Ο μεγαλύτερος δημοσιονομικός χώρος δεν προκύπτει μόνο από το γεγονός ότι η Επιτροπή προβλέπει πρωτογενές πλεόνασμα 3,8% του ΑΕΠ, δηλαδή 0,6% του ΑΕΠ (αντιστοιχεί σε περίπου 1,5 δισ.) μεγαλύτερο από την πρόσφατα αναθεωρημένη πρόβλεψη του ΥΠΕΘΟ για πλεόνασμα στο 3,2% του ΑΕΠ, αλλά και από το γεγονός ότι δεν υπολογίζει τα πρόσθετα έσοδα από φοροδιαφυγή.

Ως γνωστόν, το ΥΠΕΘΟ στην τελευταία αναθεώρηση του Διαρθρωτικού και Δημοσιονομικού Σχεδίου 2025-2028 δεν υπολογίζει την αύξηση των εσόδων από φοροδιαφυγή για το 2025 σε σχέση με το 2024. Υπενθυμίζεται ότι το 2024, από την αύξηση των ηλεκτρονικών συναλλαγών, τους ηλεκτρονικούς ελέγχους και την τεκμαρτή φορολόγηση των μη μισθωτών, το Δημόσιο εισέπραξε 2 δισ. περισσότερα φορολογικά έσοδα. Τα έσοδα αυτά θεωρούνται από την επιτροπή «μόνιμα και επαναλαμβανόμενα», αφού προήλθαν από νομοθετική παρέμβαση του κράτους.

Δεδομένη αύξηση

Η δε αύξηση, που αναμένεται από χρόνο σε χρόνο, θεωρείται δεδομένη από το γεγονός ότι το πακέτο των 11 μέτρων κατά της φοροδιαφυγής άρχισε να εφαρμόζεται από τον Μάη του 2024, ενώ φέτος εφαρμόζεται από την αρχή του χρόνου. Το ζητούμενο για όλους είναι το πόσο υψηλότερα θα είναι τα έσοδα από φοροδιαφυγή φέτος. Μια πρόχειρη -και μάλλον πρόωρη- εκτίμηση που έγινε στην αρχή του χρόνου, μιλούσε για 1-1,2 δισ. ευρώ επιπλέον έσοδα.

Η εκτίμηση αυτή αναμένεται να επικαιροποιηθεί προς το τέλος του καλοκαιριού. Πάντως, αν επαληθευτεί η αρχική εκτίμηση, στο τέλος του χρόνου ο επιπλέον δημοσιονομικός χώρος -χωρίς να υπολογίσουμε μια καλύτερη πορεία και από τα τακτικά φορολογικά έσοδα- θα φτάσει τα 2,7 δισ. ευρώ, ενώ το πλεόνασμα θα ξεπεράσει το 4% του ΑΕΠ από 4,8% το 2024.

Μια άλλη, λιγότερο «διάσημη», πηγή πρόσθετων εσόδων για τον κρατικό προϋπολογισμό είναι το τέλος φυσικών καταστροφών, το οποίο στην ουσία είναι ένας επιπλέον φόρος που επιβλήθηκα σε ξενοδοχεία και καταλύματα. Το τέλος αυτό θεσμοθετήθηκε το 2023 μετά την καταιγίδα Daniel, εισπράχθηκε για πρώτη φορά το 2024 και υπεραπέδωσε. Συγκεκριμένα, έφερε πρόσθετα έσοδα 830 εκατ. ευρώ έναντι υπολογισθέντων 650 εκατ. ευρώ, λόγω της καλύτερης του αναμενομένου πορείας του τουρισμού.

Υπεραπόδοση και το 2026

Το θετικό είναι ότι η Επιτροπή προβλέπει από τώρα ότι η υπεραπόδοση της οικονομίας θα συνεχιστεί και το 2026, αφού το πρωτογενές πλεόνασμα αναμένεται να φτάσει το 4,4% του ΑΕΠ, ενώ οι μεσοπρόθεσμες προβλέψεις του ΥΠΕΘΟ θέλουν να φτάνει το 2,3% του ΑΕΠ. Μια υπεραπόδοση που θα λύνει τα χέρια της κυβέρνησης σε ό,τι αφορά νέες ελαφρύνσεις λίγο πριν από τις εθνικές εκλογές, οι οποίες θα γίνουν μέχρι τα μέσα του 2027, σύμφωνα με όσα δηλώνει κατά καιρούς ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης.

Φορολογικές ελαφρύνσεις για τη μεσαία τάξη

Τα δημοσιονομικά περιθώρια για την επόμενη διετία δίνουν στο οικονομικό επιτελείο την ευχέρεια να μοιράσει τις όποιες ελαφρύνσεις θέλει να υλοποιήσει σε μία ή δύο δόσεις. Είναι γνωστό, μέχρι στιγμής, από τις διαδοχικές δηλώσεις κυβερνητικών στελεχών, ότι η φετινή ΔΕΘ θα έχει εξαγγελίες για φορολογική ελάφρυνση της μεσαίας τάξης.

Στην ατζέντα του οικονομικού επιτελείου έχουν μπει οι αλλαγές στην κλίμακα φορολογίας, ειδικά για τους συνεπείς φορολογούμενους, καθώς και η μείωση των τεκμηρίων διαβίωσης, της αυτοτελούς φορολόγησης των ενοικίων, μίας περαιτέρω μείωσης των ασφαλιστικών εισφορών για να τονωθεί η απασχόληση και ίσως μίας ακόμη μείωσης ή μερικής κατάργησης του ΕΝΦΙΑ, παρότι το ενδεχόμενο αυτό διαψεύστηκε εμμέσως πρόσφατα. Μαζί όμως με τα φορολογικά μέτρα υπάρχουν ανοιχτά και ζητήματα εισοδηματικού χαρακτήρα που συζητήθηκαν στο παρελθόν.

Μέσα σε αυτά, η καταβολή αναδρομικών για επικουρικές και Δώρα, η κατάργηση της προσωπικής διαφοράς για τους συνταξιούχους πριν από το 2016 και σειρά μισθολογικών αιτημάτων στον στενό και ευρύτερο δημόσιο τομέα και στα ειδικά μισθολόγια (κυρίως ένστολους και γιατρούς ΕΣΥ). Η ιεράρχηση και η κατανομή στον χρόνο της ικανοποίησης μέρους ή και του συνόλου των αιτημάτων είναι αντικείμενο πολιτικών αποφάσεων οι οποίες αναμένεται να ληφθούν προς το τέλος του καλοκαιριού, οπότε θα κλείσουν τα πακέτα ελαφρύνσεων για το 2026 και το 2027.