Η χρήση κάμερας αυτοκινήτου, γνωστής ως dash cam, έχει γίνει ιδιαίτερα δημοφιλής. Οι οδηγοί τη βλέπουν ως μέσο προστασίας σε περίπτωση τροχαίου ατυχήματος ή συμβάντος στον δρόμο. Όμως η λειτουργία της αγγίζει ευαίσθητα νομικά και ηθικά ζητήματα: από την προστασία προσωπικών δεδομένων έως τη χρησιμότητα του υλικού ως αποδεικτικού στοιχείου. Δυστυχώς, σε ότι αφορά στη χώρα μας, δεν υπάρχει σαφές νομικό πλαίσιο που να καθορίζει τους κανόνες χρήσης της dash cam και το αν τελικά το υλικό που καταγράφει, μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως αποδεικτικό στοιχείο σε περίπτωση εμπλοκής σε τροχαίο.
Ας δούμε λοιπόν αναλυτικά, τι ισχύει:
Η νομιμότητα της dash cam στην Ελλάδα
Στην Ελλάδα δεν υπάρχει ειδικός νόμος που να απαγορεύει ρητά ή να επιτρέπει ελεύθερα τις dash cam. Η χρήση τους, εμπίπτει στον Γενικό Κανονισμό Προστασίας Δεδομένων (GDPR) και τον Νόμο 4624/2019, που εφαρμόζονται σε κάθε περίπτωση επεξεργασίας προσωπικών δεδομένων.
Η Αρχή Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα (ΑΠΔΠΧ) έχει επισημάνει σε γνωμοδοτήσεις της πως, όταν μια dash cam καταγράφει δρόμους, πεζούς ή πινακίδες άλλων οχημάτων, τότε πραγματοποιεί επεξεργασία δεδομένων σε δημόσιο χώρο. Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι μια dash cam δεν μπορεί να λειτουργεί συνεχώς ή ανεξέλεγκτα, αλλά μόνο για συγκεκριμένο, νόμιμο σκοπό – όπως η καταγραφή ενός πιθανού ατυχήματος.
Φυσικά το ερώτημα που προκύπτει είναι το εξής: «πως θα ξέρω πότε θα συμβεί ένα τρoχαίο ώστε να ενεργοποίησω εγκαίρως την dash cam;»
Πώς λύνουν το ζήτημα οι υπόλοιπες χώρες
Σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες (όπως Γερμανία, Αυστρία, Γαλλία) οι οποίες συμμορφώνονται επίσης με το κανονιστικό πλαίσιο του GDPR, η νομοθεσία έχει βρει τεχνική λύση:
Η dash cam συλλέγει υλικό σε λειτουργία βρόχου (loop recording), δηλαδή αποθηκεύει video διάρκειας 1–5 λεπτών το οποίο εγγράφεται στην κάρτα ή στον δίσκο, σβήνοντας το προηγούμενο υλικό. Με αυτό τον τρόπο αποφεύγεται ο σκόπελος της συνεχούς καταγραφής. Σε περίπτωση ατυχήματος, υπάρχει αισθητήρας G που καταγράφει απότομο φρενάρισμα η πρόσκρουση και τότε ενεργοποιείται η μόνιμη αποθήκευση του υλικού λίγο πριν και λίγο μετά το συμβάν.
Στην Ελλάδα, ακόμα δεν υπάρχει αναφορά και επίσημη νομική οδηγία για το πώς πρέπει να χρησιμοποιούνται οι dash cam και το όλο θέμα είναι –όπως και σε πολλές άλλες περιπτωσεις…- αίολο και «αδιευκρίνιστο» στην ουσία του.
Δεδομένων αυτών, ας δούμε τι ισχύει με βάση τα όσα δεδομένα έχουμε ως τώρα:
Τι επιτρέπεται και τι όχι
- Μπορείς να έχεις dash cam για προσωπική ασφάλεια και για τη συλλογή αποδεικτικού υλικού σε περίπτωση ατυχήματος.
- Απαγορεύεται ρητώς να δημοσιεύεις ή να αναρτάς βίντεο που δείχνουν άλλους οδηγούς, πινακίδες ή πρόσωπα στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης χωρίς συγκατάθεση.
- Δεν πρέπει να υπάρχει συνεχής καταγραφή όλων των διαδρομών, ούτε να χρησιμοποιείται η κάμερα ως μέσο παρακολούθησης του δημόσιου χώρου.
- Αν χρειαστεί να παραδώσεις το υλικό, αυτό πρέπει να γίνει μόνο σε αρμόδιες αρχές (Αστυνομία, εισαγγελία, ασφαλιστική εταιρεία) και στο πλαίσιο επίσημης διαδικασίας.
Με λίγα λόγια: η ύπαρξη της κάμερας δεν είναι παράνομη, αλλά η αδιάκριτη χρήση της μπορεί να είναι.
Μπορεί να χρησιμοποιηθεί το βίντεο ως αποδεικτικό στοιχείο;
Το ερώτημα αυτό δεν έχει μία απάντηση, γιατί εξαρτάται από την κάθε υπόθεση.
Τα ελληνικά δικαστήρια έχουν δεχθεί κατά καιρούς υλικό από dash cam, όταν αυτό ήταν ουσιαστικό για την απόδειξη ενός τροχαίου και δεν υπήρχε άλλος τρόπος να επιβεβαιωθούν τα γεγονότα.
Η αρχή που ακολουθείται είναι ότι το έννομο συμφέρον της απόδειξης ενός αδικήματος μπορεί να υπερισχύσει της προστασίας προσωπικών δεδομένων, εφόσον τηρούνται οι αρχές της αναλογικότητας και της αναγκαιότητας.
Παράλληλα, ασφαλιστικές εταιρείες στην Ελλάδα δείχνουν αυξανόμενο ενδιαφέρον για την αξιοποίηση τέτοιου υλικού, αν και δεν είναι υποχρεωμένες να το αποδεχτούν αν δεν ζητηθεί από τις αρχές.
Πρακτικές συμβουλές για νόμιμη χρήση
- Ρύθμισε την κάμερα σε λειτουργία loop recording και μόνιμη αποθήκευση υλικού, μόνο σε περίπτωση πρόσκρουσης ή ανίχνευσης κίνησης
- Απόφυγε σε κάθε περίπτωση τη δημόσια ανάρτηση βίντεο
- Σε περίπτωση τροχαίου, κράτα το αρχείο ασφαλές και παράδωσέ το μόνο στις αρμόδιες αρχές αν χρειαστεί
- Αν εμπλακείς σε ατύχημα, ενημέρωσε την ασφαλιστική σου για την ύπαρξη του υλικού, αλλά μη το δημοσιεύσεις.
- Σε αμφίβολες περιπτώσεις, ζήτησε νομική συμβουλή — ειδικά αν πρόκειται να χρησιμοποιήσεις το βίντεο σε δικαστήριο.