Το γεγονός μπορεί να είναι σοκαριστικό αλλά όχι μοναδικό, αφού κάτι παραπάνω από έναν αιώνα πριν από το ίδιο μουσείο είχε κλαπεί η Μόνα Λίζα. Ας γνωρίσουμε το περιστατικό καθώς και με ποιον ιδιαίτερο τρόπο το αντιμετώπισαν οι ελληνικές εφημερίδες.

Το πρωί της 22ας Αυγούστου 1911, ο ζωγράφος Λουί Μπερού στάθηκε αποσβολωμένος μπροστά στον άδειο τοίχο του Salon Carré του Λούβρου. Η «Μόνα Λίζα», το αριστούργημα του Λεοάρντο ντα Βίντσι, είχε εξαφανιστεί. Αρχικά οι φύλακες πίστεψαν ότι είχε μεταφερθεί για συντήρηση, όμως γρήγορα διαπιστώθηκε πως ο πίνακας είχε κλαπεί. Σήμανε συναγερμός: το μουσείο σφραγίστηκε, τα σύνορα της Γαλλίας έκλεισαν και η είδηση έκανε τον γύρο του κόσμου.

Η Τζοκόντα, φιλοτεχνημένη στη Φλωρεντία το 1503–1507, είχε περάσει από τα χέρια του Φραγκίσκου Α’, του Λουδοβίκου ΙΔ’ και του Ναπολέοντα πριν καταλήξει στο Λούβρο. Ήταν το «ιερό δισκοπότηρο» της γαλλικής τέχνης και η εξαφάνισή της βύθισε το Παρίσι στο πένθος. Χιλιάδες άνθρωποι περνούσαν μπροστά από την άδεια θέση του πίνακα και έκλαιγαν, σαν να είχαν χάσει αγαπημένο πρόσωπο.

Φυσικά το γεγονός δεν περνά απαρατήρητο ούτε στην Ελλάδα. Κάποιες εφημερίδες το σχολιάζουν σκωπτικά χαρακτηρίζοντας το περιστατικό ως …παρήγορο αφού πλέον μπορούμε να λέμε ότι «…αυτά συμβαίνουν και εις τους Παρισίους». Αρθρογράφος μάλιστα δεν διστάζει να χαρακτηρίσει τους κλέφτες κορυφαίους καλλιτέχνες γράφοντας:«Η κλοπή του Λούβρου είναι μια καλλιτεχνία εις το είδος της. Ο ζωγράφος της Τζιοκόνδας έπλασε Τζιοκόνδας έπλασε και αυτός εν αριστούργημα κλοπής και κερδίζει με αυτόν περισσότερα χρήματα και δόξαν, αφού τον ζητεί η γαλλική κυβέρνησις να του δώσει αμνηστείαν μαζί με εν εκατομμύριον. Κατά τι διαφέρουν παρακαλώ αυτοί οι δύο καλλιτέχναι εις το είδος των έκαστος ; – Με συγχωρείς, αλλά νομίζω, ότι η κλοπή …-Είναι μια κακή πράξις, είμαι σύμφωνος. Αλλά σε αυτό φταίει ο κλάδος και όχι ο τεχνίτης»… Άλλοι τα βάζουν με την ίδια την Μόνα Λίζα :«Και τι είναι η Τζοκόντα ; Μια καλοθρεμμένη παραμάνα, η οποία κάθε τι άλλο ήτο παρά ωραία!».

Στα πιο σοβαρά τώρα, η κλοπή του κορυφαίου πίνακα γίνεται αφορμή για να δημοσιευτούν ώστε να δημοσιευτούν στον ελληνικό Τύπο πολλές μελέτες γύρω από αυτόν καθώς και για το κλασικό μειδίαμα. Γράφει χαρακτηριστικά ο Ζαχαρίας Παπαντωνίου: «Η μανία των αινιγμάτων έκαμεν το μειδίαμα της Τζοκόντας αίνιγμα, το οποίον φοβάται κανείς να εξηγήσει μήπως χάσει την ηδονήν την αμφιβολίας». Για άλλους το περιστατικό πρέπει να χτυπήσει το καμπανάκι του κινδύνου για τον τρόπο φύλαξης των κλασικών έργων της αρχαιότητας στην Ελλάδα : «Νομίζω πρέπει να αρχίσουμε ν’ ανησυχούμε για τον Ερμήν του Πραξιτέλους, ο οποίος έχει έναν φύλακα και ευρίσκεται εις ερημικήν ελληνικήν γωνίαν».

Επιστρέφοντας στο γεγονός της κλοπής, οι έρευνες του επιθεωρητή Λουί Λεπέν οδήγησαν παντού και πουθενά: από υπαλλήλους του μουσείου έως εμπόρους τέχνης και νεαρούς της αβάν-γκαρντ. Η φήμη ήθελε τον δράστη Αμερικανό μεγιστάνα ή πράκτορα της Γερμανίας. Στις 7 Σεπτεμβρίου 1911, η αστυνομία συνέλαβε τον ποιητή Γκιγιόμ Απολινέρ και τον νεαρό Πάμπλο Πικάσο, με αφορμή παλαιά υπόθεση κλεμμένων αρχαιοτήτων. Οι κατηγορίες κατέρρευσαν, όμως ο Τύπος τους είχε ήδη σταυρώσει.

Δύο χρόνια αργότερα, το μυστήριο λύθηκε στη Φλωρεντία. Ο Ιταλός γκαλερίστας Αλφρέντο Τζέρι έλαβε γράμμα από κάποιον «Λεονάρντο Βιτσέντζο» που ισχυριζόταν ότι έχει τη Μόνα Λίζα και θέλει να την επιστρέψει στην Ιταλία έναντι αμοιβής. Ο άνδρας ήταν ο Βιτσέντζο Περούτζια, 30 ετών, πρώην ξυλουργός του Λούβρου. Κατά την ανάκριση αποκάλυψε πως, μεταμφιεσμένος σε συντηρητή, αφαίρεσε τον πίνακα, τον έκρυψε κάτω από τη στολή του και βγήκε ανενόχλητος. Τον φύλαγε δύο χρόνια κάτω από το κρεβάτι του, τυλιγμένο σε κόκκινο βελούδο.

Ο Περούτζια καταδικάστηκε σε ελαφριά ποινή. Θεωρήθηκε «πατριώτης» που ήθελε να φέρει το έργο πίσω στην πατρίδα του. Η Μόνα Λίζα εκτέθηκε στα μεγάλα ιταλικά μουσεία, γνώρισε λαϊκό προσκύνημα και στις 31 Δεκεμβρίου 1913 επέστρεψε στη Γαλλία μέσα σε ειδικά φυλασσόμενο βαγόνι. Από τις 4 Ιανουαρίου 1914 βρίσκεται και πάλι στο Λούβρο πίσω από αλεξίσφαιρο γυαλί, και από τότε μειδιά με το γνωστό χαμόγελό της μπροστά στο πολυπληθές κοινό της….