Πίσω από τους πανηγυρισμούς, τα λαμπερά μετάλλια, τα απαστράπτοντα τρόπαια, κρύβονται συγκινητικές ιστορίες πρωταθλητών που νίκησαν κάθε αντίπαλο, αλλά νικήθηκαν από τον ίδιο τους τον εαυτό. Πριν από λίγες ημέρες, ο προπονητής του Τσιτσιπά, Γκόραν Ιβανίσεβιτς, αποκάλυψε ότι μιλάει συνεχώς με τενίστες που του λένε ότι παίρνουν αντικαταθλιπτικά φάρμακα. Ερευνες αποκαλύπτουν ότι το 25%-35% των κορυφαίων αθλητών πάσχει από ψυχολογικές διαταραχές.

1 Κατάθλιψη: Μια σειρά μελετών έχει καταλήξει στο συμπέρασμα ότι η κατάθλιψη «χτυπάει» σε ίδια ποσοστά τους κορυφαίους επαγγελματίες αθλητές και τους υπόλοιπους ανθρώπους. Αυτό σημαίνει ότι μια μεγάλη επιτυχία στον αθλητισμό δεν θωρακίζει τους αθλητές απέναντι στην κατάθλιψη. Και το ακόμα πιο εντυπωσιακό των μελετών είναι ότι οι αθλητές ζητούν σε πολύ χαμηλότερα ποσοστά βοήθεια σε σχέση με τους απλούς ανθρώπους.

2 Αίσθημα συνεχούς ανησυχίας: Εδώ τα ποσοστά κοντεύουν να φτάσουν το 50% στους αθλητές. Μια μεγάλη επιτυχία ενεργοποιεί το αίσθημα ανησυχίας για τα πάντα. Για το αν θα επαναληφθεί, αν θα υπάρχει συνέχεια, πώς θα τους αντιμετωπίσει ο κόσμος και πώς θα αξιοποιήσουν οι ίδιοι την επιτυχία τους.

3 Διατροφικές διαταραχές: Εδώ οι αθλητές είναι… πρωταθλητές. Σε ποσοστό 60% οι κορυφαίοι αθλητές έχουν περάσει από περιόδους με νευρική ανορεξία και νευρική βουλιμία. Μάλιστα, το μεγαλύτερο πρόβλημα εμφανίζεται σε αθλήματα που το χαμηλό βάρος αποτελεί πλεονέκτημα.

4 Διαταραχές ύπνου: Οι έντονες καθημερινές προπονήσεις, το άγχος των αγώνων, ακόμα και η αίσθηση της επιτυχίας ή της αποτυχίας μετά τους αγώνες διαταράσσουν τον κιρκάδιο ρυθμό των αθλητών, δηλαδή τον 24ωρο κύκλο που ρυθμίζει τις σωματικές λειτουργίες τους. Βασικό σύμπτωμα, μεταξύ άλλων, είναι η αϋπνία, η οποία μάλιστα σε σοβαρές περιπτώσεις επιδεινώνει ψυχολογικά προβλήματα.

5 Σύνδρομο υπερπροπόνησης: Το κυνήγι της επιτυχίας, των ρεκόρ της κορυφής έχει συνέπειες. Πολλοί είναι οι αθλητές που ξεπερνούν τα όρια στην προπόνηση, καταπονούν τον οργανισμό τους, θεωρώντας πως περισσότερη προπόνηση θα φέρει καλύτερα αποτελέσματα. Μόνο που δεν λειτουργεί αυτό. Οι αθλητές βλέπουν την απόδοσή τους να πέφτει, αισθάνονται εξοντωμένοι και, τελικά, χάνουν τον προσανατολισμό τους.

6 Διαταραχές τραυματικού στρες: Οι τραυματισμοί των αθλητών σε κορυφαίο επίπεδο αποτελούν πάντα τον μεγαλύτερο φόβο τους. Κι όταν συμβαίνουν, οι περισσότεροι έχουν να ανέβουν δύο… βουνά. Ενα είναι το σωματικό, να επανέλθει δηλαδή το σώμα τους στην αρχική του κατάσταση, και το δεύτερο είναι το πνευματικό. Οι μελέτες δείχνουν ότι σε ποσοστό 55% οι αθλητές έπειτα από σοβαρό τραυματισμό αποκτούν φοβίες, αλλάζουν συμπεριφορά, γίνονται εύθικτοι, ευαίσθητοι και πιο επιθετικοί.

Αποκαλύψεις

Ολο και περισσότεροι διάσημοι αθλητές μιλούν ανοιχτά για τις ψυχικές διαταραχές τους.

• ΑΝΤΡΕΣ ΙΝΙΕΣΤΑ: Ο «θρύλος» της Μπαρτσελόνα και της Εθνικής Ισπανίας μίλησε για την περίοδο κατάθλιψης που πέρασε το 2009 αμέσως μετά το τρεμπλ που κατέκτησε με την Μπαρτσελόνα. Oπως είχε πει τότε, ένιωθε εντελώς άδειος, δεν του έδινε τίποτα χαρά, αποξενώθηκε από όλους, ακόμα και από τη σύζυγό του, ήθελε να παρατήσει το ποδόσφαιρο. Ζήτησε βοήθεια από τον ψυχολόγο της ομάδας, αργότερα έκανε εντατική θεραπεία. Το νικητήριο γκολ που πέτυχε στον τελικό του Μουντιάλ του 2010 αποδείχθηκε κομβικό για τον Ινιέστα, ο οποίος, πάντως, εξακολουθεί να φροντίζει την ψυχική του υγεία.

• ΡΙΚΙ ΡΟΥΜΠΙΟ: Ο 34χρονος σήμερα Ισπανός μπασκετμπολίστας με 13 χρόνια θητεία στο ΝΒΑ, κάτοχος της Ευρωλίγκας το 2019 με την Μπαρτσελόνα, αποκάλυψε πρόσφατα τα σοβαρά προβλήματα ψυχικής υγείας που αντιμετώπισε: «Eνα βράδυ στο ξενοδοχείο είπα ότι δεν θέλω να συνεχίσω άλλο. Οχι το μπάσκετ. Τη ζωή. Με βάραιναν όλα. Ακόμα κι όταν πήρα το βραβείο του πολυτιμότερου παίκτη στο Παγκόσμιο Πρωτάθλημα το 2019, δεν ήμουν χαρούμενος. Γελούσα μηχανικά, μέσα μου έλεγα πως δεν το άξιζα». Τα λόγια του σοκάρουν. Επέστρεψε το 2024 στην Μπαρτσελόνα και αποφάσισε να αποσυρθεί (προσωρινά;) από τη δράση για να ηρεμήσει. Αναφέρθηκε, μάλιστα, στην τεράστια πίεση που ασκείται στα πολύ νέα παιδιά. «Επειδή παίζει κάποιος καλά ποδόσφαιρο δεν σημαίνει πως μπορεί να διαχειριστεί και την πίεση. Κανείς δεν προετοιμάζει τα παιδιά γι’ αυτό», τονίζει.

• ΝΑΟΜΙ ΟΣΑΚΑ: Η Γιαπωνέζα τενίστρια είναι κάτοχος 4 Grand Slam τίτλων και το 2019 έγινε η πρώτη Ασιάτισσα τενίστρια που ανέβηκε στο Νο1 της παγκόσμιας κατάταξης. Παρέμεινε συνολικά 25 εβδομάδες στην κορυφή του κόσμου. Κι όμως, το 2021 στο Ρολάν Γκαρός ανακοίνωσε ότι δεν θα παίρνει μέρος στις συνεντεύξεις Τύπου πριν και μετά τους αγώνες όπως όφειλε και δέχθηκε πρόστιμο γι’ αυτό. Αποκάλυψε πως έπασχε από κατάθλιψη από το 2018 και αποσύρθηκε από το τουρνουά. Επιστρέφοντας στη δράση ύστερα από ήττα της, πέταξε τη ρακέτα στις εξέδρες και αποφάσισε να σταματήσει για ένα διάστημα. Το 2022 ξέσπασε σε κλάματα κατά τη διάρκεια αγώνα. Τελευταία, επανήλθε στη δράση, ακολουθώντας ειδικές θεραπείες.

• ΜΑΪΚΛ ΦΕΛΠΣ: Ο συλλέκτης χρυσών ολυμπιακών μεταλλίων κολυμβητής (μετράει 23 στην τροπαιοθήκη του) παραδέχθηκε ότι το 2014, ενώ ήταν εν ενεργεία αθλητής: «Κοιτούσα κατάματα την αυτοκτονία». Εκείνη την εποχή είχε συλληφθεί δύο φορές γιατί οδηγούσε υπό την επήρεια αλκοόλ και αποφάσισε να ξεκινήσει συστηματική ψυχοθεραπεία. «Μου έσωσε τη ζωή, ήταν το καλύτερο πράγμα που έκανα για να δώσω νόημα στη ζωή μου», δηλώνει ο Φελπς, ο οποίος, μάλιστα, ακόμα και τώρα στα 40 του εξακολουθεί να κάνει ψυχανάλυση.

• ΣΙΜΟΝ ΜΠΑΪΛΣ: Η Αμερικανίδα πρωταθλήτρια της γυμναστικής τον Ιούλιο του 2021 αποσύρθηκε την τελευταία στιγμή από την ολυμπιακή ομάδα που μετείχε στους Αγώνες του Τόκιο, επικαλούμενη ψυχολογικά προβλήματα. Οπως είχε πει τότε, άρχισε να τρέμει και να μην μπορεί να ελέγξει το σώμα της, δεν μπορούσε να κάνει ζέσταμα και δεν βρήκε ηρεμία ό,τι κι αν δοκίμασε. Στα προκριματικά, η γυμνάστρια-φαινόμενο έκανε παιδαριώδη λάθη που παραξένεψαν τους προπονητές και τις συναθλήτριές της. Τελικά, ξεκίνησε ψυχοθεραπεία με δίωρες συνεδρίες μία φορά την εβδομάδα, οι οποίες, όπως είπε η ίδια η Μπάιλς, τη βοήθησαν πολύ. Υστερα από δύο χρόνια επέστρεψε στη δράση.

• NOA ΛΑΪΛΣ: Ο Αμερικανός σπρίντερ πήρε το χρυσό μετάλλιο στους Ολυμπιακούς Αγώνες του Παρισιού, είναι ο τρίτος γρηγορότερος άνθρωπος στον πλανήτη στα 200 μ. με ρεκόρ 19.31. Στο Τόκιο, όταν πανηγύρισε το χάλκινο μετάλλιο στα 200 μ., αποκάλυψε ότι ξεκίνησε να παίρνει αντικαταθλιπτική αγωγή. «Ηταν το καλύτερο που έκανα εκείνη την εποχή για να αντιμετωπίσω τα προβλήματά μου», είχε δηλώσει. Μέσω του Διαδικτύου, ο Λάιλς έχει παραδεχθεί ότι έχει άσθμα, αρκετές αλλεργίες, δυσλεξία, αίσθημα ανησυχίας και κατάθλιψη.

• ΚΕΒΙΝ ΛΟΒ: O φόργουορντ των Μαϊάμι Χιτ στο ΝΒΑ έπαθε κρίση πανικού το 2019 κατά τη διάρκεια αγώνα με τη φανέλα των Καβαλίερς, με τους οποίους, μάλιστα, πανηγύρισε τον τίτλο το 2016. Από τότε αποκάλυψε πως έπασχε από κατάθλιψη και στρες και ξεκίνησε θεραπεία. Μάλιστα, είχε πει ότι το μπάσκετ τον βοήθησε να ξεπεράσει σημαντικά προβλήματα. Ο Κέβιν Λοβ ίδρυσε οργανισμό με το όνομά του, που ενθαρρύνει νέους να ασχοληθούν με την ψυχική τους υγεία, να διώξουν από πάνω τους το στίγμα και να ζήσουν μια φυσιολογική ζωή.

ΟΙ ΕΛΛΗΝΕΣ

Ακόμη και ο Γκάλης λύγισε

Διάσημοι Ελληνες αθλητές έχουν αναφερθεί στις δυσκολίες που αντιμετώπισαν στην καριέρα τους όσον αφορά την ψυχική τους υγεία. Ο Νίκος Γκάλης έχει παραδεχθεί σε συνεντεύξεις ότι ένιωθε έντονη πίεση και απομόνωση, λόγω της τεράστιας προβολής και ευθύνης. Η Πηγή Δεβετζή έχει δηλώσει ότι αντιμετώπισε ψυχολογικές πιέσεις και κατάθλιψη, ειδικά έπειτα από τραυματισμούς και εμπλοκή με υποψίες ντόπινγκ. Ο Γιώργος Πρίντεζης μίλησε για κρίσεις πανικού που πάθαινε σε μικρότερη ηλικία. Η Μαρία Σάκκαρη παραδέχθηκε ότι δούλεψε με ψυχολόγο για να διαχειριστεί την πίεση και τις ανασφάλειές της. Ο Αλέξανδρος Τζιόλης έχει μιλήσει για την εσωτερική πίεση, το άγχος απόδοσης και τη μοναξιά του ποδοσφαιριστή που αγωνίζεται στο εξωτερικό. Ο αθλητής του τζούντο Ηλίας Ηλιάδης περιέγραψε την ψυχική κατάρρευση που βίωσε όταν τερμάτισε την καριέρα του.