Οι εξάρσεις αρκετών λοιμώξεων στα παιδιά ευνοούνται κυρίως λόγω της επιστροφής στο σχολείο και στους παιδικού σταθμούς. Οι πιο συχνές φθινοπωρινές λοιμώξεις είναι το κοινό κρυολόγημα (ιογενής ρινίτιδα), η γρίπη, η οξεία μέση ωτίτιδα, η αμυγδαλίτιδα/φαρυγγίτιδα, η ιογενής γαστρεντερίτιδα, η βρογχιολίτιδα/βρογχίτιδα, καθώς και ο κοκκύτης, είναι οι πιο συχνές απο αυτές.

1. Κοινό κρυολόγημα: (ιογενής ρινίτιδα)

Αιτία: Ρινοιός, Αδενοιός, παραινφλουέντσα κ.α

Κλινική Εικόνα: Τα συμπτώματα εμφανίζονται 1-3 ημέρες μετά την ιογενή λοίμωξη και περιλαμβάνουν, συνάχι, ρινική καταρροή/απόφραξη. Συχνά υπάρχει αλλαγή στο χρώμα και τη σύσταση των εκκρίσεων, η οποία δε σημαίνει πάντα βακτηριακή επιμόλυνση. Τα συμπτώματα διαρκούν συνήθως από 5-10 ημέρες.

2. Γρίπη Α+Β

Αιτια: Ιοί γρίπης τύπου Α + τύπου Β

Κλινική Εικόνα: Γριπώδη συνδρομή ή οξεία λοίμωξη του ανώτερου η κατώτερου αναπνευστικού.

Συμπτώματα: Υψηλός πυρετός, κακουχία, κεφαλαλγία, μυαλγίες, βήχας, φαρυγγαλγία, αναπνευστική δυσχέρεια.Η γρίπη μεταδίδεται εύκολα και μπορεί να πάρει διαστάσεις επιδημίας.

Διάγνωση: Με εργαστηριακά κριτήρια και ταχεία δοκιμή για ανίχνευση του αντιγόνου της γρίπης Α+Β σε κλινικό δείγμα, μοριακός έλεγχος PCR

Πρόληψη: Ο εμβολιασμός παραμένει το ισχυρότερο όπλο. Συνιστάται σε:

• Βρέφη και παιδιά ηλικίας 6 μηνών έως 5 ετών
• Παιδιά και εφήβους ηλικίας 5 ετών και άνω που ανήκουν σε ομάδες αυξημένου κινδύνου.

Συγκεκριμένα:

• Τα παιδιά με ένδειξη για αντιγριπικό εμβόλιο, λαμβάνουν μια δόση, λίγο πριν την έναρξη της περιόδου έξαρση της γρίπης (μέσα Οκτωβρίου- τέλη Νοεμβρίου) δεδομένου οτι για την επίτευξη ανοσολογικής απάντησης απο την ανοσοποίηση, απαιτούνται τουλάχιστον 2 εβδομάδες.
• Παιδιά <9 ετων που εμβολιάζονται για πρώτη φορά αλλα και παιδια <9 ετών που ειχαν κάνει μια δόση στο παρελθόν, συστήνεται να εμβολιάζονται με 2 δόσεις (μεσοδιάστημα 28 ημέρες).
• Στην παρούσα φάση για την περίοδο 2025-2026 στην Ελλάδα κυκλοφορούν τα νέα 3 τριδύναμα εμβόλια. Τα 2 απο αυτά τα εμβόλια είναι ενέσιμα (TIVe και TIVc), με αδρανοποιημένους ιούς, αλλά και 1 νέο εμβόλιο (LAIV), το οποίο χορηγείται ως ρινικό εκνέφωμα και περιέχει ζώντες εξασθενημένους ιούς.
• Τα εμβόλια TIVe και TIVc χορηγούνται απο 6 μηνών και πάνω, σύμφωνα με τις οδηγίες που αναφέρθηκαν παραπάνω, το LAIV συστήνεται να χορηγείται απο την ηλικία 2 ετων έως 18 ετών.

3. Ωτίτιδα (οξεία μέση ωτίτιδα)

Πυώδης φλεγμονή του μέσου ωτός. Συνήθως μετά από ιογενή λοίμωξη του ανώτερου αναπνευστικού. Τα αίτια είναι συνήθως ιογενή αλλά πολλές φορές και μικροβιακά. Τα βακτήρια βρίσκουν πρόσβαση στην περιοχή, όταν η φυσιολογική βατότητα της ευσταχιανούς σάλπιγγας παρεμποδίζεται, είτε από αέρα είτε από υπερτοφικές αδενοειδείς εκβλαστήσεις. Ο αέρας που απορροφάται δημιουργεί αρνητική πίεση (ή υποπίεση) και διευκολύνει την εγκατάσταση βακτηρίων του ρινοφάρυγγα στις εγκλωβισμένες εκκρίσεις δημιουργώντας μέση πυώδη ωτίτιδα.

Αιτία: Στο 20-25% είναι ιοί όπως ρινοιοι, γρίπη, αναπνευστικός συγκυτιακος ιός (RSV), μικρόβια όπως ο S. Pneumoniae (πνευμονιοκοκκος), Haemophilus influenza, η Moraxella catarrhalis και λιγότερο συχνά ο στρεπτόκοκκος ομάδας Α.

Συμπτώματα: Ωταλγία, πυρετός, ευερεθιστότητα, ενώ τα βρέφη τραβούν το αυτί.

Θεραπεία: Αντιβιοτικά σε βακτηριακές περιπτώσεις και αντιπυρετικά (παρακεταμόλη ή ιβουπροφαίνη).Αποσυμφορητικά και αντιισταμινικά δεν έχουν αποδεδειγμένο όφελος.

4. Αμυγδαλιτιδα/Φαρυγγιτιδα

Αίτια:

• Βακτήρια: Στρεπτόκοκκος ομάδας Α (βακτηριακός παράγοντας)
• Ιοί: Αδενοϊός, ρινοϊός, Epstein–Barr, εντεροϊοί, ερπητοϊοί (HSV)

Κλινική εικόνα: Στις μικροβιακές φαρυγγίτιδες, όπως η στρεπτοκοκκική φαρυγγοαμυγδαλίτιδα, το προεξάρχον σύμπτωμα είναι οι έντονα ερυθρές και διογκωμένες αμυγδαλές με κιτρινωπό εξίδρωμα, ο πυρετός, η ναυτία και το κοιλιακό άλγος. Συνοδά συμπτώματα είναι το ενάνθημα μαλακής υπερώας ή οπίσθιου φάρυγγα με ερυθρή ή οιδηματώδη σταφυλλή καθως και διογκωμένους τραχηλικούς λεμφαδένες.

Οι ιογενείς φαρυγγίτιδες προκαλούν βήχα, φαρυγγαλγία, δυσφαγία, ακόμη και μαλακές κενώσεις. Συστηματικά συμπτώματα όπως μυαλγίες και πυρετός μπορεί να απουσιάζουν. Ο HSV που προκαλεί την ερπητική ουλοστοματίτιδα, έχει αιφνίδια έναρξη, με υψηλό πυρετό, εμετό, κεφαλαλγία, μυαλγίες, μειωμένη λήψη τροφής, φαρυγγαλγία, δυσφαγία και εμφανίζεται συνήθως την άνοιξη και το φθινόπωρο.

Διάγνωση: Βασικη αρχή  ειναι η διάκριση της φαρυγγίτιδας σε αυτή που προκαλείται απο βακτηριακά και σε αυτή που προκαλείται απο ιογενή αίτια. Η διενέργεια ταχείας ανίχνευσης αντιγόνου για στρεπτόκοκκο group A (strep test) με ειδικότητα της τάξεως 95-99% και καλλιέργεια φαρυγγικού επιχρίσματος (gold standard μέθοδος) που θεωρείται ως εξέταση αναφοράς για τη διάγνωση της στρεπτοκοκκικής φαρυγγοαμυγδαλίτιδας, χρησιμοποιούνται για να διαπιστωθεί η στρεπτοκοκκική λοίμωξη

Θεραπεια: Αντιβιοτική αγωγή αν τα αίτια είναι μικροβιακά.

5. Ιογενής γαστρεντερίτιδα

Οξεία γαστρεντερίτιδα περιγράφεται ως η λοίμωξη του εντερικού βλεννογόνου.

Αιτία: Έχει ιογενή αίτια (νοροιός, αδενοιός, ροταιός) και μικροβιακά αιτία καθώς υπάρχουν και παράσιτα που προκαλούν ανάλογες βλάβες που προσβάλλουν την εκκριτική και απορροφητική ικανότητα των έντεροκυττάρων.

Κλινική εικόνα: Προεξάρχον σύμπτωμα είναι οι διαρροϊκές κενώσεις , μαλακές ή υδαρείς στη σύσταση, πυρετός, λήθαργος, εμετοί και κοιλιακό άλγος. Στα βρέφη και στα νήπια υπάρχει ο κίνδυνος αφυδάτωσης και χρήζει άμεσης παιδιατρικής εκτίμησης και αντιμετώπισης.

6. Βρογχίτιδα/ Βρογχιολίτιδα

Νόσος των βρογχιολίων του αναπνευστικού συστήματος , που προκαλείται έπειτα από φλεγμονή και αυξημένη ποσότητα βλέννης, με σύνοδο βρογχόσπασμο και απόφραξη των αεραγωγών. Εμφανίζεται στα νήπια αλλά οι σοβαρότερες περιπτώσεις παρατηρούνται στα μικρά βρέφη, κατάσταση που μπορεί να είναι δυνητικά επικίνδυνη. Αν και μεταδίδεται με άμεση επαφή με τις αναπνευστικές εκκρίσεις, η φορεία του ιού με τα χέρια είναι ο συχνοτερος τρόπος μετάδοσης. Εμφανίζεται κατα τη διάρκεια των 2 πρώτων χρόνων ζωής, με αιχμή μεταξύ 2-6 μηνών. Παιδιά με ιστορικό προωροτητας, συγγενή καρδιοπάθεια  η ανοσοανεπάρκεια βρίσκονται σε αυξημένο κίνδυνο σοβαρής νοσησης, δυνητικά θανατηφόρας. Η περίοδος με τη μεγαλύτερη νοσηρότητα είναι κατα τη χειμερινή περίοδο Δεκεμβρίου- Μαρτίου.

Αιτία: Συχνή και πρωταρχική αιτία πρόκλησης είναι ο Ιός RSV (αναπνευστικός συγκυτιακος ιός), άλλοι ιογενείς παράγοντες είναι ο μεταπνευμονοιος, ο ιός της παραγριπης, της γρίπης, αδενοιος, ρινοιος, καθώς και ο COVID-19.

Κλινική εικόνα: βήχας, συριγμός, στην εισπνοή και στην εκπνοή, σημεία αναπνευστικής δυσχέρειας όπως εισολκές ευένδοτων σημείων, εισολκές σφαγής και μεσοπλεύριων διαστημάτων καθώς και αναπέταση ρινικών πτερυγίων, ενώ σε σοβαρές καταστάσεις γογγυσμός και κυάνωση.

Διάγνωση: ταχεία δοκιμή για ανίχνευση αντιγόνου του RSV, διαγνωστική μέθοδος ανίχνευσης του ιού μέσω PCR.

Θεραπεία: Κυρίως με υποστήριξη της αναπνοής και της σίτισης, στενή παρακολούθηση της αναπνευστικής λειτουργίας του μικρού ασθενή, υποστήριξη με οξυγόνο (αν αυτό χρειάζεται). Ένδειξη εισαγωγής στο νοσοκομείο, αποτελούν η μέτρια προς βαριά αναπνευστική δυσχέρεια, η υποξαιμία και η άρνηση λήψης τροφής. Βρογχοδιασταλτικα και εισπνεόμενα κορτικοστεροειδη δε συστήνονται, μόνο επικουρική η χρήση τους

Πρόληψη: 1)εμβόλιο RSVpreF στις εγκυμονούσες μεταξύ 32-36 εβδομάδας κύησης, 2)χορήγηση μονοκλωνικού αντισώματος Nirsevimab, σε νεογνά που γεννήθηκαν κατα την φθινοπωρινή – χειμερινή περιοδο (1 Νοεμβρίου-31 Μαρτίου), σε βρέφη <6 μηνών κατα την έναρξη της περιόδου εξαρσης του RSV, αλλά και σε βρέφη και παιδιά ηλικίας 6 μηνών έως <24 μηνών, με παράγοντες κινδύνου για σοβαρή λοίμωξη απο RSV.

Συμπέρασμα

Οι φθινοπωρινές λοιμώξεις είναι σε μεγάλο βαθμό αναμενόμενες, ωστόσο η πρόληψη, ο εμβολιασμός και η σωστή ενημέρωση μπορούν να μειώσουν σημαντικά τη συχνότητα και τη σοβαρότητά τους.Η τήρηση βασικών κανόνων υγιεινής, η αποφυγή συγχρωτισμού σε περιόδους έξαρσης και η έγκαιρη ιατρική εκτίμηση αποτελούν τα κλειδιά για ένα υγιές φθινόπωρο.

*Από τον Κωνσταντίνο Χρονόπουλο, MD Παιδίατρο, Ειδικευθείς στο Νοσοκομείο Παίδων «Η Αγία Σοφία»

Αλεξάνδρου Παναγούλη 7, Υμηττός, 17237, Αθήνα, Αττική, τηλ. 210-7624794

Ειδήσεις Σήμερα

Αργύρης Παπαργυρόπουλος: Η άνοδος και η καταστροφή του «άρχοντα» της νύχτας

Τελικά τι γιορτάζουμε στο Ηalloween; Πώς θα διακοσμήσετε το σπίτι σας

Κατερίνα Καινούργιου: Αλήθειες και ψέματα για την εκπομπή – Ποιος την έχει βάλει στο στόχαστρο

Ο Γιώργος Λιάγκας έφαγε «χυλόπιτα» στον αέρα της εκπομπής

Πανεύκολη πατατοσαλάτα με λουκάνικο

Κατερίνα Καινούργιου: Απασφάλισε στον αέρα της εκπομπής της

Αλ Τσαντίρι Νιουζ: Ποιες κορυφαίες τραγουδίστριες είναι οι πρώτες καλεσμένες του Λαζόπουλου

Τηλεθέαση: Χαμός για την πρώτη θέση – Ποιος την «έκλεψε» από την Καινούργιου