Το Κεντρικό Συμβούλιο Νεότερων Μνημείων στην τελευταία συνεδρίασή του, την προηγούμενη εβδομάδα, γνωμοδότησε θετικά επί του χαρακτηρισμού ως νεότερου μνημείου της πατρικής οικίας Θεοδωράκη. Η απόφαση αυτή ανοίγει τον δρόμο για την πλήρη αποκατάσταση και επανάχρηση του ιστορικού κτιρίου, το οποίο θα λειτουργήσει ως χώρος πολιτισμού και μνήμης, αφιερωμένος στη ζωή και το έργο των δύο δημιουργών, ενισχύοντας παράλληλα την ταυτότητα της περιοχής. Πριν από έναν μήνα, τον Ιούνιο, η υπουργός Πολιτισμού, Λίνα Μενδώνη, στο πλαίσιο των συναντήσεων εργασίας στα έργα που προωθούνται στα Χανιά, σε συνεργασία με την Περιφέρεια Κρήτης και τον Δήμο Χανίων, επισκέφτηκε την ιστορική Οικία Θεοδωράκη και είχε ανακοινώσει ότι οι αρμόδιες υπηρεσίες του ΥΠΠΟ ξεκίνησαν τη διαδικασία για την κήρυξη της Οικίας Θεοδωράκη ως μνημείο, αλλά και τον σχεδιασμό του μουσειακού χώρου μνήμης και πολιτισμού στον Γαλατά.

Το σπίτι, μαζί με γειτονικά ακίνητα που δώρισε ο ίδιος ο Μίκης Θεοδωράκης στον Δήμο Χανίων, αποκαταστάθηκε εν μέρει το 2016 και προορίζεται να λειτουργήσει ως πολυχώρος πολιτισμού, φιλοξενώντας εκθέσεις, εκδηλώσεις και δράσεις έρευνας και μελέτης. Για τη δρομολόγηση των εργασιών αποκατάστασης και επανάχρησης έχουν εξασφαλιστεί 350.000 ευρώ από τον Δήμο Χανίων, μέσω του προγράμματος «Αντώνης Τρίτσης», ενώ το υπουργείο Πολιτισμού θα ενισχύσει ισόποσα τον προϋπολογισμό, ανεβάζοντας το συνολικό ποσό στις 700.000 ευρώ. Παράλληλα, ο Δήμος Χανίων δρομολογεί την αγορά όμορου ακινήτου, ιδιοκτησίας της Τράπεζας Χανίων, με σκοπό την ενίσχυση της λειτουργικότητας του χώρου. Από το συνολικό τίμημα των 200.000 ευρώ, 180.000 ευρώ θα καλυφθούν από το υπουργείο Πολιτισμού και 20.000 ευρώ από τον Δήμο.

 100 χρόνια

Χθες, 100 ακριβώς χρόνια από τη γέννηση του Μίκη Θεοδωράκη – όπως δήλωσε η υπουργός Πολιτισμού, Λίνα Μενδώνη – ο χαρακτηρισμός της πατρικής οικίας του αποτελεί «πράξη σεβασμού και ευθύνης απέναντι στην εμβληματική μορφή του ελληνικού πολιτισμού». Ηταν μόλις δεκαέξι χρόνων, όταν ο Γεώργιος Μ. Θεοδωράκης, μαθητής του Γυμνασίου στα Χανιά, αποφάσισε να καταταχθεί εθελοντικά στον ελληνικό στρατό και να πολεμήσει στα βουνά της Ηπείρου. Οι αναμνήσεις του από τις μάχες εκδόθηκαν σε βιβλίο με τον τίτλο «Από την εποποιίαν του 1912. Πολεμικαί σελίδες. Μέρος 1ον. Ηπειρος». Για αυτό το πολεμικό ημερολόγιο του Κρητικού πατέρα του, ο Μίκης Θεοδωράκης είχε πει: «Το κείμενο αυτό υπήρξε το ευαγγέλιο – οδηγός της ζωής μου. Θα το βρείτε μέσα σε κάθε μου σκέψη – πράξη – μουσική δημιουργία».

ΤΟ ΚΑΤΑΦΥΓΙΟ ΤΟΥ ΜΕΤΑ ΤΗ ΜΑΚΡΟΝΗΣΟ

Το σχέδιο για τον μουσειακό χώρο στη γενέτειρα του πατέρα του, στον τόπο που επέλεξε ως τελευταία του κατοικία, αποτελεί φόρο τιμής στη μνήμη του, αλλά και ευκαιρία να γνωρίσουμε τις πολλές πλευρές της οικουμενικότητας του Μίκη Θεοδωράκη και του αδελφού του, Γιάννη. Η οικία αυτή αποτέλεσε καταφύγιο για τον Μίκη Θεοδωράκη μετά την αποφυλάκισή του από τη Μακρόνησο το 1949.

Εκεί μένει έως το 1954, προτού φύγει για σπουδές στο Παρίσι. Στο σπίτι αυτό, ο Μίκης, μετά τα σκληρά χρόνια της εξορίας, ξαναβρήκε τη δημιουργική του φωνή, ενώ ο Γιάννης, ο αδελφός του, έγραψε στίχους που μελοποιήθηκαν κι έγιναν τραγούδια-σύμβολα. «Το ’50 και όσο ήμουν στα Χανιά, έγραψα το “Χάθηκα” πάνω σε στίχους του αδερφού μου», έλεγε ο Μίκης Θεοδωράκης. Η οικία Θεοδωράκη, λιτή λαϊκή κατοικία με κήπο, χρονολογείται πιθανότατα στον 19ο αιώνα και βρίσκεται στη θέση «Πλακούρα» ή «Αλωνάκι» στον Γαλατά.

Η αναγνώριση της οικίας ως μνημείο συμπίπτει με την ανακήρυξη του 2025 από το υπουργείο Πολιτισμού ως «Αφιερωματικού Ετους Μίκη Θεοδωράκη», με αφορμή τα 100 χρόνια από τη γέννησή του. «Στο πλαίσιο του επετειακού έτους, η Πολιτεία τιμά την πολύπλευρη παρακαταθήκη του μεγάλου μας δημιουργού, με ένα εκτενές πρόγραμμα δράσεων στην Ελλάδα και το εξωτερικό», σημείωσε, μεταξύ άλλων, η κ. Μενδώνη και επεσήμανε ότι «ο Γαλατάς, τόπος ρίζας του, έμπνευσης και δημιουργίας, θα συνεχίσει να κρατά ζωντανό το έργο και τη μνήμη του, παραμένοντας ανοιχτός σε κάθε επισκέπτη».