Σύμφωνα με πληροφορίες, τη Δευτέρα θα μεταβεί η τεχνική επιτροπή της Ελλάδας, ενώ μέσα στην εβδομάδα και μετά το πέρας των συναντήσεων των τεχνικών επιτροπών μεταξύ των δύο χωρών, θα συναντηθούν οι υπουργοί Εξωτερικών της Αιγύπτου και της Ελλάδας.

Να σημειωθεί, ότι συνάντηση των αντιπροσωπειών είχε συμφωνηθεί κατά την τηλεφωνική επικοινωνία των κυρίων Μητσοτάκη και Αλ Σίσι, χθες Παρασκευή (30/5), για το συγκεκριμένο ζήτημα.

Παράλληλα, στην ελληνική αντιπροσωπεία που θα μεταβεί τη Δευτέρα θα συμμετέχουν στελέχη του υπουργείου Εξωτερικών, του υπουργείου Πολιτισμού, αλλά και ο Έλληνας πρέσβης στην Αίγυπτο.

Μονή Σινά: Μύθοι και αλήθειες για την πολύκροτη υπόθεση

Ιδιαίτερα «πολύπλοκο» και «ευαίσθητο» θεωρείται στους εκκλησιαστικούς κόλπους το θέμα που έχει ανακύψει με το ιδιοκτησιακό καθεστώς της Ιεράς Μονής Αγίας Αικατερίνης του Σινά.

Μετά τη δημοσιοποίηση μέρους της απόφασης των αιγυπτιακών δικαστικών αρχών που προκάλεσε έντονες αντιδράσεις στον Ορθόδοξο κόσμο, αλλά και τη μετέπειτα διαβεβαίωση του Καϊρου προς την Αθήνα οτι δεν πρόκειται να θιχτεί ο θρησκευτικός και λατρευτικός χαρακτήρας του ιστορικού Μοναστηριού, οι της Εκκλησίας τηρούν στάση αναμονής, παρακολουθόντας τις εξελίξεις τόσο σε δικαστικό όσο και σε διπλωματικό επίπεδο.

Αυτό που θα κρίνει την περαιτέρω αντίδραση της  αδελφότητας της Μονής είναι η συνάντηση που αναμένεται να έχουν τη Δευτέρα στην Αίγυπτο οι αντιπροσωπείες της Αθήνας και του Καΐρου για το θέμα. Οι γέροντες ελπίζουν να βρεθεί μια οριστική λύση και να προχωρήσει, όπως λένε χαρακτηριστικά, η αρχική συμφωνία, με την οποία αναγνωρίζεται πλήρως το ιδιοκτησιακό δικαίωμα της Μονης επί όλων των εκτάσεων.

Για την ώρα, η αιγυπτιακή κυβέρνηση μετά τις αντιδράσεις που προκλήθηκαν διέψευσε κατηγορηματικά τα περί αναστολής της λειτουργίας της Μονής, τονίζοντας ότι με τη δικαστική απόφαση διατηρείται ο πνευματικός, θρησκευτικός και ιστορικός της χαρακτήρας. Οπως ανέφερε ο εκπρόσωπος του αιγυπτιακού ΥΠΕΞ, η δικαστική απόφαση πρώτον δεν επιφέρει καμία απολύτως ζημιά στη Μονή, στους αρχαιολογικούς της χώρους, στην πνευματική της αξία, στο θρησκευτικό της καθεστώς ή στα νεκροταφεία της. Δεύτερον, ορίζει ότι οι μοναχοί της Μονής συνεχίζουν να μπορούν να χρησιμοποιούν τη Μονή και τους θρησκευτικούς και αρχαιολογικούς χώρους της περιοχής. Και τρίτον, η δικαστική απόφαση ανέφερε την ύπαρξη ορισμένων απομακρυσμένων περιοχών των φυσικών αποθεμάτων μακριά από το μοναστήρι και ακατοίκητων, και ότι δεν υπάρχει κανένα έγγραφο.

Ο νομικός σύμβουλος της Μονής Σινά, Χρήστος Κομπιλίρης, μιλώντας στον «Ε.Τ.» πάντως σημειώνει ότι «αυτή την δικαστική απόφαση ανοίγει τον ασκό του Αιόλου. Η διαπραγμάτευση ξεκίνησε τον Ιούνιο του 2024 και εντάθηκε μέχρι και τον Φεβρουάριο του 2025, με στόχο έναν εξωδικαστικό συμβιβασμό. Οπως εξηγεί, «τον τελευταίο χρόνο υπήρξαν έντονες διαπραγματεύσεις. Με αποκορύφωμα το τελευταίο διάστημα που είχε μεταβεί επίσημη αντιπροσωπεία της ελληνικής κυβερνήσης με επικεφαλής τον γενικό γραμματέα Θρησκευμάτων, Γιώργο Καλαντζή και αξιωματούχους του ΥΠΕΞ, στην Αίγυπτο, ώστε να έρθουν σε συμφωνία με την αντίστοιχη αντιπροσωπεία του αιγυπτιακού κράτους, με την οποία και θα έκλεινε η υπόθεση των 71 δικών. Η κάθε δίκη αφορούσε και μια ιδιοκτησία εξωδικαστικά. Επί του τελικού αυτού κειμένου που είχε συμφωνηθεί και έμενε να υπογραφεί και να γίνουν ίσως κάποιες μικρές τροποποιήσεις αναγνώριζονταν πλήρες ιδιοκτησιακό δικαίωμα στη Μονή σε όλες τις εκτάσεις».

Ο ηγούμενος και Αρχιεπίσκοπος Σινά, Δαμιανός, ανέμενε την ειδοποίηση για να υπογράψει. «Αντ΄ αυτού» προσθέτει, «ήρθε αυτή η δικαστική απόφαση. Επί της αποφάσεως, της οποίας -σημειώνεται δεν έχουμε το τελικό κείμενο γιατί δεν έχει καθαρογραφεί- προκύπτει ότι αναγνωρίζονται μόνον οι 46 εκτάσεις απο τις 71. Δηλαδή 25 εκτάσεις πρέπει να αποδοθούν στο αιγυπτιακό κράτος. Μάλιστα, για αυτές τις 46 εκτάσεις το αιγυπτιακό δικαστήριο μιλάει για ένα δικαίωμα χρήσης και άσκησης των θρησκευτικών καθηκόντων, όχι για ιδιοκτησία, όχι για κυριότητα. Πρακτικά, η Μονή θα μείνει χωρίς ιδιοκτησιακό δικαίωμα. Πρόκειται για μικρές εκκλησίες, παρεκκλήσια, βυζαντινά και μεταβυζαντινά καθίσματα και για τους κήπους της Μονής όπου οι πατέρες ζουν από αυτούς, τους καλλιεργούν. Αυτοί οι κήποι με βάση τη δικαστική απόφαση πρέπει να αποδοθούν στο αιγυπτιακό δημόσιο…».

Εκτός απο το ιδιοκτησιακό καθεστώς, γκρίζο σημείο για τους μοναχούς αποτελεί και το ίδιο το μέλλον του Μοναστηριού, δηλαδή εάν θα συνεχιστεί ή όχι η παρουσία τους εκεί. «Αυτή τη στιγμή στη Μονή βρίσκονται είκοσι πατέρες, με ελληνικά διαβατήρια και ετήσιες άδειες παραμονής. Οσο παραμένουν εκεί, έχουν το δικαιωμα να ασκούν τα θρησκευτικά τους καθήκοντα, όμως εάν δεν υπάρχουν οι πατέρες, τότε ανά πάσα στιγμή η Μονή μπορεί να κλείσει και να μετατραπεί σε μουσείο», τονίζει ο κ. Κορομπίλης. «Το εάν θα χορηγηθεί η ανανεωθεί η βίζα κάθε χρόνο επαφίεται στην εκαστότε αιγυπτιακή κυβέρνηση. Αυτή τη στιγμή ο μοναδικός που έχει υπηκοότητα με Προεδρικό Διάταγμα του ’74, είναι ο Αρχιεπίσκοπος, Δαμιανός. Ο επόμενος αρχιεπίσκοπος μπορεί να μην αναγνωριστεί ποτέ», καταλήγει.

Θετικό κλίμα μετά τον σάλο

Αμεση και θεσμική ήταν η αντίδραση της ελληνικής κυβέρνησης στο θέμα που ανέκυψε και προκάλεσε αναστάτωση στην Αθήνα όσον αφορά στο καθεστώς της Ιεράς Μονής της Αγίας Αικατερίνης του Σινά μετά την απόφαση της αιγυπτιακής δικαιοσύνης.

Είκοσι ημέρες μετά την επίσκεψη του προέδρου της Αιγύπτου Αμπντέλ Φατάχ Αλ Σίσι και τη συνάντησή του με τον Κυριάκο Μητσοτάκη για μια εκκρεμότητα δεκαετιών σε μια περίπλοκη υπόθεση αστικού χαρακτήρα που αφορούσε ένα μοναστήρι που στέκεται αιώνες στο Σινά και έχει μεγάλη σημασία για την Ορθοδοξία, δημιουργήθηκε ένα κλίμα το οποίο έκανε λόγο για έξωση των μοναχών και δήμευση περιουσίας της ιεράς μονής.

Κάποιοι έσπευσαν να υιοθετήσουν την εκδοχή αυτή και σύμφωνα με κυβερνητικές πηγές εκτέθηκαν. Και αυτό φάνηκε από τις τοποθετήσεις για το θέμα και από το υπουργείο Εξωτερικών της Αιγύπτου αλλά και από την Προεδρία αργά το βράδυ της Πέμπτης.

Εκτός από την κινητοποίηση του υπουργείου Εξωτερικών σε παρασκηνιακό επίπεδο όταν έγινε γνωστή η απόφαση, ο πρωθυπουργός, Κυριάκος Μητσοτάκης, επικοινώνησε με τον πρόεδρο της Αιγύπτου, Αμπντέλ Φατάχ Αλ Σίσι, αναλαμβάνοντας πρωτοβουλία και στο ανώτατο επίπεδο ανάμεσα στις δύο χώρες.

Σύμφωνα με πληροφορίες του «Ε.Τ.» ο Ελληνας πρωθυπουργός στο τηλεφώνημα αυτό δεν έκρυψε την ενόχλησή του για την αναστάτωση που προκλήθηκε, αλλά και για το γεγονός ότι στην πρόσφατη συνάντησή τους στην Αθήνα δεν είχε διαφανεί ότι θα βρισκόμασταν μπροστά σε αυτή την εξέλιξη.

Ο Κυριάκος Μητσοτάκης τηλεφώνησε λοιπόν χθες το μεσημέρι στον πρόεδρο της Αιγύπτου, με τον υπουργό Εξωτερικών, Γιώργο Γεραπετρίτη, να είναι παρών στο τηλεφώνημα και συζήτησαν όλες τις εξελίξεις που αφορούν στην Ιερά Μονή Αγίας Αικατερίνης του Σινά.

Ο πρωθυπουργός υπογράμμισε τη σημασία της διατήρησης του Προσκυνηματικού και ελληνορθόδοξου χαρακτήρα της Μονής και ζήτησε την επίλυση του ζητήματος με τρόπο θεσμικό.

Αυτό που έγινε γνωστό ήταν ότι Μητσοτάκης και Σίσι συμφώνησαν ότι η λύση βρίσκεται στην ήδη καταγεγραμμένη κοινή κατανόηση των δύο πλευρών, καθώς και σε όσα είχαν συμφωνηθεί κατ’ ιδίαν και ανακοινωθεί δημοσίως κατά την επίσκεψη του προέδρου της Αιγύπτου στην Αθήνα στις 7 Μαΐου.

Τότε στις κοινές δηλώσεις των δύο ηγετών ο πρωθυπουργός είχε πει: «Επιτρέψτε μου εδώ, κ. πρόεδρε, να κάνω μία ξεχωριστή αναφορά στη Μονή Αγίας Αικατερίνης του Σινά, ένα σπάνιο μνημείο πολιτιστικής κληρονομιάς, το οποίο συνδέει τις δύο χώρες μας. Θέλω να σας ευχαριστήσω ιδιαίτερα για το προσωπικό σας ενδιαφέρον -το τονίζω, το προσωπικό σας ενδιαφέρον- το οποίο έχετε επιδείξει για την προστασία της Μονής και του Ελληνορθόδοξου χαρακτήρα της».

Οι δυο ηγέτες συμφώνησαν την Δευτέρα 2 Ιουνίου, ελληνική αντιπροσωπεία να μεταβεί στην Αίγυπτο για την περαιτέρω επεξεργασία της συμφωνίας, με σκοπό την ταχεία ολοκλήρωσή της.

Η αξιολόγηση της δικαστικής απόφασης

Σύμφωνα με κυβερνητικά στελέχη, οι επίσημες ανακοινώσεις της αιγυπτιακής πλευράς κινούνται στη σωστή κατεύθυνση. Αυτό που περιμένουν στην Αθήνα είναι η πλήρης ανάλυση της δικαστικής απόφασης, η οποία αριθμεί 160 σελίδες.

Από εκεί και πέρα θα αξιολογηθεί, και οι δίαυλοι επικοινωνίας ανάμεσα στις δυο κυβερνήσεις θα μείνουν ανοικτοί έτσι ώστε όπως τονίζουν: «να λυθεί οριστικά το ζήτημα με θεσμικό τρόπο και κυρίως να επιτευχθεί η θωράκιση του λατρευτικού και ελληνορθόδοξου χαρακτήρα της Μονής».

Οπως τόνιζαν συνεργάτες του πρωθυπουργού, από τη δικαστική απόφαση έχει κυκλοφορήσει μόνο μια περίληψη και ορισμένες διαρροές. Συνεπώς είναι αν μη τι άλλο πρόωρο και άστοχο να βγαίνουν συμπεράσματα.

Από αυτά που γνωρίζουν, η απόφαση κάνει καταρχήν δεκτή την έφεση που άσκησε η Μονή.  Το δικαστήριο, μεταξύ άλλων, απέρριψε τις μηνύσεις που στρέφονταν κατά της Μονής και αφορούσαν 28 ναούς και προσκυνήματα, 17 γαίες και οικόπεδα για τα οποία υπάρχουν συμβόλαια αγοραπωλησίας και 11 γαίες γιατί δεν αποδείχθηκε ότι η Μονή είχε εκδηλώσει κατοχή ή έλεγχο αυτών. Συνεπώς, κανένας δεν δικαιούται πλέον να τα αμφισβητεί.

Αυτό που κρατούν από την ελληνική πλευρά είναι επίσης ότι τα μηνύματα που λαμβάνουν από το Κάιρο είναι ότι σε καμία περίπτωση δεν επιθυμούν να θιγούν οι ελληνοαιγυπτιακές σχέσεις, οι οποίες είναι στο καλύτερο επίπεδο και με τη συνεργασία των δυο χωρών να ανθεί σε πολλούς τομείς.

ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΟ ΠΑΤΡΙΑΡΧΕΙΟ

Καλεί το Κάιρο να σεβαστεί το status quo

Στις εξελίξεις παρενέβη χθες και το Οικουμενικό Πατριαρχείο, καλώντας την κυβέρνηση της Αιγύπτου να σεβαστεί στο status quo της Μονής. «Το Οικουμενικόν Πατριαρχείον κάμνει έκκλησιν προς την Αιγυπτιακήν Κυβέρνησιν, επί τη βάσει και των δηλώσεων του Προέδρου της χώρας Εξοχ. κ. Αμπντέλ Φατάχ Αλ Σίσι, να ανεύρη τον ενδεδειγμένον τρόπον διά να διατηρηθή το ιδιοκτησιακόν καθεστώς (status quo) της Ιεράς Μονής, το οποίον εσεβάσθη ιδιαιτέρως και διεσφάλισε προνομιακώς επί αιώνας και το Ισλάμ, και να υλοποιήση την πρόσφατον συμφωνίαν αυτής μετά της Μονής», τονίζει το Φανάρι και ζητά την υλοποίηση της εξωδικαστικής συμφωνίας.

Και αφού εκφράζει την απογοήτευση και τη θλίψη του, προσθέτει με νόημα: «Οι αιώνες εσεβάσθησαν την Μονήν του Σινά. Ας την σεβασθή σήμερον και η Αίγυπτος, ως μία πολιτισμένη και ευνομουμένη χώρα, σεβομένη τας θρησκευτικάς ελευθερίας και τα ανθρώπινα δικαιώματα γενικώς».

Σε δημόσια δήλωση προχώρησε και το Πατριαρχείο Ιεροσολύμων, στου οποίου η Μονή Σινά υπάγεται πνευματικά. Χαρακτηριστικά αναφέρει ότι «αναγνωρίζει τις επίσημες δηλώσεις οι οποίες έγιναν από πλευράς Αιγύπτου, σύμφωνα με τις οποίες διαβεβαιώνεται η διαφύλαξη της ιερότητας της Μονής και η δέσμευση ότι δεν θα υπάρξει καμία αλλαγή σχετικά με το καθεστώς». Διαμηνύει δε ότι θα παρακολουθεί στενά την κατάσταση και θα εξετάσει διεξοδικά την εν λόγω δικαστική απόφαση, και εάν χρειαστεί, θα καταδικάσει και θα ενεργήσει σε οποιαδήποτε βαθμό εάν διαπιστωθεί καταπάτηση της Μονής ή παραβίαση της πρόσβασης σε αυτόν τον ιερό χώρο.

ΤΑ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΑ ΣΧΕΔΙΑ ΤΗΣ «ΜΕΓΑΛΗΣ ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗΣ»

Σύμφωνα με ξένα δημοσιεύματα, επίκειται σχέδιο τουριστικής ανάπλασης της περιοχής, την οποία σχεδιάζει η αιγυπτιακή κυβέρνηση με το όνομα «Great Transfiguration» («Η Μεγάλη Μεταμόρφωση»). Το project φιλοδοξεί να μεταμορφώσει την περιοχή του Νοτίου Σινά σε έναν, διεθνούς βεληνεκούς, πνευματικό και τουριστικό προορισμό. Με ξενοδοχεία, υπόγειο συγκρότημα υπερπολυτελών σουιτών και σαλέ, καθώς και ενός ορεινού ξενοδοχείου στο Ορος της Μεταμόρφωσης. Επίσης, προβλέπεται η λειτουργία ενός «πνευματικού καταφυγίου» στα βουνά που περιβάλλουν την Ιερή Κοιλάδα, ώστε να γίνει προορισμός για ολιστικό και θεραπευτικό τουρισμό, καθώς και εγκαταστάσεις για ορειβασία στο Ορος της Μεταμόρφωσης. Το έργο ξεκίνησε στις 21 Ιούλιου 2020, όπως αναφέρουν τα αιγυπτιακά ΜΜΕ. Το σχέδιο δεν αφορά μόνο την τουριστική ανάπτυξη, αλλά και την ανάδειξη της πολιτισμικής και θρησκευτικής κληρονομιάς του τόπου, δίνοντας έμφαση στην περιοχή γύρω από το Ορος Μωυσή και τη Μονή Σινά.