Της Ιστορικού-Διεθνολόγου, δρος. Άννας Κωνσταντινίδου*

Η Θρησκεία είναι Διπλωματία. Η Θρησκεία είναι φορέας ήπιας ισχύος, μια συνιστώσα που η Ρωσία χρησιμοποίησε και χρησιμοποιεί ανέκαθεν στην Πολιτική Διπλωματία της, ακόμα και κατά τη διάρκεια της ΕΣΣΔ (σε ότι αφορά τις εξωτερικές διπλωματικές σχέσεις της). Είναι ιστορικά γνωστό, ότι  η Ρωσία είχε καταφέρει μέσω της Εκκλησίας της, να διεισδύσει στις Ελληνικές Παροικίες της Μέσης Ανατολής και κυρίως σε αυτές που είχαν σχηματιστεί γύρω από τα Παλαίφατα Πατριαρχεία, δημιουργώντας μέχρι πολύ πρόσφατα ένταση ανάμεσα στις Ελληνικές Κοινότητες, το Οικουμενικό Πατριαρχείο και τα κατά τόπους μεσανατολικά Πατριαρχεία. Φυσικά, δεν ξεχνάμε τη Βουλγαρική Εξαρχία, έναν ουσιαστικά διπλωματικό μηχανισμό, που ο σλαβισμός (και από πίσω ο ρωσισμός) προσπαθούσε να διαμορφώσει τη βαλκανική πολιτική την περίοδο των μεγάλων ανακατατάξεων, όταν οι οντότητες επαναστάτησαν από την οθωμανική κυριαρχία, προκειμένου την αυτοδιάθεσή τους.

Δεν ξεχνάμε φυσικά, τον μεγάλο Φιλέλληνα, Αμερικανό, πρώην ΥπΕξ στην πρώτη διακυβέρνηση Τραμπ, Μάικ Πομπέο, που ήταν αυτός -και δεν είναι διόλου βερμπαλισμός – που άλλαξε μέσω των ενεργειών του τη Γεωπολιτική της ανατολικής περιφέρειας, καταδεικνύοντας ότι η Θρησκεία αποτελεί το “Όπλο” της σύγχρονης Διπλωματίας των Κρατών (τα γεγονότα που συνέβησαν στον Κόσμο μετά το 2008 με αφορμή την Αραβική Άνοιξη έχουν κύρια πηγή εντάσεων την παράμετρο Θρησκεία). Εκ των πραγμάτων ο μουσουλμανισμός αφού είναι μία κοσμική θρησκεία, διαμόρφωσε την κοσμοθεωρία του σε αυτό που οριοθετείται στο νόημα “Πολιτικό Ισλάμ”, αλλά φυσικά, οι κινήσεις του Μάικ Πομπέο απέδειξαν ότι οι ΗΠΑ χρησιμοποιώντας την ήπια ισχύ του θρησκευτικού δόγματος, ως υπερδύναμη βγήκε στην προηγούμενη διακυβέρνηση Τραμπ, προστατεύοντας το χριστιανικό κόσμο της Ανατολίας. Την ίδια συνθήκη, ως φαίνεται πρόκειται να υιοθετήσει ο Τραμπ και στη νέα θητεία του, επιδιώκοντας να προστατεύσει τους χριστιανικούς πληθυσμούς της Μέσης Ανατολής, να σταθεί στο πλάι των Ορθοδόξων Πατριαρχείων .

Παρεμπιπτόντως, ας εστιάσουμε σε κάτι πολύ συγκεκριμένο, καθώς η Συρία όχι μόνο δεν έχει ακόμα ομαλοποιηθεί, αλλά συμβαίνει το αντίθετο: η αμερικανική διπλωματία να δημιουργεί πολύ σύντομα έναν ολόκληρο μηχανισμό προστασίας των χριστιανών από τους τζιχαντιστές, προστατεύοντάς τους ακόμα και από το νέο επικεφαλής της συριακής κυβέρνησης (τον λύκο με την προβιά), Αλ Τζολάνι. Και οφείλουμε να ξέρουμε κάτι πάρα πολύ βασικό, καθώς η Συρία υπάγεται στο Πατριαρχείο Αντιοχείας (το μόνο αραβόφωνο), όπως αντιλαμβανόμαστε, οι ΗΠΑ δεν θα αφήσουν άλλο την Ρωσία “να δένει και να ράβει” ως υποτιθέμενη προστάτιδα τής εν λόγω Εκκλησίας, των συγκεκριμένων χριστιανών. Οπότε, τώρα θα δούμε ένα νέο αμερικανικό σχεδιασμό με γνώμονα την ήπια ισχύ της Θρησκευτικής Διπλωματίας στην ευρύτερη περιοχή.

Οι ΗΠΑ βγαίνουν μπροστά για την προστασία του Χριστιανισμού. Και οι ενέργειες αυτές των ανώτατων Αμερικανών αξιωματούχων (καθώς ως γνωστόν, μία εικόνα, χίλιες λέξεις) ρίχνουν το γάντι στη Ρωσία για ένα νέο bras de fer στη Μέση Ανατολή. Και φυσικά, ο Ελληνισμός (Ελλάδα- Κύπρο), καθώς τα Παλαίφατα Πατριαρχεία φέρουν εκτός από τη θρησκευτική πτυχή και την εθνική (παρά το γεγονός ότι η πλειοψηφία των πιστών δεν είναι ελληνικής καταγωγής, εκτός από αυτές τις Εκκλησίες με Αυτοκέφαλο όπως της Ελλάδας και της Κύπρου) καθίσταται ο βραχίονας και επιτηρητής της αμερικανικής πολιτικής όχι μόνο στη Μέση Ανατολή, αλλά και τα Βαλκάνια. Γιατί μπορεί οι Αμερικανοί αξιωματούχοι να είχαν επίσκεψη σε ορθόδοξους ιερούς χώρους της Μέσης Ανατολής, αλλά στο βάθος “δείχνουν” και τα Βαλκάνια.

Και το μήνυμα που στέλνεται δεν είναι μόνο για τη Ρωσία, αλλά κυρίως για την ισλαμική (και όχι μουσουλμανική) Τουρκία. Τέλος, ηχηρό μήνυμα η Αμερικανική Πολιτική στέλνει και στους ίδιους τους Ορθόδοξους Ιεράρχες, δείχνοντάς τους ότι το Οικουμενικό Πατριαρχείο είναι το πρώτο τη τάξει, οπότε και η “σκέπη” τους… και όχι η Ρωσική Εκκλησία. Ένα Οικουμενικό Πατριαρχείο που φυλάσσεται πολλαπλώς (…ναι, αν χρειαστεί και στρατιωτικά) από την υπερδύναμη ΗΠΑ.

*Η Άννα Κωνσταντινίδου είναι Ιστορικός- Διεθνολόγος, Διδάκτωρ Δημοσίου Δικαίου Πολιτικής Επιστήμης της Νομικής Σχολής ΑΠΘ, Επιστημονική Συνεργάτιδα του πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας (Θεσμοθετημένο Εργαστήριο Περιβαλλοντικής Τεχνολογίας πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας), διδάσκουσα στην Ανώτερη Διακλαδική Σχολή Πολέμου (ΑΔΙΣΠΟ) και τη Σχολή Εθνικής Άμυνας (ΣΕΘΑ), Συνεργάτιδα του Canadian Hellenic Congress