Ερωτήματα

Τι πρέπει, λοιπόν, να περιλαμβάνει αυτή η επόμενη φάση; Και ποιες κινήσεις πρέπει να περιμένουμε από τις διάφορες πλευρές και τα ενδιαφερόμενα μέρη; Για να κατανοήσουμε καλύτερα τι θα μπορούσε να ακολουθήσει, απαντάμε σε ορισμένα από τα δεκάδες ερωτήματα.

1 Θα επιστρέψει η Χαμάς τους νεκρούς ομήρους στο Ισραήλ;

Η απάντηση στο ερώτημα αυτό δεν αγγίζει μόνο την ανθρώπινη πτυχή της επιστροφής των νεκρών στις οικογένειές τους, αλλά καθορίζει και το μέλλον της δεύτερης φάσης της συμφωνίας μεταξύ Ισραήλ και Χαμάς.

Αν η Χαμάς δεν καταφέρει να επιστρέψει όλες τις σορούς και οι Ισραηλινοί αντιληφθούν ή θεωρήσουν ότι η Χαμάς δεν κάνει ό,τι περνάει από το χέρι της για να τις επιστρέψει, τότε η εύθραυστη εμπιστοσύνη μεταξύ των δύο πλευρών θα καταρρεύσει περιπλέκοντας τα επόμενα στάδια της συμφωνίας.

Μία πιθανότητα είναι η Χαμάς να έχει χάσει την επαφή με τις περιοχές όπου έθαψε τα σώματα, λόγω της επιθετικής ισραηλινής στρατιωτικής εκστρατείας που διεξαγόταν στη Λωρίδα της Γάζας. Ωστόσο, το κεντρικό ερώτημα δεν είναι αν θα επιστραφούν όλες οι σοροί, αλλά αν υπάρχει η προθυμία από τη Χαμάς να βοηθήσει.

2 Θα αποχωρήσουν οι ισραηλινές δυνάμεις από τη Γάζα;

Το επόμενο στάδιο μετά την ανταλλαγή ομήρων και νεκρών είναι η αποχώρηση των Ισραηλινών Αμυντικών Δυνάμεων (IDF) από τη Γάζα, συνθήκη ιδιαίτερα δύσκολη και επικίνδυνη.

• Αν και το σχέδιο Τραμπ προβλέπει σταδιακή αποχώρηση του Ισραήλ από τη Γάζα, στοιχεία του σχεδίου είναι ασαφή. Αυτά περιλαμβάνουν κρίσιμα ζητήματα, όπως η επαλήθευση του αφοπλισμού της Χαμάς, η δημιουργία και η αποστολή στη Γάζα διεθνών δυνάμεων ασφαλείας και μια εναλλακτική δομή διακυβέρνησης στην περιοχή. Ο Νετανιάχου δήλωσε, στις 10 Οκτωβρίου, ότι «στη δεύτερη φάση της συμφωνίας, η Χαμάς θα αφοπλιστεί και η Λωρίδα της Γάζας θα αποστρατιωτικοποιηθεί. Αυτό θα συμβεί είτε διπλωματικά, σύμφωνα με το σχέδιο Τραμπ, είτε στρατιωτικά από εμάς».
• Οι απαιτήσεις ασφαλείας του Ισραήλ θα υπερισχύσουν της δυσαρέσκειας των ΗΠΑ για την τήρηση του χρονοδιαγράμματος αποχώρησης των IDF. Στο σχέδιο κατάπαυσης του πυρός υπάρχει περιθώριο το Ισραήλ να διατηρήσει την παρουσία των IDF στη Γάζα, ώστε να διασφαλίσει ότι η στρατιωτική ικανότητα της Χαμάς θα εξαλειφθεί και ότι η ομάδα δεν θα μπορεί να ανασυσταθεί.
• Εκτός από τις απαιτήσεις αφοπλισμού, Ισραηλινοί αξιωματούχοι ασφαλείας έχουν επανειλημμένα επιμείνει στη σημασία της διατήρησης του γεωγραφικού ελέγχου σε στρατηγικές περιοχές εντός της Γάζας.
• Τέλος, ακόμη και αν πληρούνται όλες οι παραπάνω προϋποθέσεις, ο πολιτικός συνασπισμός του Νετανιάχου παραμένει σκληροπυρηνικός. Ο Νετανιάχου ηγείται μιας κυβέρνησης που εξαρτάται από ακροδεξιά κόμματα που αντιτίθενται σθεναρά σε οποιαδήποτε απόσυρση των IDF.

3 Τι συνεπάγεται για τις Συμφωνίες του Αβραάμ;

Η άποψη σήμερα των Αμερικανών αναλυτών είναι απαισιόδοξη, καθώς οποιαδήποτε κίνηση έχει γίνει για την ενσωμάτωση του Ισραήλ στην ευρύτερη περιοχή της Μέσης Ανατολής έχει ανατραπεί από τις φρικαλεότητες που έχει προκαλέσει στον παλαιστινιακό λαό στη Γάζα, συμπεριλαμβανομένων δεκάδων χιλιάδων αθώων που χρησιμοποιήθηκαν ως πιόνια και ασπίδες από τη Χαμάς. Η κατάσταση είναι υπερβολικά δύσκολη.

4 Θα δημιουργηθεί μια διεθνής δύναμη ασφαλείας για τη Γάζα; 

Το τρέχον σχέδιο των 20 σημείων βασίζεται σε ένα σχέδιο του Ινστιτούτου Τόνι Μπλερ για την Παγκόσμια Αλλαγή, το οποίο απαιτεί η Διεθνής Μεταβατική Αρχή της Γάζας (GITA) να υποστηριχθεί από μια Διεθνή Δύναμη Ασφαλείας (ISF) στρατευμάτων από αραβικά, μουσουλμανικά και άλλα κράτη.

Η GITA και η ISF πρέπει να παρέχουν ασφάλεια και ανοικοδόμηση υπό μια κοινή δομή διοίκησης. Αν η Χαμάς αρνηθεί να καταθέσει τα όπλα της, κάτι που είναι πολύ πιθανό, η GITA και η ISF θα πρέπει να αναλάβουν τα μέρη της Γάζας όπου η Χαμάς δεν είναι παρούσα. Η Χαμάς θα προσπαθήσει να εκδιώξει την ISF, επομένως η ISF θα πρέπει να έχει τα εφόδια για να αντισταθεί.

5 Ποιος θα εμπλακεί στη μεταπολεμική διακυβέρνηση της Γάζας; 

Η Διεθνής Μεταβατική Αρχή της Γάζας θα επιβλέπεται από ένα «Συμβούλιο Ειρήνης», του οποίου θα προεδρεύει ο Τραμπ. Αυτό το συμβούλιο θα καθορίσει τις πολιτικές κατευθύνσεις για την GITA. Αναμένεται, χωρίς να είναι σίγουρο, να δούμε την Αίγυπτο, το Ισραήλ, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, τη Σαουδική Αραβία, την Ιορδανία, την Ινδονησία, τη Γαλλία, την Ιταλία, το Ηνωμένο Βασίλειο, τον Καναδά και άλλες χώρες να εμπλέκονται. Αλλά το βασικό ερώτημα είναι ποιος θα συνεισφέρει στρατεύματα στη Διεθνή Δύναμη Ασφαλείας.

6 Ποιος είναι ο ρόλος που θα διαδραματίσουν τα αραβικά κράτη στη Γάζα;

Ο προσδιορισμός του ρόλου των αραβικών κρατών στα επόμενα στάδια του ειρηνευτικού σχεδίου είναι δύσκολος, δεδομένης της έλλειψης ενός ολοκληρωμένου πλαισίου μετά την πρώτη φάση.

Τα αραβικά έθνη αναμένεται να συμβάλουν σε μια διεθνή δύναμη σταθεροποίησης που θα επικεντρωθεί στην παρακολούθηση των εκεχειριών, στη διασφάλιση της ασφάλειας, στην εκπαίδευση μιας νέας παλαιστινιακής αστυνομικής δύναμης και την εγκαθίδρυση τοπικού νόμου και τάξης.

Οι οικονομικές τους συνεισφορές θα είναι, επίσης, ζωτικής σημασίας. Αλλά η ουσιαστική οικονομική υποστήριξη είναι απίθανη χωρίς εγγυήσεις σχετικά με τις μελλοντικές ενέργειες του Ισραήλ, τους παράνομους οικισμούς του και την εγκαθίδρυση παλαιστινιακού κράτους.

Ο ρόλος της Τουρκίας

7 Ποιος θα είναι ο ρόλος που θα διαδραματίσει η Τουρκία στη Γάζα;

Η Αγκυρα υπήρξε βασικός υποστηρικτής της προσπάθειας του Τραμπ για μια διαρκή κατάπαυση του πυρός στη Γάζα, την επιστροφή των Ισραηλινών ομήρων, την αποχώρηση του ισραηλινού στρατού, την αποστρατιωτικοποίηση και την απομάκρυνση της Χαμάς από τη Λωρίδα. Ο αρχηγός των μυστικών υπηρεσιών της Τουρκίας, Ιμπραήμ Καλίν, υπήρξε κεντρικός παράγοντας στις πολυμερείς διαπραγματεύσεις και Τούρκοι παρατηρητές πρόκειται να ενωθούν με παρατηρητές από την Αίγυπτο, το Κατάρ, τις ΗΠΑ και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα σε έναν οργανισμό παρακολούθησης της κατάπαυσης του πυρός, το Κέντρο Πολιτικοστρατιωτικού Συντονισμού.

Η βαθιά δυσπιστία και ο ανταγωνισμός μεταξύ του Ερντογάν και του Νετανιάχου μπορεί να περιορίσουν το εύρος του ρόλου της Τουρκίας σε ό,τι ακολουθεί, αλλά, για να επιτύχει η σταθεροποίηση στη Γάζα, τα τουρκικά περιουσιακά στοιχεία -συμπεριλαμβανομένων των κατασκευαστικών δυνατοτήτων, των εργασιακών σχέσεων με τους Παλαιστινίους και τα αραβικά κράτη και της εμπειρίας σε επιχειρήσεις βοήθειας και ανακούφισης- θα διαδραματίσουν λογικά κάποιον ρόλο.

Υπήρξαν προηγούμενες περιπτώσεις όπου ο Ερντογάν και ο Νετανιάχου άφησαν στην άκρη τον αμοιβαίο ανταγωνισμό τους για να επιδιώξουν ένα modus vivendi.

Αυτό θα απαιτήσει από τον Τραμπ να υλοποιήσει την προσφορά του της 7ης Απριλίου, για να βοηθήσει στην «επίλυση» των διαφορών μεταξύ των δύο χωρών. Τα κυβερνώντα κόμματα και στις δύο χώρες βλέπουν το ένα το άλλο ως απειλές και ανταγωνιστές στην περιοχή. Στη Γάζα, όπως και στη Συρία, υπάρχουν τα στοιχεία για μια εποικοδομητική, αν και επιφυλακτική, συνύπαρξη που θα μπορούσε να συμβάλει στην ειρήνη, στη σταθερότητα και την ευημερία στην περιοχή.