Οι μακροπρόθεσμοι, ωστόσο, στόχοι της στρατηγικής αυτονομίας θα απαιτήσουν, τελικά, πιο φιλόδοξα και αμφιλεγόμενα μέτρα, τα οποία επί του παρόντος αντιμετωπίζουν σημαντικούς πολιτικούς περιορισμούς εν μέσω ανησυχιών σχετικά με την εθνική κυριαρχία και τα δημοσιονομικά. Δεκαοκτώ κράτη-μέλη της Ε.Ε. (μεταξύ των οποίων το Βέλγιο, η Φινλανδία, η Γαλλία, η Ιταλία, η Πολωνία, η Ρουμανία, η Ισπανία και οι τρεις βαλτικές χώρες) έχουν υποβάλει αίτηση για χρηματοδότηση από τον μηχανισμό SAFE πριν από την πρώτη προθεσμία της 30ής Ιουλίου. Γερμανία, Ολλανδία και Σουηδία είναι μεταξύ των χωρών που αποφάσισαν να μην υποβάλουν αίτηση, τουλάχιστον σε αυτόν τον αρχικό γύρο (η τελική προθεσμία για την υποβολή επίσημων αιτήσεων είναι στις 30 Νοεμβρίου).

Το SAFE αντικατοπτρίζει την κατανόηση στους κόλπους της Ε.Ε. ότι η Ευρώπη πρέπει να επενδύσει συλλογικά στην οικοδόμηση μιας πιο αυτοδύναμης αρχιτεκτονικής ασφάλειας. Η εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία το 2022 κατέστρεψε τη μακροχρόνια παραδοχή σχετικά με την ευρωπαϊκή ασφάλεια, αποκαλύπτοντας σημαντικά κενά στις δυνατότητες και αναγκάζοντας την Ευρώπη να αναγνωρίσει τις συνέπειες των δεκαετιών υποεπένδυσης στην άμυνα. Στο μεταξύ, τα αυξανόμενα σημάδια στρατηγικής αποχώρησης των ΗΠΑ (που ενισχύονται από την επιθετική ρητορική και τη συγκρουσιακή στάση της κυβέρνησης Τραμπ όσον αφορά την κατανομή των βαρών στο ΝΑΤΟ) έχουν εντείνει τις ανησυχίες ότι οι μακροπρόθεσμες εγγυήσεις ασφάλειας της Ουάσιγκτον δεν μπορούν πλέον να θεωρούνται δεδομένες.

Τα δάνεια του SAFE θα επιτρέψουν την από κοινού επένδυση σε σημαντικές δυνατότητες (όπως η αντιπυραυλική άμυνα, τα μη επανδρωμένα αεροσκάφη και η στρατιωτική κινητικότητα), προωθώντας παράλληλα τις κοινές προμήθειες και τη διασυνοριακή συνεργασία σε ολόκληρη την Ενωση, με στόχο τη μείωση του κόστους, την κάλυψη των κενών σε δυνατότητες, την ενίσχυση της διαλειτουργικότητας και τη δημιουργία μιας πιο ολοκληρωμένης ευρωπαϊκής αμυντικής αγοράς. Προσφέροντας φθηνά, μακροπρόθεσμης αποπληρωμής δάνεια, που υποστηρίζονται από την εξαιρετική πιστοληπτική ικανότητα (ΑΑΑ) της Ε.Ε., το πρόγραμμα θα επιτρέψει σε χώρες με περιορισμένο δημοσιονομικό περιθώριο (όπως η Γαλλία, το Βέλγιο, η Ιταλία, η Ισπανία και η Ρουμανία) να έχουν πρόσβαση σε χρηματοδότηση με χαμηλότερα επιτόκια από αυτά που θα είχαν στις κρατικές αγορές.

Τα κράτη-μέλη θα μπορούν να χρησιμοποιούν τα κεφάλαια SAFE για την αναπλήρωση των δικών τους αποθεμάτων, καθώς και για την παράδοση όπλων στην Ουκρανία. Παράλληλα με άλλα μέτρα στο πλαίσιο του ευρύτερου πακέτου ReArm Europe (όπως η παροχή μεγαλύτερης δημοσιονομικής ευελιξίας στις αμυντικές δαπάνες, η αναδιάταξη υφιστάμενων πόρων της Ε.Ε., όπως τα αδιάθετα κονδύλια ανάκαμψης από την Covid-19 και τα κονδύλια περιφερειακής ανάπτυξης, προς την άμυνα και η κινητοποίηση ιδιωτικών κεφαλαίων μέσω της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων), ο μηχανισμός SAFE προσφέρει το πιο άμεσο και πολιτικά εφικτό μέσο για την τόνωση των βραχυπρόθεσμων αμυντικών επενδύσεων και την προώθηση της ανάπτυξης μιας πιο αυτοδύναμης ευρωπαϊκής στρατιωτικής-βιομηχανικής βάσης.

Ωστόσο, η δημιουργία μιας πραγματικά αυτόνομης και παγκοσμίως ανταγωνιστικής ευρωπαϊκής αμυντικής βιομηχανικής βάσης θα απαιτούσε πιο φιλόδοξες και πολιτικά αμφιλεγόμενες ενέργειες, συμπεριλαμβανομένων μιας βαθύτερης δημοσιονομικής ολοκλήρωσης και νέων μηχανισμών χρηματοδότησης. Πέρα από τον μηχανισμό SAFE, άλλες προτάσεις που συζητούνται περιλαμβάνουν την έκδοση κοινού χρέους της Ε.Ε. με τη μορφή αμυντικών ομολόγων (μια ιδέα που υποστηρίζεται από σημαντική ομάδα κρατών-μελών με συγκριτικά περιορισμένη δημοσιονομική δύναμη), για να συμπληρώσει τα υπάρχοντα προγράμματα ή να δημιουργήσει μια αυτόνομη εκτός προϋπολογισμού διευκόλυνση, με πρότυπο τo μετα-Covid εποχής Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας ύψους 800 δισ. ευρώ, για τη χρηματοδότηση επενδύσεων στον τομέα της άμυνας.

Ομως, ενώ η κοινή δανειοδότηση για δάνεια αντιστήριξης (όπως στην περίπτωση του SAFE) είναι λιγότερο αμφιλεγόμενη, οι προτάσεις για ευρύτερη χρήση αντιμετωπίζουν την έντονη αντίδραση από συντηρητικά -στα δημοσιονομικά- κράτη-μέλη όπως η Γερμανία, η Ολλανδία, η Αυστρία και η Σουηδία, τα οποία αντιτίθενται στην αμοιβαιοποίηση του χρέους και την επέκταση της κοινής ευρωπαϊκής χρηματοδότησης. Ως εναλλακτική λύση, ορισμένοι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής έχουν προτείνει την ιδέα της δημιουργίας ενός διακυβερνητικού αμυντικού ταμείου εκτός των επίσημων δομών της Ε.Ε., το οποίο θα χρηματοδοτείται από άμεσες συνεισφορές των συμμετεχόντων κρατών και θα έχει δανειοληπτική δυνατότητα.

Η δομή αυτή θα μπορούσε να περιλαμβάνει εταίρους εκτός Ε.Ε., όπως το Ηνωμένο Βασίλειο, την Ουκρανία και τη Νορβηγία, ενώ θα επέτρεπε την εξαίρεση ουδέτερων ή μη ευθυγραμμισμένων μελών της Ε.Ε., όπως η Αυστρία, η Ιρλανδία, η Ουγγαρία και η Σλοβακία. Ενα τέτοιο ταμείο θα επέτρεπε την από κοινού προμήθεια συστημάτων άμυνας υψηλού κόστους και την κοινή χρήση υποδομών χωρίς να απαιτούνται αλλαγές στις συνθήκες, δημοσιονομική ενοποίηση ή ομόφωνη ψηφοφορία.

Ωστόσο, θα εξακολουθούσε να αντιμετωπίζει σημαντικούς πολιτικούς περιορισμούς που σχετίζονται με την εμπιστοσύνη και τον κίνδυνο ελεύθερης εκμετάλλευσης, καθώς και δυσκολίες στην κινητοποίηση επαρκών χρηματοδοτικών δεσμεύσεων. Ως αποτέλεσμα, η υβριδική προσέγγιση που συνδυάζει ο μηχανισμός SAFE, ανακατανεμημένα κονδύλια της Ε.Ε., χαλάρωση των δημοσιονομικών περιορισμών και κινητοποίηση ιδιωτικών κεφαλαίων είναι πιθανό να επικρατήσει βραχυπρόθεσμα έως και μεσοπρόθεσμα. Ωστόσο, ευρύτερες πρωτοβουλίες, όπως τα αμυντικά ομόλογα ή ένα κοινό ταμείο, θα μπορούσαν να κερδίσουν έδαφος εάν οι διατλαντικές σχέσεις επιδεινωθούν περαιτέρω ή η ρωσική επιθετικότητα κλιμακωθεί σημαντικά, ασκώντας την εξωτερική πίεση που απαιτείται για να ξεπεραστούν οι περιορισμοί σχετικά με την κυριαρχία και την αμοιβαία ανάληψη του χρέους.