βρήκε στόχο, αλλά αποδείχθηκε καίρια καθώς πέτυχε το ελληνικό πλοίο στο μηχανοστάσιο και τις δεξαμενές πετρελαίου. Μία ώρα αργότερα, το «Έλλη» βυθίστηκε, παρά τις προσπάθειες του πληρώματος να το κρατήσουν στον αφρό.

Πρωτοσέλιδο της εφημερίδας «Έθνος» μία ημέρα μετά τον τορπιλισμό

Οι άλλες δύο τορπίλες αστόχησαν και εξερράγησαν στην προκυμαία. Από την επίθεση του «Ντελφίνο» σκοτώθηκαν ένας υπαξιωματικός και οκτώ ναύτες του «Έλλη», ενώ οι τραυματίες ανήλθαν στους 24. Μία γυναίκα, που βρισκόταν στην παραλία, πέθανε από καρδιακή προσβολή μετά την έκρηξη της δεύτερη τορπίλης στην προκυμαία.

Εικόνα από το λιμάνι της Τήνου την 15η Αυγούστου 1940

Μετά την εκτέλεση της αποστολής του, το «Ντελφίνο» απομακρύνθηκε χωρίς να γίνει γνωστή η ταυτότητά του. Μετά από λίγες ώρες κατέπλευσε στη Σύρο, αλλά αναχώρησε αμέσως άπρακτο, καθώς δεν υπήρχε κανένα πλοίο στο λιμάνι του νησιού.

Πρωτοσέλιδο της εφημερίδας «Ασύρματος» την επόμενη της απρόκλητης επίθεσης

Το «Ντελφίνο» επέστρεψε στη Λέρο με διαταγή των ιταλικών αρχών, ακυρώνοντας την αποστολή του στην Κόρινθο. Η επιχείρηση δεν φαίνεται να ήταν σε γνώση των πολιτικών αρχών της Ρώμης, πλην ίσως του Μουσολίνι. Ο υπουργός Εξωτερικών, Γκαλεάτσο Τσιάνο, έγραψε στα απομνημονεύματά του ότι η βύθιση του ελληνικού πλοίου οφείλεται στη θρασύτητα του Ντε Βέκι.

Το πρωτοσέλιδο της εφημερίδας «Η Πρωΐα»

Η έρευνα που διενήργησαν δύτες του Πολεμικού Ναυτικού, έδειξε -από τους σειριακούς αριθμούς των όπλων- ότι οι τορπίλες ήταν ιταλικές , η κυβέρνηση Μεταξά όμως αποφάσισε να κρατήσει απόλυτα μυστικό το πόρισμα της έρευνας, για να μην προκαλέσει την Ιταλία και διαταράξει την «ουδετερότητα» της Ελλάδας.

Τελικά, δημοσιοποιήθηκε στις 30 Οκτωβρίου 1940, δύο ημέρες μετά την ιταλική επίθεση εναντίον της Ελλάδας. Παρά ταύτα, από την πρώτη στιγμή η ελληνική κοινή γνώμη δεν είχε καμία αμφιβολία για την εθνικότητα του υποβρυχίου.

Μνημείο στην Τήνο 

Το 1950, στο πλαίσιο των πολεμικών επανορθώσεων, η Ιταλία παραχώρησε στην Ελλάδα το ελαφρύ καταδρομικό «Ευγένιος της Σαβοΐας» (Eugenio Di Savoia), το οποίο μετονομάστηκε σε «Έλλη» τον Ιούνιο του 1951 και ύψωσε την ελληνική σημαία.

Το νέο «Έλλη»: Το ιταλικό «Ευγένιος της Σαβοΐας» που βαφτίστηκε «Έλλη» 

Στα μέσα της δεκαετίας του ‘50 το ναυάγιο του «Έλλη» ανελκύστηκε τμηματικά και πουλήθηκε για παλιοσίδερα. Το 1985 Έλληνες δύτες ανακάλυψαν στο βυθό της Τήνου τα απομεινάρια της ιταλικής τορπίλης που βύθισε το «Έλλη». Το εύρημα εκτίθεται στο Ναυτικό Μουσείο Πειραιά.

Ο,τι απέμεινε από την τορπίλη που έπληξε το «Έλλη» στο Ναυτικό Μουσείο Πειραιά

Το τάμα του παππού της Μελίνας Μερκούρη στην Παναγία της Τήνου

Η μορφή της Θεοτόκου ταυτίζεται στη λαϊκή και θρησκευτική μας παράδοση με θαύματα και υπερβατικά γεγονότα στα οποία η Παναγία παρεμβαίνει λυτρωτικά, με αποτέλεσμα όλοι να την επικαλούνται στις δυσκολότερες στιγμές τους.

Πριν εκατό περίπου χρόνια, τον Ιούνιο του 1913, μια τέτοια σκληρή δοκιμασία περνά ο τότε δήμαρχος Αθηναίων Σπυρίδων Μερκούρης -προπάππος της Μελίνας Μερκούρη- έχοντας σοβαρό πρόβλημα με το στομάχι του. Επειδή οι γιατροί στην Ελλάδα δεν μπορούν ν’ αντιμετωπίσουν τη δύσκολη περίπτωσή του, καταφεύγει σε διάσημη κλινική της Βιέννης. Εκεί, όμως η κατάστασή του χειροτερεύει και έχοντας την βεβαιότητα πως φτάνει το τέλος του, ο Μερκούρης επικαλείται την Παναγία.

Σύμφωνα με δικές του περιγραφές, λίγη ώρα μετά εμφανίζεται μπροστά του μια γυναίκα με γαλήνια μορφή και ράσο, η οποία τον καθησυχάζει. Εν συνεχεία ο Μερκούρης πέφτει εξασθενημένος σε ένα γαλήνιο ύπνο, από τον οποίο όταν ξυπνά είναι απολύτως καλά. Ο Σπυρίδων Μερκούρης αφηγείται για εκείνες τις δραματικές στιγμές :“Μια των τελευταίων τούτων απαισίων νυκτών, κατά τις οποίες διαρκώς ήμουν φυλασσόμενος υπό της συζύγου μου και μιας νοσοκόμου, είδον έναντι της κλίνης μου αιφνιδίως μία γυναίκα εκπάγλου ωραιότητας, με τελειοτάτην ενδυμασίαν καλογραίας, φορούσαν επί της κεφαλής της νησιώτικο κάλυμμα.

Η καλλονή αυτή την οποία δεν είδα σε κανένα μέρος του κόσμου, με κοίταξε με ύφος σοβαρό και απειλητικό, σαν να είχε κάτι εναντίον μου. Εγώ κατεπλάγην με αυτό και πρώτος έλυσα την σιωπή. Σαν δε να εμπνεύστηκα και να θαμπώθηκα από το μεγαλείο αυτό της είπα: Παναγία μου τι σου έπταισα και τιμωρούμαι έτσι;

Τότε εκείνη άλλαξε το σοβαρό ύφος και με προσέβλεψε με ένα μειδίαμα εκτάκτου γλυκύτητος, το οποίο δεν θα λησμονήσω ποτέ, και μου είπε: Ησύχασε και θα γίνεις καλά. Μετά από λίγο η αιμοπτυσία έπαυσε καθώς και οι άλλες φοβερές ενοχλήσεις, ήσθάνθην δε την υγείαν μου βελτιωθείσα αισθητώς. Την πρωϊαν ελθόντες οι ιατροί, αντι ως ανέμεναν νεκρό, με εύρον εις καλλιτέραν κατάστασιν. Επανειλημμένως δε αναρωτιόταν πως συνέβη η απότομος αυτή μεταβολή της υγείας μου. Μετά μία εβδομάδα επανήλθον εις Αθήνας υγιής”.

Παρ’ ότι ο γιατρός ο ίδιος, ο Μερκούρης θεωρεί ότι η Παναγία του έχει σώσει τη ζωή. Ελάχιστους μήνες μετά την επιστροφή του υγιής πλέον στην Αθήνα, στις 7 Φεβρουαρίου 1914, ο πολλές φορές δήμαρχος Αθηνών στέλνει στην Τήνο με τετραώρωφη κανδήλα. Σε επιστολή που τη συνοδεύει απευθυνόμενος προς τους Επιτρόπους του Ιερού Ναού Ευαγγελίστριας στη Τήνο, αναφέρει τα εξής :“Λαμβάνω την τιμήν ν’ αποστείλω προς Υμάς κιβώτιον περιέχον κανδήλαν, την οποίαν μετ’ ευλαβείας προσφέρω εις τον Ιερόν Ναόν της Ευαγγελιστρίας εις ένδειξιν βαθείας ευγνωμοσύνης μου, επί τη διασώσει μου εξ σοβαροτάτης νόσου, συνεπεία εγχειρήσεως, ην υπέστην εν Βιέννη κατά τον Ιούνιον του παρελθόντος έτους 1913. Σας παρακαλώ δε θερμώς όπως ευαρεστηθήτε και αναρτήσετε την κανδύλαν εις τον χώρον τον οποίον τον οποίον από κοινού ωρίσαμεν, κατά την εν Τήνω έλευσίν μου. Δεχθείτε, αξιότιμοι Κύριοι, την διαβεβαίωσην της ιδιαζούσης προς Υμάς υπολήψεως”

Οκτώ χρόνια μετά, Αύγουστο του 1922, ο Μερκούρης δείχνει ότι δεν ξεχνά το χρέος του προς την Μεγαλόχαρη προσφέροντας εκ νέου στην Παναγία της Τήνου ένα ορειχάλκινο σταυρό που τοποθετεί ο ίδιος πάνω από το εικονοστάσιο στο ναό της Ευαγγελίστριας,

Δεκαπενταύγουστος: Οι Παναγίες του Αιγαίου – Οι παραδόσεις, οι θρύλοι και τα έθιμα

Η λατρεία προς τη Μεγαλόχαρη οδηγεί στο να μην υπάρχει ελληνικός τόπος που να μην έχει μια εκκλησιά, ένα ξωκλήσι ή ένα μοναστήρι αφιερωμένο στη Παναγία, με τις παραδόσεις, τους θρύλους, τα έθιμα, τα θαυματουργά εικονίσματα, τα μικρά και μεγάλα πανηγύρια και τα εκατοντάδες ευφάνταστα ονόματα.

Εκτός της δημοφιλέστερης Παναγίας της Τήνου στα Αιγαιοπελαγίτικα νησιά μας, πολλοί άλλοι ναοί στο όνομά Της, κάποιους εκ των οποίων θα γνωρίσουμε σήμερα.

Δεκαπενταύγουστος: Οι Παναγίες του Αιγαίου – Οι παραδόσεις, οι θρύλοι και τα έθιμα στη Μεγαλόχαρη

Στο όμορφο νησί της Πάρου βρίσκουμε την παλαιοβυζαντινή εκκλησία της “Καταπολιανής” ή “Εκατονταπυλιανής” του 10ο αιώνα, που η ονομασία της αποδίδεται στις 100 πύλες της. Χτίζεται και διακοσμείται από ντόπιους αρχιτέκτονες και γλύπτες επί επισκόπου Βλασίου.

Συνδέεται με πολλές λαογραφικές παραδόσεις του λαού των Κυκλάδων δείγμα της βαρύτητας που αποκτά ο ναός από το μέγεθος και τη μεγαλοπρέπεια του. Σημαντικότερη είναι η παράδοση που συνδέει το ναό με την Αγία Ελένη, η οποία, όπως λέγεται, προσόρμισε στο λιμάνι της Παροικιάς, όπου, αφού προσεύχεται υπόσχεται το χτίσιμο εκκλησίας στο όνομα της Παναγίας κάτι που πραγματοποιεί αμέσως μετά την επιστροφή της από τους Αγίους Τόπους.

Επειδή Μύκονος δεν είναι μόνο οι διάσημοι και οι πλούσιοι, εκεί βρίσκεται η Παναγία η “Παραπορτιανή” η πασίγνωστη μικρή κάτασπρη εκκλησία του νησιού, αποτελεί στη πραγματικότητα σύμπλεγμα πέντε εκκλησιών τέσσερις εκ των οποίων βρίσκονται στο ισόγειο και μια υπερυψωμένη. Το προσονύμιο “Παραπορτιανή” δηλώνει τη θέση της στον οικισμό κοντά στη μικρή πύλη το “παραπόρτι” του αλλοτινού μεσαιωνικού τείχους του νησιού.

Η Λέσβος διατηρεί το περίφημο προσκύνημα της Παναγίας Αγιασώτισσας με το ιστορικό εικόνισμα της Θεοτόκου. Χτίζεται στις αρχές του 12ου αιώνα με αφορμή την περίφημη εικόνα της Θεοτόκου, βυζαντινής τέχνης, που αποδίδεται στον Ευαγγελιστή Λουκά. Τη φέρνει στη Λέσβο από τα Ιεροσόλυμα ο καλόγερος Αγάθωνας ο Εφέσιος στα χρόνια της Εικονομαχίας για να τη σώσει, και την τοποθετεί, μαζί με άλλα κειμήλια που έφερε μαζί του, σε κρύπτη. Εν συνεχεία εκεί χτίζεται μοναστήρι στο όνομα της Παναγίας.

Άλλα θαυματουργά προσκυνήματα του νησιού είναι η Παναγιά της Λιώτας και η Παναγία της Πέτρας. Στην Σκιάθο πατρίδα του “αγίου” των ελληνικών γραμμάτων Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη, δεν γίνεται παρά να υπάρχουν εκκλησίες προς τιμήν της Θεομήτορος. Ο κορυφαίος Έλληνας λογοτέχνης είχε ιδιαίτερη αδυναμία στη Παναγία την Εικονίστρια και το 1903 βοηθά στην έκδοση βιβλιαρίου με τίτλο “Ιστορία της Ιεράς και Σεβασμίας Μονής της Υπεραγίας Θεοτόκου της Εικονιστρίας της εν τη νήσω Σκιάθω και της θαυμαστής ευρέσεως της Αγίας Αυτής Εικόνος, συντεθείσα υπό Επιφανίου Δημητριάδου, Σκιαθίτου, και εκδοθείσα το πρώτον εν έτει 1903 επιστασία Α. Παπαδιαμάντη, μετά σημειώσεων
αυτού”.

Μέσα από το έργο του γνωρίζουμε ακόμα τις Γλυκοφιλούσα, Κουνίστρα, Ντομάν, Κατευοδώτρα, Μεγαλομάτα, Προπύλι, Αραδιά, Καστριώτισσα και την Παναγία στο Πυργί.